سلامت

به گزارش سپید، محمدرضا ظفرقندی در نشست خبری سازمان نظام پزشکی گفت: «اهمیت بحث کنترل کرونا از طریق واکسن بر کسی پوشیده نیست. ما با یک بیماری کشنده روبرو هستیم که خوشبختانه راه کنترل آن تولید و تاثیر واکسن است. در حالی که در برخی بیماری‌ها که مردم سال‌ها با آن درگیرند، مانند اچ آی وی هنوز واکسن ندارند.»

وی افزود: «در زمینه تولید واکسن کرونا کار علمی ارزشمندی در دنیا و با مدل‌های مختلف انجام شد و موفقیت بالای ۹۵ درصد حاصل شده که یک پیشرفت جهانی است.»

ظفرقندی ادامه داد: «در ایران‌ هم اقدامات ارزشمندی در زمینه تولید واکسن انجام شده و حداقل هشت مرکز هم هستند که دارند روی واکسن کرونا در کشور کار می‌کنند. باید توجه کرد که راهی جز استفاده از واکسن برای کنترل این بیماری کشنده نداریم.»

وی گفت: «کرونا یک تا یک و نیم درصد مرگ و میر و چهار درصد بستری دارد و تولید واکسن برای کنترل آن موفقیت علمی بزرگی محسوب می‌شود. چه واکسن‌هایی که MRNÀ هستند، چه واکسن‌های پروتئین بِیس و چه واکسن‌های ویروس کشته شده و ضعیف شده می‌توانند موثر باشند.»

وی با بیان اینکه باید در زمان‌ مناسب و سریعی این واکسن تولید، توزیع و استفاده شود، گفت: «واقعیت موجود این است که مشخص شده که این ویروس جهش‌هایی را انجام می‌دهد. اکنون در انگلیس شاهدیم که رشد بیماری صعودی و عمودی شده و مرگ‌ و میر در برخی کشورهای اروپایی بالای ۱۰۰۰ در روز است. در برخی قسمت‌های انگلیس ۷۰ درصد ابتلایشان از ویروس جهش یافته است که زنگ خطری برای همه است. در آفریقای جنوبی هم ویروس جهش داشته که ۹۰ درصد ابتلاها در برخی مناطق آنجا هم از نوع جهش یافته است. در عین حال باید بدانیم که ویروس هم مختص یک کشور نیست و می‌تواند منتشر شود. همانطور که ویروس جهش یافته انگلیس را در ایران هم‌ مشاهده کردیم که البته خوشبختانه فعلا در کنترل است.»

ظفرقندی تاکید کرد: «اگر در یک زمان مناسب واکسیناسیون انجام نشود، این جهش‌ها می‌تواند اثر واکسن را کم کرده و به اصطلاح ویروس از واکسن فرار کند. بنابراین موضوع مهم این است که واکسن برای جلوگیری از مرگ و میر و قطع زنجیره انتقال اهمیت دارد. از طرفی ما هر روز به نتایج جدیدی می‌رسیم‌ مثلا گفته می‌شد که واکسن برای افرادی که قبلا مبتلا شدند نیاز نیست، اما مطالعات جدید نشان می‌دهد اگر سطح آنتی بادی این افراد کاهش یافته باشد، باید تزریق کنند که این در میزان تولید واکسن‌ هم‌ موثر است. یا اینکه باید تزریق واکسن بعد از مدتی تجدید شود. به طوری که برخی کشورها پیش خرید زیادی از واکسن و چند برابر جمعیت‌شان انجام دادند تا نیاز به دوزهای تکراری حتی برای سال‌های بعد را تامین کنند.»

