ورشکستگی در کمین بسیاری از مراکز فیزیوتراپی
4 مرداد 1399 ساعت: 08:5
4 مرداد 1399 ساعت: 08:5
به دلیل کاهش آمار مراجعان، افزایش تورم، تعرفه‌های پایین و تحمیل هزینه‌های جانبی در دوران کرونا، بسیاری از مراکز فیزیوتراپی در آستانه ورشکستگی قرار گرفته‌اند
ویروس کویید 19 بر بخش‌های مختلف نظام سلامت، تاثیر جدی گذاشته است. دامنه این تاثیرات نیز بسیار گسترده است. جامعه پزشکی در طی پنج ماه اخیر، هم از نظر سلامت جسمی و هم از نظر مالی در شرایط تهدید و خطر مداوم قرار داشته است که این شرایط وخیم نیز همچنان ادامه دارد. در این بین، برخی موسسات پزشکی، مراکز درمانی و پاراکلینیکی نیز از تبعات بیماری مهلک کرونا در امان نبوده‌اند. به طور مثال بسیاری از فیزیوتراپیست‌ها گلایه دارند که اگر شرایط فعلی تداوم داشته باشد، بسیاری از مراکز فیزیوتراپی به مرز ورشکستگی خواهند رسید.
این روزها بسیاری از مراکز فیزیوتراپی با کاهش آمار مراجعه‌کنندگان روبرو هستند. بسیاری از متقاضیان خدمات فیزیوتراپی از ترس ابتلا به کرونا از رفتن به بیمارستان‌ها، آزمایشگاه‌ها، مراکز تصویربرداری پزشکی و مطب‌ها خودداری می‌کنند که در این میان، مراکز فیزیوتراپی نیز مشمول این کاهش تقاضا بوده است.
از سوی دیگر، فیزیوتراپیست‌ها انتقاد دارند که افزایش 15 درصدی تعرفه خدمات فیزیوتراپی در سال 99 نتوانسته است افزایش هزینه‌های آنها را پوشش دهد. به اعتقاد آنها با توجه به تعرفه‌های فعلی خدمات فیزیوتراپی، هیچ نسبت منطقی بین درآمد و هزینه‌های مراکز فیزیوتراپی وجود ندارد.
همچنین اغلب مراکز فیزیوتراپی برای تامین اقلام محافظتی در برابر کرونا نیز دچار مشکل شده‌اند. بسیاری از فیزیوتراپیست‌ها می‌گویند که این هزینه‌های جانبی نیز دیده نشده است و بیمه‌ها این افزایش هزینه‌های تحمیلی را پوشش نمی‌دهند.
محمدصادق میرزابابایی، فیزیوتراپیست هم به مشکلات متعدد مراکز فیزیوتراپی در سراسر کشور اشاره می‌کند و به سپید می‌گوید: «آمار مراجعه به مراکز فیزیوتراپی به دلیل بروز کرونا بسیار کاهش یافته است. در این بین، برخی فیزیوتراپیست‌ها نیز ویزیت را در خانه بیمار انجام می‌دهند و بسیاری از بیماران نیز ترجیح می‌دهند که خدمات فیزیوتراپی را در منزل دریافت کنند. البته آمار این نوع ویزیت‌ها در منزل نیز کاهش یافته است، زیرا بسیاری از بیماران مسن یا بیمارانی با بیماری زمینه‌ای از این واهمه دارند که مبادا همان فیزیوتراپیستی که برای درمان به منزل آنها می‌آید، خودش ناقل بیماری کرونا باشد.»
میرزابابایی با اشاره به تبعات افزایش تورم بر خدمات فیزیوتراپی، تصریح می‌کند: «قیمت دستگاه لیزری که تا چند ماه قبل، حدود 40 میلیون تومان بوده است، حالا حدود 220 میلیون تومان قیمت می‌گذارند. در نظر بگیرید فیزیوتراپیستی که می‌خواهد یک مطب شخصی راه‌اندازی کند، باید چندین برابر گذشته هزینه کند که خارج از توان مالی بسیاری از فیزیوتراپیست‌ها است.»
او تاکید می‌کند: «تعرفه خدمات فیزیوتراپی در برابر هزینه دستگاه‌هایی که خریداری می‌شود، بسیار ناچیز است. یعنی خیلی طول می‌کشد که سرمایه اولیه بازگردد. به همین دلیل فیزیوتراپیست با خودش فکر می‌کند که اگر قرار است مثلا یک میلیارد تومان هزینه کند و یک مطب شخصی راه‌اندازی کند، اگر همین مبلغ را در بانک بگذارد، سود بیشتر و کم دردسرتری دریافت می‌کند.»