ظفرقندی تاکید کرد: «واکسن باید هرچه سریع‌تر در کشور خریداری شود. با توجه به اینکه یک واکسن کرونای ایرانی که ویروس ضعیف شده است، فاز یک انسانی را شروع کرده که تا آخر بهمن ماه این فاز ادامه دارد. بعد از آن هم فاز دو شروع می‌شود که دو تا سه ماه ادامه دارد و نهایتا هم فاز سوم.  بنابراین برای تولید واکسن تولید داخلی‌مان نیاز به زمان نسبتا طولانی داریم تا این واکسن به نتیجه برسد. در عین حال شرکت‌های دیگر هم دارند کار می‌کنند، انستیتو رازی هم از هفته آینده فاز اول انسانی را اغاز می کند.»

وی در تشریح فازهای مطالعاتی واکسن کرونا گفت: «در فاز اول تعداد ۵۰ الی ۶۰ نفر، به تدریج از واکسن استفاده می‌کنند تا عوارض بررسی شود. فاز دوم بر روی ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ نفر انجام می‌شود و هدفش این است که میزان بقا و تولید آنتی بادی بررسی شود و فاز سوم که جمعیت ۳۰ هزار نفری را شامل می‌شود باید مشخص کند که تاثیر این واکسن بر روی سنین و جنس‌های مختلف و بیماری‌های زمینه‌ای و... چگونه است. هیچ واکسنی بدون طی این مراحل قابل استفاده نیست.»

ظفرقندی گفت: «با مشکلاتی که تحریم ایجاد کرده بود نهایتا با مشکلات، پول کوواکس را پرداخت کردیم تا این میزان ارائه شود. البته کوواکس بر اساس سهمیه بندی واکسن کرونا را توزیع می‌کند. مثلا در فاز اول به همه کشورها به اندازه سه درصد جمعیت‌شان واکسن ارائه می‌کند که این‌هم حداقل زودتر از یک ماه آینده نمی‌رسد. در مرحله دوم هم ۲۰ درصد جمعیت کشورها را در نظر گرفته و توزیع می‌کند. بنابراین ما نیاز داریم واکسن را از مسیرهایی غیر از سازمان جهانی بهداشت برای کشور ارائه کنیم. باید این اقدام را انجام داده و واکسن را سریع‌تر در اختیار مردم قرار دهیم.»

وی درباره ویروس جهش یافته نیز گفت: «جهش ویروس در انگلیس اتفاق افتاده که بالای ۵۵ تا ۷۰ درصد ابتلا و واگیری را تشدید می‌کند. کشنده‌تر است یا نه؟ خیر؛ میزان‌کشندگی مانند قبل است، اما چون درصد ابتلا و گرفتاری‌ها بالا می‌رود و وقتی بدانیم یک تا یک و نیم درصد مرگ و میر داریم، هرچه ابتلا بالا رود، درصد مرگ و میر هم به نسبت ابتلا بالا می‌رود. مثلا اکنون ایرلند به شدت گرفتار ویروس است و کنترل به نوعی از دستشان خارج شده است. در ایران باید مرزها و رفت و آمدهای هوایی موکدا کنترل شود و هر فرد که وارد کشور می‌شود علاوه بر تست PCR دوره قرنطینه مطمئنه را طی کند.»

ظفرقندی درباره واکسن ایرانی_کوبایی، گفت: «این ساخت واکسن بین انستیتو پاستور و کشور کوبا است. در کشور کوبا فازهای حیوانی و یک و دو انسانی طی شده و طبق قراردادی که بستند، قرار شده فاز سوم را به صورت مشترک انجام داده و بررسی کنند. البته بعد از اینکه مدارک و مستندات فاز یک و دو در مراکز علمی کشور، مورد تایید قرار گرفت فاز سوم به صورت مشترک انجام داده و در صورت حصول نتیجه از این واکسن هم استفاده شود. زمان حصول و دسترسی به این واکسن هم حدود سه ماه آینده خواهد بود.»

وی همچنین گفت: «فاز سوم واکسن ایرانی کوبایی به ۳۰ هزار نفر نیاز دارد و به صورت مشترک انجام می‌شود.»