احمد موذن زاده، رئیس انجمن علمی فیزیوتراپی ایران نیز وضعیت مراکز فیزیوتراپی در کشورمان را بحرانی توصیف می‌کند و خواستار توجه بیشتر متولیان نظام سلامت به دغدغه فیزیوتراپیست‌ها شده است.
او با اشاره به خطر ورشکستگی موسسات پزشکی، توضیح می‌دهد: «رشد تعرفه‌های امسال فقط ۱۵ درصد بوده، در حالی که میزان تورم چند برابر این میزان رشد بوده است. به علاوه ما هزینه‌های سرباری ناشی از کرونا را داریم، مثل استفاده از ماسک، دستکش، مواد ضدعفونی کننده، شیلد و … که همه اینها برای ما هزینه ایجاد کرده، در شرایطی که بار مراجعات به مراکز فیزیوتراپی نیز کاهش پیدا کرده است. الان از نظر اقتصادی در شرایطی هستیم که در لبه تیز ورشکستگی مراکز دولتی و خصوصی قرار داریم. توجه دولتمردان را لازم می‌دانم به این نکته جلب کنم که مراکز فیزیوتراپی و سایر مراکز درمانی، بخصوص موسسات پزشکی واقعا در مرز خطر ورشکستگی هستند.»
موذن زاده ادامه می‌دهد: «ما برآوردی را در سازمان نظام پزشکی شیراز انجام دادیم و به این نتیجه رسیدیم که حدودا تا پایان امسال با توجه به مشکلات اقتصادی در مراکز مختلف، چیزی حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد مراکز، چاره‌ای ندارند جز اینکه از بعد پرسنلی و نیروی انسانی کوچک شوند. این مساله یک زنگ خطر جدی است و باید حمایت بیشتری از مراکز پزشکی بخصوص از موسسات پزشکی انجام شود. مراکز فیزیوتراپی هم به عنوان یکی از مراکز پزشکی نیازمند توجه ویژه دولتمردان است. با توجه به اینکه تعرفه ما رشد زیادی نداشته، حداقل توقع ما در این ماه‌ها، این است که هزینه‌های سرباری مراجعه بیماران در شرایط کرونا محاسبه و توسط سازمان‌های بیمه‌گر پرداخت شود، یا حداقل اعلام شود که دریافت این هزینه از بیمار بلامانع است.»
رئیس انجمن علمی فیزیوتراپی ایران به مهر، یادآور می‌شود: «بر اساس برآوردی که در انجمن فیزیوتراپی انجام شده، متوسط هزینه اضافی هر جلسه مراجعه به مراکز فیزیوتراپی در دوران کرونا برابر با ۱۵ هزار تومان است. در یک دوره ۱۰ جلسه‌ای معمول، حدود ۱۵۰ هزار تومان برای همکاران ما هزینه ایجاد می‌کند، بدون اینکه بتوانیم از هیچ مرجعی این هزینه را دریافت کنیم. همچنین رشته ما از نظر علمی مرجعیت خاصی در سطح منطقه دارد. ما حدود ۴۰۰ فارغ‌التحصیل در مقطع دکترای تخصصی فیزیوتراپی داریم که از این حیث در منطقه خاورمیانه رکورددار هستیم. به همین دلیل بحث ارتقای سطح پایه فیزیوتراپی به مقطع دکترای حرفه‌ای که یکی از مطالبات اصلی و علمی جامعه فیزیوتراپی است، کاملا مصداق پیدا می‌کند و لزوم آن احساس می‌شود.»
موذن زاده خاطرنشان می‌کند: «در ارتباط با شرایط فعلی ارائه خدمات فیزیوتراپی در چند ماه اخیر به دلیل شرایط کرونایی، مجبور شدیم میزان فعالیت مراکز را کاهش دهیم. در این راستا بسیاری از بیماران با مشکلات زمینه‌ای، مزمن، ناتوان کننده در معرض خطر و با ریسک بالا را نپذیرفتیم و بیشتر درمان‌های توانبخشی و فیزیوتراپی را از راه دور انجام می‌دهیم. در مورد بیمارانی هم که پذیرش می‌شوند بحث فاصله‌گذاری فیزیکی، رعایت
الزامات بهداشتی و استفاده از ماسک و دستکش رعایت می‌شود و ورود بیمار و همراهش در مراکز فیزیوتراپی بدون ماسک ممنوع است.»