وی درباره تامین واکسن وارداتی، گفت: «واکسن‌هایی که در حال حاضر به مرحله علمی رسیده در کشورهای مختلف تولید شده است. ما یک واکسن به نام آسترازنکا داریم که در سوئد تولید می‌شود که البته مطالعه علمی آن در آکسفورد بوده و تولیدش در سوئد است. کمااینکه اکنون آسترازنکا در کشورهای مختلف پایگاه تولید انبوه دارد. به عنوان مثال ایران می‌تواند آن را از روسیه وارد کند. زیرا یکی از مراکز تولید این واکسن در روسیه است که طی قراردادی است که آقای پوتین با آسترازنکا امضا کرده است.»

ظفرقندی گفت: «در مجموع باید واکسن زودتر برای کشور تامین شود و دوما واکسن می‌تواند از کشورهایی مانند روسیه و هند برای کشور تامین شود. اکنون در چین واکسن ویروس ضعیف شده کار می‌شود یا mRNA است. کشور ترکیه ۵۰ میلیون دوز واکسن از چین  پیش خرید کرده، امارات پیش خرید کرده. اصلا باید منبع خرید واکسن‌ متعدد باشد و از یک کانال کفایت نمی‌کند. زیرا تولید محدود است.»

ظفرقندی ادامه داد: «مذاکراتی با هند، چین و روسیه انجام و توافقاتی هم اتفاق افتاده است.»

وی درباره ممنوعیت ورود واکسن کرونا از منابع آمریکایی و انگلیسی نیز گفت: «در برنامه دولت ما خرید واکسن آمریکایی چه فایزر و چه مدرنا، اساسا در دستور کار نبوده است. زیرا بالاخره واکسنی که وارد کشور می‌شود باید شرایطی را داشته باشد؛ از جمله بحث اقتصادی و بحث حمل و نقل و انتقال ارز که با توجه به محدودیت‌ها، مشکل انتقال ارز برای این خرید داشتیم و هم هزینه‌های آن قابل مقایسه نیست. به عنوان مثال واکسن استرازنکا حدود پنج تا شش دلار هزینه دارد در صورتی که واکسن‌های آمریکایی بسیار گران‌تر بوده و زنجیره سرد زیادی لازم داشت. بنابراین عمدتا خرید از این‌منابع مطرح نبوده، اما از کشورهای مختلف دیگر می‌تواند تامین شود.»

ظفرقندی گفت: «طبق اعلام وزارت بهداشت حدود ۲ میلیون دوز واکسن قبل از عید تهیه می‌شود.»

وی در این باره ادامه داد: «سابقه بدی داریم که فرآورده‌های خونی آلوده از فرانسه به ایران وارد شد و بعد از تزریق عده‌ای از هموطنان ما گرفتار بیماری شدند. البته واکسن فرانسوی معروفی هم که در دستور خرید ایران باشد نمی‌شناسم و نشنیدم که فرانسه واکسنی تولید کرده باشد. وزارت بهداشت اعلام کرده که تا قبل از عید واکسن از روسیه وارد می‌کنیم.»

ظفرقندی درباره میزان‌اثربخشی واکسن تولید داخلی، گفت: «اثربخشی فاز حیوانی واکسنی که در ایران تولید می‌شود، با مطالعات دقیق و پروتکل‌های صحیح علمی جلو رفته و مثبت هم بوده است. البته هنوز این واکسن در حوزه اثر بر ویروس جهش یافته بررسی نشده است. زیرا هنوز در کشور وارد این‌ فاز نشدیم که وارد فاز انسانی در ابعاد وسیع شود. تاکنون در کردستان یک مورد و در مازندران هم چند مورد ابتلا به کرونای جهش یافته انگلیسی مشاهده شده است.»