او یادآور می‌شود: «با وجود رعایت پروتکل‌های بهداشتی در مراکز فیزیوتراپی، متاسفانه تاکنون ۵۰ نفر از اعضای جامعه فیزیوتراپی کشور مبتلا به کرونا شده‌اند و یک نفر نیز به جمع شهدای مدافع سلامت پیوسته است که نشان می‌دهد ما در معرض خطر هستیم. رشته فیزیوتراپی به نحوی است که می‌بایست با بیمار ارتباط نزدیک داشته باشیم. به همین دلیل طبیعی است که فیزیوتراپیست‌ها به میزان زیادی در معرض خطر ابتلا به کرونا هستند.»
مجید روانبخش، فیزیوتراپیست و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز نیز به تشریح نقش پررنگ فیزیوتراپیست‌ها در دوران کرونا می‌پردازد و به سپید می‌گوید: «کاربرد فیزیوتراپی در مقابله با کرونا بسیار زیاد است. تقریبا از هر جهتی که به درمان کرونا نگاه کنید، پای فیزیوتراپیست به میان می‌آید. مثلا بیماران کرونا که در بخش مراقبت‌های ویژه بستری می‌شوند، برای اصلاح عوارض حرکتی به فیزیوتراپیست مراجعه می‌شود. همچنین گاهی به صورت تخصصی و به این دلیل که سیستم تنفسی بیمار درگیر می‌شود، به فیزیوتراپیست مراجعه می‌کنند. فیزیوتراپی تنفسی بیماران مبتلا به کرونا، طیف وسیعی از بیماران را شامل می‌شود. مثلا هم بیمار مبتلا به کرونا که در بخش مراقبت‌های ویژه است و هم بیماری که مرخص شده و حالش بهبود یافته است، هر دوی آنها از خدمات فیزیوتراپی تنفسی بهره می‌برند. حتی برای افراد سالمی که در معرض ابتلا به کرونا هستند، یعنی ممکن است به زودی درگیر کرونا شوند، برای این گروه از افراد هم خدمات فیزیوتراپی بسیار پرکاربرد است.»
رئیس انجمن فیزیوتراپی استان خوزستان ادامه می‌دهد: «تقویت سیستم تنفسی بیمار با فیزیوتراپی، می‌تواند بخشی از آسیب دستگاه تنفسی را جبران کند. درواقع، مشکل ما در کرونا این است که بیمار بخشی از عملکرد ریه خود را از دست می‌دهد و گازهای خونی او دچار اختلال می‌شود. همین کم و زیاد شدن گازهای خونی فرد مبتلا به کرونا موجب می‌شود که فرد دچار مشکلات تنفسی شود. حتی ممکن است این مشکل به حدی حاد شود که بیمار به بخش مراقبت‌های ویژه منتقل شود. حال اگر سیستم تنفسی بیمار را با فیزیوتراپی تقویت کنید، احتمال بحرانی شدن وضعیت بیمار بسیار کمتر خواهد شد. بی‌شک بواسطه توانبخشی ریوی و فیزیوتراپی تنفسی ما خواهیم توانست آثار و عواقب ناشی از کرونا را به حداقل برسانیم و مانع مرگ و میر بالا در این بیماری باشیم.»
او در ادامه با انتقاد از اینکه در دوران کرونا، حمایت جدی از فیزیوتراپیست‌های کشور انجام نشده است، تاکید می‌کند: «نه تنها از فیزیوتراپیست‌ها، بلکه از پزشکان، پرستاران و سایر کادر درمان که در مهار بحران کرونا تاثیر داشتند، حمایت جدی نشد. آنها شایسته تقدیر و تشکر بیشتری بودند. مثلا یک سری مشکل کمبود وسایل محافظتی مثل ماسک داشتیم که اغلب جامعه پزشکی نیز با این مشکل، دست و پنجه نرم می‌کردند. به طور کلی، توانبخشی در کشور ما مظلوم است و چندان شناخته شده نیست. هنوز توانبخشی نتوانسته است به جایگاه واقعی خود در نظام سلامت، دست پیدا کند.»
اشکان آذرکیش، عضو فیزیوتراپیست شورای عالی سازمان نظام پزشکی نیز با اشاره به مشکل مغفول ماندن پتانسیل بالای فیزیوتراپی در مراکز درمانی، تاکید می‌کند: «آموزش آکادمیک فیزیوتراپی بیش از نیم قرن پیش و در دهه ۴۰ شمسی در ایران آغاز شد. در حال حاضر بیش از هفت هزار فیزیوتراپیست در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکترای حرفه‌ای (DPT) و PHD در ایران مشغول به فعالیت هستند. با این وجود بخش بزرگی از پتانسیل بالقوه فیزیوتراپی در نظام سلامت کشور مغفول مانده است.»
او یادآور می‌شود: «هرچند ایران جزو پیشگامان آموزش دانشگاهی فیزیوتراپی در آسیا بود، اما اینک در منطقه نیز در حال از دست دادن مرجعیت خود در این حیطه است، زیرا کشورهای منطقه همچون عربستان، لبنان، کویت، امارات، مصر و پاکستان از نمونه‌های موفق ارتقای آموزشی فیزیوتراپی در دنیا چون آمریکا و استرالیا الگوبرداری کرده و مقطع دکترای حرفه‌ای فیزیوتراپی را به شکل فراگیر اجرایی کرده‌اند.»
به گفته آذرکیش، «بر اساس اسناد سازمان جهانی بهداشت، فیزیوتراپیست‌ها مسئولیت ارزیابی، طرح‌ریزی و اجرای برنامه‌های توانبخشی را برعهده دارند و در حیطه درمان و پیشگیری ایفای نقش می‌کنند. با توجه به این تعریف، امروزه در دنیا نقش فیزیوتراپی به خط اول و به ویژه پیشگیری از مشکلات اسکلتی عضلانی تسری یافته است. در این زمینه می‌توان به عنوان نمونه به الگوی موفق «برنامه بلندمدت NHS» اشاره کرد که با بهره‌گیری از پتانسیل فیزیوتراپیست‌ها توانسته به کاهش هزینه‌ها و تسریع در تشخیص و درمان مشکلات اسکلتی عضلانی دست یابد.»
او در ادامه با اشاره به مشکلات جامعه فیزیوتراپیست‌ها در ایران خاطرنشان می‌کند: «با نیم نگاهی به وضعیت فیزیوتراپی و در نگاه کلی‌تر توانبخشی در ایران، به روشنی دیده می‌شود که بخش بزرگی از پتانسیل بالقوه فیزیوتراپی در نظام سلامت ایران مغفول مانده است. اجرای فراگیر دکترای حرفه‌ای فیزیوتراپی و بهره مندی از توان و دانش این قشر از کادر درمانی در حوزه پیشگیری می‌تواند به بهره‌وری اقتصاد سلامت و بهبود کیفیت درمان منجر شود. به ویژه با توجه به تعهداتی که کشورهای عضو سازمان جهانی بهداشت در حوزه توانبخشی بر عهده گرفته اند. شایسته است سیاستگذاران نظام سلامت به سمت اجرای مناسبات و پذیرش تعاریف حرفه‌ای سازمان جهانی بهداشت از «پرکتیشنرهای توانبخشی» و از جمله جامعه فیزیوتراپی حرکت کنند.»
آذرکیش تاکید می‌کند: «نکته مهم دیگر بلاتکلیفی دانش آموختگان فیزیوتراپی در حیطه فعالیت بیمارستانی است. فیزیوتراپیست‌ها باوجود ارتباط نزدیک و مستمر با بیماران در تمامی بخش‌های بیمارستانی و ارائه خدمات بالینی به بیماران بستری، جزو مشاغل مشمول آئین نامه اجرایی «قانون ارتقای بهره‌وری کارکنان بالینی» محسوب نمی‌شوند که این امر در نوع خود بسیار عجیب و البته غیر منطقی است. فقط کافی است لحظه‌ای تصور کنیم چگونه درمانگری که جزو حِرَف بالینی محسوب نمی‌شود، به عنوان عضو ثابت تیم درمانی در بخش‌های ویژه کرونا خدمات درمانی در حیطه فیزیوتراپی ارائه می‌دهد؟ در جنگ، زلزله، کرونا و… همواره فیزیوتراپیست‌ها مسئولانه حاضر بوده و هستند. امروز زمان آن فرا رسیده است که متولیان نظام سلامت ایران، استاندارهای جهانی در حیطه فیزیوتراپی را به رسمیت بشناسند که از برکات آن بیماران نیز بهره‌مند خواهند شد.» با توجه به افزایش تورم و نامتناسب بودن دخل و خرج مراکز فیزیوتراپی، ضرورت حمایت بیشتر از فیزیوتراپیست‌ها بیش از گذشته احساس می‌شود. نباید از خاطر برد که فیزیوتراپیست‌ها در فرآیند درمان و توانبخشی بیماران مبتلا به کرونا نیز نقش چشمگیری دارند. افزایش حمایت از فیزیوتراپیست‌ها می‌تواند موجب دلگرمی آنها برای تداوم خدمت به بیماران در شرایط سخت کرونا باشد.