ظفرقندی در پاسخ به سوالی درباره واکسن کوبایی نیز گفت: «اینکه گفته شده واکسن کوبایی روی مردم ما آزمایش می شود، باید توجه کرد که در دنیا پروتکل‌های شناخته شده‌ای برای فاز سوم وجود دارد. همان واکسن فایزر هم در بسیاری از کشورهای دنیا وارد فاز سوم شد و مورد مطالعه قرار گرفت. وقتی یک حد اطمینان آوری از فاز حیوانی گذشت و فاز یک و دو هم انجام شد، از آنجایی که به جمعیت بیشتری نیاز دارد، حد اطمینان آور و بررسی مدارک در یک کشور در سازمان غذا و دارو و گروه علمی پایش، رسمی است که در دنیا هم وجود دارد و در فاز سوم مطالعات مشترک انجام‌ می‌شود تا زودتر نتایج استخراج شود. آنچه آزمایش روی مردم کشورهای دیگر مطرح می‌شود، یعنی اینکه آزمایش در خود آن کشور انجام نشود و فازهای قبل از فاز سه باشد که چنین چیزی در ایران مطرح نبوده است.»

وی گفت: «بحث واکسن، علمی و درمانی است. واکسن ‌مورد نیاز مردم است. اگر از کشورهای نزدیک‌تر، مطمئن‌تر که مبادلات ما هم با آن‌ها راحت‌تر انجام می‌شود و قیمت مناسب‌تر است باید از آن‌ها وارد کنیم. در برخی کشورها اطمینانی به مبادلات ارزی نداریم. مهم این است که واکسن را در سریع‌ترین حالت ممکن و مورد تایید سازمان جهانی بهداشت و سازمان غذا و دارو را تهیه کنیم.»

رئیس سازمان نظام پزشکی درباره فرایند علمی واکسن در ایران، گفت: «آوردن واکسن در داخل کشور از مسیر بسیار مطمئنی انجام می‌شود که مسیری علمی و دانشگاهی است. آنچه که ما پیگیری و بررسی کرده‌ایم، قطعا از مواردی که در برخی کشورهای دیگر انجام می‌شود، اطمینان آورتر است. به عنوان مثال در فاز حیوانی بسیاری از این واکسن‌هایی که اسمشان مطرح است، فقط روی رت (گروهی از موش‌ها که به موش صحرایی معروفند) و موش، انجام شده است، در صورتیکه واکسن‌هایی که در ایران چه از ویروس ضعیف شده‌اند و چه در واکسن رازی است، علاوه بر این حیوانات روی میمون سبز آفریقایی هم امتحان شدند و مرحله فاز حیوانی نزدیک‌تر و قوی‌تری را انجام دادند.»

وی در این باره افزود: »حدود ۶۰۰ لام پاتولوژی از این واکسن‌هایی که تزریق شده از حیوانات گرفتند و ابعاد مختلف اثرگذاری‌شان را بررسی کردند. در عین حال یک تیم مستقلی هم از دانشگاه‌های مختلف وجود دارند که در این مراحل کار را پیگیری می‌کنند و افرادی هستند که عمری در جامعه پزشکی کار کردند و افرادی نیستند که بخواهند نظر علمی و وجدانی شان را تحت تاثیر قرار دهند.»

رییس کل سازمان نظام پزشکی در پاسخ به سوالی درباره وضعیت واردات و خریداری واکسن، گفت: «علت مکاتبه ما در این زمینه این است که فکر می‌کنیم که مردم ما باید مانند سایر کشورهای منطقه از واکسن بهره‌مند شوند. بر اساس ضوابط علمی و مصالح مردم، باید این اتفاق بیفتد. اگر به سرعت این اتفاق نیفتد از کشورهای منطقه فاصله می‌گیریم‌. واکسن باید سریعاً تامین شود. روش‌ها یا تولید داخل است یا خرید از کوواکس که زمان‌بر است و باید از سایر روش‌ها به سرعت استفاده شود و واکسن خریداری شود.»

رییس کل سازمان نظام پزشکی در ادامه صحبت‌هایش درباره اظهاراتی مبنی بر مهاجرت پزشکان در دوران کرونا، گفت: «یکی از مدارکی که افراد جامعه پزشکی که می‌خواهند مهاجرت کنند باید تهیه کنند سابقه‌ای است که از سازمان نظام پزشکی باید دریافت کنند که به آن «گود استندینگ» گفته می‌شود. در حدود یکسال گذشته ۲۵۰۰ درخواست گود استندینگ از سازمان نظام پزشکی انجام شده است که البته الزاما مساوی با مهاجرت نیست. طبیعتاً مجموعه شرایطی باید برای این افراد فراهم شود که انگیزه بیشتری برای خدمت در کشور داشته باشند.»

ظفرقندی درباره وضعیت خانواده‌های شهدای سلامت گفت: «ما نیز در این زمینه مطالبه داریم. آمار و ارقام متفاوت در این زمینه به دلیل تفاوت مبناها است. کادر درمان شامل پزشک، پرستار، ماما و... و حتی پرسنل خدماتی بیمارستان است. طبق آمار مستند ما نزدیک ‌۳۰۰ نفر از کادر درمان شهید شدند. پیگیری‌هایی که انجام داده‌ایم، قرار است هفته آینده با آقای اوحدی جلسه‌ای داشته باشیم در بنیاد شهید که نظرات‌مان را مطرح می‌کنیم. مطالبات خانواده‌های شهدا هم به عنوان حق باید برای‌شان تامین شود و هم برای ادامه این مسیر کادر درمان وقتی ببیند که به همراه زمین خورده‌اش توجه شده، با انگیزه قوی‌تری به راه ادامه می‌دهد.»

ظفرقندی درباره وضعیت درآمدی بیمارستان‌ها، گفت: «در دوران کرونا سایر بیماری‌ها تحت تاثیر قرار گرفته که یک مقدار از آن طبیعی است و مقداری هم به دلیل واهمه مردم است. بسیار با بیمارانی مواجهیم که بیماری که مثلا زخم پای دیابتی دارد و دیر مراجعه می‌کند؛ زیرا می‌ترسد که با توجه به بیماری زمینه‌ای‌اش برایش دردسر مضاعفی ایجاد شود. از طرفی برخی اقدامات درمانی در اولویت قرار نمی‌گیرد. برای همه بیماری‌ها در دوره کرونا پروتکل اولویت هم از سوی مجامع بین‌المللی هم از سوی انجمن‌های علمی تدوین شده است که مثلا اگر در اوج پیک هستیم، فقط اعمال اورژانس را انجام دهیم، اما اگر در فضایی بهتر بودیم، اعمال غیر اورژانس را هم انجام دهیم که این موارد بر روی فعالیت‌های اقتصاد سلامت اثرگذار است. وقتی اعمال جراحی و فعالیت‌های غیراورژانس کاهش می‌یابد، درآمدهای بیمارستانی هم کاهش می‌یابد.»

وی گفت: «ما در بیمارستان‌ها مشکلی که داریم این است که باید یک چرخه اقتصادی باشد تا کیفیت درمان کاهش پیدا نکند. مثلا در بیمارستان‌های خصوصی درباره اقلام حفاظتی که هزینه‌ای دارد، سازمان‌نظام پزشکی مکاتبه کرده که این‌ هزینه‌ها در تعرفه‌های عادی دیده نشده است، اما اگر بار اقتصادی این اقلام حفاظتی چه در مطب‌ها چه در بیمارستان‌ها، دیده نشود، طبیعتا شاهد افت کیفیت اقتصادی و مراقبتی خواهیم بود. از طرفی حجم کار هم زیاد است و بیماران کرونایی ما ۶۰ تا ۷۰ درصد مراجعه‌شان به مطب‌هاست و مطب‌ها بار مراجعه را در صف اول می‌گیرند و نزدیک ۴۰ تا ۵۰ درصد از بستری‌های کرونایی هم در بخش خصوصی است. بنابراین از یک طرف باری اضافه می‌شود که باید حمایت شود. وگرنه ادامه مسیر مشکل است.»