این روزها بسیاری از مراکز فیزیوتراپی با کاهش آمار مراجعه‌کنندگان روبرو هستند. بسیاری از متقاضیان خدمات فیزیوتراپی از ترس ابتلا به کرونا از رفتن به بیمارستان‌ها، آزمایشگاه‌ها، مراکز تصویربرداری پزشکی و مطب‌ها خودداری می‌کنند که در این میان، مراکز فیزیوتراپی نیز مشمول این کاهش تقاضا بوده است.
از سوی دیگر، فیزیوتراپیست‌ها انتقاد دارند که افزایش 15 درصدی تعرفه خدمات فیزیوتراپی در سال 99 نتوانسته است افزایش هزینه‌های آنها را پوشش دهد. به اعتقاد آنها با توجه به تعرفه‌های فعلی خدمات فیزیوتراپی، هیچ نسبت منطقی بین درآمد و هزینه‌های مراکز فیزیوتراپی وجود ندارد.
همچنین اغلب مراکز فیزیوتراپی برای تامین اقلام محافظتی در برابر کرونا نیز دچار مشکل شده‌اند. بسیاری از فیزیوتراپیست‌ها می‌گویند که این هزینه‌های جانبی نیز دیده نشده است و بیمه‌ها این افزایش هزینه‌های تحمیلی را پوشش نمی‌دهند.
چالش مالی؛ پاشنه آشیل مراکز فیزیوتراپی
بسیاری از فیزیوتراپیست‌ها از نامتناسب بودن تعرفه ویزیت با هزینه‌های ارائه خدمات، گلایه دارند. عده‌ای از آنها می‌گویند به حدی تورم بالا رفته است که دیگر خرید برخی دستگاه‌ها و تجهیزات فیزیوتراپی با توجه به تعرفه‌های حداقلی ویزیت‌ها، توجیه منطقی ندارد.محمدصادق میرزابابایی، فیزیوتراپیست هم به مشکلات متعدد مراکز فیزیوتراپی در سراسر کشور اشاره می‌کند و به سپید می‌گوید: «آمار مراجعه به مراکز فیزیوتراپی به دلیل بروز کرونا بسیار کاهش یافته است. در این بین، برخی فیزیوتراپیست‌ها نیز ویزیت را در خانه بیمار انجام می‌دهند و بسیاری از بیماران نیز ترجیح می‌دهند که خدمات فیزیوتراپی را در منزل دریافت کنند. البته آمار این نوع ویزیت‌ها در منزل نیز کاهش یافته است، زیرا بسیاری از بیماران مسن یا بیمارانی با بیماری زمینه‌ای از این واهمه دارند که مبادا همان فیزیوتراپیستی که برای درمان به منزل آنها می‌آید، خودش ناقل بیماری کرونا باشد.»
میرزابابایی با اشاره به تبعات افزایش تورم بر خدمات فیزیوتراپی، تصریح می‌کند: «قیمت دستگاه لیزری که تا چند ماه قبل، حدود 40 میلیون تومان بوده است، حالا حدود 220 میلیون تومان قیمت می‌گذارند. در نظر بگیرید فیزیوتراپیستی که می‌خواهد یک مطب شخصی راه‌اندازی کند، باید چندین برابر گذشته هزینه کند که خارج از توان مالی بسیاری از فیزیوتراپیست‌ها است.»
او تاکید می‌کند: «تعرفه خدمات فیزیوتراپی در برابر هزینه دستگاه‌هایی که خریداری می‌شود، بسیار ناچیز است. یعنی خیلی طول می‌کشد که سرمایه اولیه بازگردد. به همین دلیل فیزیوتراپیست با خودش فکر می‌کند که اگر قرار است مثلا یک میلیارد تومان هزینه کند و یک مطب شخصی راه‌اندازی کند، اگر همین مبلغ را در بانک بگذارد، سود بیشتر و کم دردسرتری دریافت می‌کند.»
خطر ورشکستگی موسسات پزشکی در بحبوحه کرونا
خطر ورشکستگی مراکز فیزیوتراپی فقط به چند شهر کشور محدود نمی‌شود، بلکه این مشکل در همه شهرهای کشور به چشم می‌خورد.احمد موذن زاده، رئیس انجمن علمی فیزیوتراپی ایران نیز وضعیت مراکز فیزیوتراپی در کشورمان را بحرانی توصیف می‌کند و خواستار توجه بیشتر متولیان نظام سلامت به دغدغه فیزیوتراپیست‌ها شده است.