وی درباره وضعیت کاهش محدودیت‌ها با توجه به کاهش روند بیماری در کشور گفت: «با کاهش شدت بیماری و مرگ و میر، کاهش محدودیت هم باید اتفاق بیفتد. زیرا خود محدودیت هم آسیب زیادی دارد. مثلا دانش آموزی را در نظر بگیرید که یک روز هم مدرسه نرفته است. همه دنیا از جمله سازمان جهانی بهداشت، توصیه می‌کنند که به محض اینکه میزان بیماری در حد قابل کنترل شد، مدارس را باز کنید. منتها باید پروتکل‌های لازم‌ ابلاغ و اجرا شود. مثلا گفتند مدرسه زیر ۵۰ نفر، کلاس زیر ۱۰ نفر. آنچه که باعث شد ما آسیب ببینیم، اجرای پروتکل است. متاسفانه وقتی فضایی باز می‌شود، پروتکل‌ها اجرا نمی‌شود، تجمع می‌شود و این‌ها آسیب رسان است. اگر پروتکل اجرا شود و نظارت بسیار جدی اعمال شود، این کار یک امر پذیرفته شده بین‌المللی است.»

ظفرقندی درباره میزان ایمنی بخشی واکسن و اقدام بخش خصوصی در تامین واکسن گفت: «باید از ظرفیت‌های بخش خصوصی برای تامین واکسن استفاده شود. در عین حال مطالعات نشان می‌دهد که اگر تمام جمعیت هم تحت واکسیناسیون قرار گیرند، ممکن است سه تا ۵ سال دیگر نیاز به تجدید واکسیناسیون باشد و واکسیناسیون دوره‌ای انجام شود. بنابراین به واکسن در سال‌های آینده هم نیاز خواهیم داشت که ارزش تولید داخل همینجاست.»

رئیس سازمان نظام پزشکی درباره میزان مورد نیاز واکسن برای کادر درمانی، گفت: «سه درصد جمعیت کشور ما حدود ۲.۵ میلیون جمعیت می‌شود که کوواکس در فاز اول اعلام کرده که به میزان ۲.۵ درصد جمعیت کشورها واکسن‌ می‌دهد. از طرفی کادر درمان هم حدود ۱.۵ میلیون جمعیت هستند که اگر این فراهم شود هم کادر درمانی و هم گروه‌های پرریسک که در کمیته عالی اخلاق وزارت بهداشت دسته بندی شدند، می‌توانند واکسیناسیون شوند.»

ظفرقندی درباره اقدام سازمان نظام پزشکی درباره توانایی تامین واکسن از سوی این سازمان، گفت: «طبق مطالعات اگر ۷۰ درصد جمعیت کشور ایمن شوند، زنجیره قطع می‌شود، اما اینکه با جهش‌ها و عود بیماری چه اتفاقی می‌افتد، نیازمند مطالعه بیشتر است. در زمینه تامین واکسن هم ما اعلام کردیم که آمادگی خرید واکسن را از طریق خصوصی داریم و هزینه‌های آن را خود جامعه پزشکی و کادر درمان‌ متقبل می‌شوند. مکاتبه کردیم و موافقت اصولی آن از سوی وزارت بهداشت انجام شده و وزیر بهداشت و معاون کل وزارت بهداشت موافقت کلی را اعلام کردند اما اینکه مسیر تهیه و نوع واکسن که باید با نظارت دولت انجام شود، در حال رایزنی هستیم. البته ازمنابع غیر از آمریکایی و انگلیسی است.»

به گزارش ایسنا، وی درباره عرضه داروهای مخدر در داروخانه‌ها گفت: «در حوزه توزیع و عرضه داروهای مخدر نظرات را باید قانونی دنبال کنیم. طبق آخرین تصمیمات باید توزیع از طریق داروخانه باشد. یعنی مرکز MMT باید دارو را از داروخانه دریافت کند که از این مصوبه حمایت می‌کنیم. اینکه عرضه توسط درماندگان اعتیاد باشد یا توسط داروخانه، کمیته درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر باید تصمیم بگیرد.»