او با اشاره به خطر ورشکستگی موسسات پزشکی، توضیح می‌دهد: «رشد تعرفه‌های امسال فقط ۱۵ درصد بوده، در حالی که میزان تورم چند برابر این میزان رشد بوده است. به علاوه ما هزینه‌های سرباری ناشی از کرونا را داریم، مثل استفاده از ماسک، دستکش، مواد ضدعفونی کننده، شیلد و … که همه اینها برای ما هزینه ایجاد کرده، در شرایطی که بار مراجعات به مراکز فیزیوتراپی نیز کاهش پیدا کرده است. الان از نظر اقتصادی در شرایطی هستیم که در لبه تیز ورشکستگی مراکز دولتی و خصوصی قرار داریم. توجه دولتمردان را لازم می‌دانم به این نکته جلب کنم که مراکز فیزیوتراپی و سایر مراکز درمانی، بخصوص موسسات پزشکی واقعا در مرز خطر ورشکستگی هستند.»
موذن زاده ادامه می‌دهد: «ما برآوردی را در سازمان نظام پزشکی شیراز انجام دادیم و به این نتیجه رسیدیم که حدودا تا پایان امسال با توجه به مشکلات اقتصادی در مراکز مختلف، چیزی حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد مراکز، چاره‌ای ندارند جز اینکه از بعد پرسنلی و نیروی انسانی کوچک شوند. این مساله یک زنگ خطر جدی است و باید حمایت بیشتری از مراکز پزشکی بخصوص از موسسات پزشکی انجام شود. مراکز فیزیوتراپی هم به عنوان یکی از مراکز پزشکی نیازمند توجه ویژه دولتمردان است. با توجه به اینکه تعرفه ما رشد زیادی نداشته، حداقل توقع ما در این ماه‌ها، این است که هزینه‌های سرباری مراجعه بیماران در شرایط کرونا محاسبه و توسط سازمان‌های بیمه‌گر پرداخت شود، یا حداقل اعلام شود که دریافت این هزینه از بیمار بلامانع است.»
رئیس انجمن علمی فیزیوتراپی ایران به مهر، یادآور می‌شود: «بر اساس برآوردی که در انجمن فیزیوتراپی انجام شده، متوسط هزینه اضافی هر جلسه مراجعه به مراکز فیزیوتراپی در دوران کرونا برابر با ۱۵ هزار تومان است. در یک دوره ۱۰ جلسه‌ای معمول، حدود ۱۵۰ هزار تومان برای همکاران ما هزینه ایجاد می‌کند، بدون اینکه بتوانیم از هیچ مرجعی این هزینه را دریافت کنیم. همچنین رشته ما از نظر علمی مرجعیت خاصی در سطح منطقه دارد. ما حدود ۴۰۰ فارغ‌التحصیل در مقطع دکترای تخصصی فیزیوتراپی داریم که از این حیث در منطقه خاورمیانه رکورددار هستیم. به همین دلیل بحث ارتقای سطح پایه فیزیوتراپی به مقطع دکترای حرفه‌ای که یکی از مطالبات اصلی و علمی جامعه فیزیوتراپی است، کاملا مصداق پیدا می‌کند و لزوم آن احساس می‌شود.»
موذن زاده خاطرنشان می‌کند: «در ارتباط با شرایط فعلی ارائه خدمات فیزیوتراپی در چند ماه اخیر به دلیل شرایط کرونایی، مجبور شدیم میزان فعالیت مراکز را کاهش دهیم. در این راستا بسیاری از بیماران با مشکلات زمینه‌ای، مزمن، ناتوان کننده در معرض خطر و با ریسک بالا را نپذیرفتیم و بیشتر درمان‌های توانبخشی و فیزیوتراپی را از راه دور انجام می‌دهیم. در مورد بیمارانی هم که پذیرش می‌شوند بحث فاصله‌گذاری فیزیکی، رعایت
الزامات بهداشتی و استفاده از ماسک و دستکش رعایت می‌شود و ورود بیمار و همراهش در مراکز فیزیوتراپی بدون ماسک ممنوع است.»
او یادآور می‌شود: «با وجود رعایت پروتکل‌های بهداشتی در مراکز فیزیوتراپی، متاسفانه تاکنون ۵۰ نفر از اعضای جامعه فیزیوتراپی کشور مبتلا به کرونا شده‌اند و یک نفر نیز به جمع شهدای مدافع سلامت پیوسته است که نشان می‌دهد ما در معرض خطر هستیم. رشته فیزیوتراپی به نحوی است که می‌بایست با بیمار ارتباط نزدیک داشته باشیم. به همین دلیل طبیعی است که فیزیوتراپیست‌ها به میزان زیادی در معرض خطر ابتلا به کرونا هستند.»
نقش پررنگ فیزیوتراپیست‌ها در درمان بیماران مبتلا به کرونا
فیزیوتراپیست‌ها نقش بسیار پررنگی در فرآیند توانبخشی بیماران مبتلا به کرونا دارند. همچنین استفاده از خدمات فیزیوتراپی در فرآیند درمان بیماران مبتلا به کرونا می‌تواند آمار مرگ و میر این بیماران را کاهش دهد.مجید روانبخش، فیزیوتراپیست و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز نیز به تشریح نقش پررنگ فیزیوتراپیست‌ها در دوران کرونا می‌پردازد و به سپید می‌گوید: «کاربرد فیزیوتراپی در مقابله با کرونا بسیار زیاد است. تقریبا از هر جهتی که به درمان کرونا نگاه کنید، پای فیزیوتراپیست به میان می‌آید. مثلا بیماران کرونا که در بخش مراقبت‌های ویژه بستری می‌شوند، برای اصلاح عوارض حرکتی به فیزیوتراپیست مراجعه می‌شود. همچنین گاهی به صورت تخصصی و به این دلیل که سیستم تنفسی بیمار درگیر می‌شود، به فیزیوتراپیست مراجعه می‌کنند. فیزیوتراپی تنفسی بیماران مبتلا به کرونا، طیف وسیعی از بیماران را شامل می‌شود. مثلا هم بیمار مبتلا به کرونا که در بخش مراقبت‌های ویژه است و هم بیماری که مرخص شده و حالش بهبود یافته است، هر دوی آنها از خدمات فیزیوتراپی تنفسی بهره می‌برند. حتی برای افراد سالمی که در معرض ابتلا به کرونا هستند، یعنی ممکن است به زودی درگیر کرونا شوند، برای این گروه از افراد هم خدمات فیزیوتراپی بسیار پرکاربرد است.»
رئیس انجمن فیزیوتراپی استان خوزستان ادامه می‌دهد: «تقویت سیستم تنفسی بیمار با فیزیوتراپی، می‌تواند بخشی از آسیب دستگاه تنفسی را جبران کند. درواقع، مشکل ما در کرونا این است که بیمار بخشی از عملکرد ریه خود را از دست می‌دهد و گازهای خونی او دچار اختلال می‌شود. همین کم و زیاد شدن گازهای خونی فرد مبتلا به کرونا موجب می‌شود که فرد دچار مشکلات تنفسی شود. حتی ممکن است این مشکل به حدی حاد شود که بیمار به بخش مراقبت‌های ویژه منتقل شود. حال اگر سیستم تنفسی بیمار را با فیزیوتراپی تقویت کنید، احتمال بحرانی شدن وضعیت بیمار بسیار کمتر خواهد شد. بی‌شک بواسطه توانبخشی ریوی و فیزیوتراپی تنفسی ما خواهیم توانست آثار و عواقب ناشی از کرونا را به حداقل برسانیم و مانع مرگ و میر بالا در این بیماری باشیم.»
او در ادامه با انتقاد از اینکه در دوران کرونا، حمایت جدی از فیزیوتراپیست‌های کشور انجام نشده است، تاکید می‌کند: «نه تنها از فیزیوتراپیست‌ها، بلکه از پزشکان، پرستاران و سایر کادر درمان که در مهار بحران کرونا تاثیر داشتند، حمایت جدی نشد. آنها شایسته تقدیر و تشکر بیشتری بودند. مثلا یک سری مشکل کمبود وسایل محافظتی مثل ماسک داشتیم که اغلب جامعه پزشکی نیز با این مشکل، دست و پنجه نرم می‌کردند. به طور کلی، توانبخشی در کشور ما مظلوم است و چندان شناخته شده نیست. هنوز توانبخشی نتوانسته است به جایگاه واقعی خود در نظام سلامت، دست پیدا کند.»
مغفول ماندن پتانسیل بالای فیزیوتراپی در مراکز درمانی
برخی فیزیوتراپیست‌ها اعتقاد دارند که تولیت نظام سلامت در طی چند دهه اخیر نتوانسته است از پتانسیل بالای فیزیوتراپیست‌ها در مراکز درمانی مختلف و بیمارستان‌ها بهره ببرد.اشکان آذرکیش، عضو فیزیوتراپیست شورای عالی سازمان نظام پزشکی نیز با اشاره به مشکل مغفول ماندن پتانسیل بالای فیزیوتراپی در مراکز درمانی، تاکید می‌کند: «آموزش آکادمیک فیزیوتراپی بیش از نیم قرن پیش و در دهه ۴۰ شمسی در ایران آغاز شد. در حال حاضر بیش از هفت هزار فیزیوتراپیست در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکترای حرفه‌ای (DPT) و PHD در ایران مشغول به فعالیت هستند. با این وجود بخش بزرگی از پتانسیل بالقوه فیزیوتراپی در نظام سلامت کشور مغفول مانده است.»
او یادآور می‌شود: «هرچند ایران جزو پیشگامان آموزش دانشگاهی فیزیوتراپی در آسیا بود، اما اینک در منطقه نیز در حال از دست دادن مرجعیت خود در این حیطه است، زیرا کشورهای منطقه همچون عربستان، لبنان، کویت، امارات، مصر و پاکستان از نمونه‌های موفق ارتقای آموزشی فیزیوتراپی در دنیا چون آمریکا و استرالیا الگوبرداری کرده و مقطع دکترای حرفه‌ای فیزیوتراپی را به شکل فراگیر اجرایی کرده‌اند.»
به گفته آذرکیش، «بر اساس اسناد سازمان جهانی بهداشت، فیزیوتراپیست‌ها مسئولیت ارزیابی، طرح‌ریزی و اجرای برنامه‌های توانبخشی را برعهده دارند و در حیطه درمان و پیشگیری ایفای نقش می‌کنند. با توجه به این تعریف، امروزه در دنیا نقش فیزیوتراپی به خط اول و به ویژه پیشگیری از مشکلات اسکلتی عضلانی تسری یافته است. در این زمینه می‌توان به عنوان نمونه به الگوی موفق «برنامه بلندمدت NHS» اشاره کرد که با بهره‌گیری از پتانسیل فیزیوتراپیست‌ها توانسته به کاهش هزینه‌ها و تسریع در تشخیص و درمان مشکلات اسکلتی عضلانی دست یابد.»
او در ادامه با اشاره به مشکلات جامعه فیزیوتراپیست‌ها در ایران خاطرنشان می‌کند: «با نیم نگاهی به وضعیت فیزیوتراپی و در نگاه کلی‌تر توانبخشی در ایران، به روشنی دیده می‌شود که بخش بزرگی از پتانسیل بالقوه فیزیوتراپی در نظام سلامت ایران مغفول مانده است. اجرای فراگیر دکترای حرفه‌ای فیزیوتراپی و بهره مندی از توان و دانش این قشر از کادر درمانی در حوزه پیشگیری می‌تواند به بهره‌وری اقتصاد سلامت و بهبود کیفیت درمان منجر شود. به ویژه با توجه به تعهداتی که کشورهای عضو سازمان جهانی بهداشت در حوزه توانبخشی بر عهده گرفته اند. شایسته است سیاستگذاران نظام سلامت به سمت اجرای مناسبات و پذیرش تعاریف حرفه‌ای سازمان جهانی بهداشت از «پرکتیشنرهای توانبخشی» و از جمله جامعه فیزیوتراپی حرکت کنند.»
آذرکیش تاکید می‌کند: «نکته مهم دیگر بلاتکلیفی دانش آموختگان فیزیوتراپی در حیطه فعالیت بیمارستانی است. فیزیوتراپیست‌ها باوجود ارتباط نزدیک و مستمر با بیماران در تمامی بخش‌های بیمارستانی و ارائه خدمات بالینی به بیماران بستری، جزو مشاغل مشمول آئین نامه اجرایی «قانون ارتقای بهره‌وری کارکنان بالینی» محسوب نمی‌شوند که این امر در نوع خود بسیار عجیب و البته غیر منطقی است. فقط کافی است لحظه‌ای تصور کنیم چگونه درمانگری که جزو حِرَف بالینی محسوب نمی‌شود، به عنوان عضو ثابت تیم درمانی در بخش‌های ویژه کرونا خدمات درمانی در حیطه فیزیوتراپی ارائه می‌دهد؟ در جنگ، زلزله، کرونا و… همواره فیزیوتراپیست‌ها مسئولانه حاضر بوده و هستند. امروز زمان آن فرا رسیده است که متولیان نظام سلامت ایران، استاندارهای جهانی در حیطه فیزیوتراپی را به رسمیت بشناسند که از برکات آن بیماران نیز بهره‌مند خواهند شد.» با توجه به افزایش تورم و نامتناسب بودن دخل و خرج مراکز فیزیوتراپی، ضرورت حمایت بیشتر از فیزیوتراپیست‌ها بیش از گذشته احساس می‌شود. نباید از خاطر برد که فیزیوتراپیست‌ها در فرآیند درمان و توانبخشی بیماران مبتلا به کرونا نیز نقش چشمگیری دارند. افزایش حمایت از فیزیوتراپیست‌ها می‌تواند موجب دلگرمی آنها برای تداوم خدمت به بیماران در شرایط سخت کرونا باشد.
برچسب ها
دیدگاه کاربران
ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد