آمار روزافزون شهدای مدافع سلامت
8 تیر 1399 ساعت: 10:4
8 تیر 1399 ساعت: 10:4
تاکنون حدود 120 نفر از کادر درمان در نبرد با کرونا شهید شده‌اند. کارشناسان می‌گویند در صورت تداوم بی‌توجهی مردم به پروتکل‌های بهداشتی، آمار شهدای سلامت بیشتر می‌شود
این روزها کادر درمان، جهادگونه در صف اول مقابله با کرونا قرار دارد. در این مسیر خدمت، کادر درمان تاکنون بهای سنگینی داده است. جمع قابل توجهی از پرسنل درمانی به کرونا مبتلا شده و عده‌ای از آنها نیز شهید شده اند. حتی برخی از آنها مثل پزشک متخصص بیهوشی در پیرانشهر، مورد ضرب و شتم همراهان بیمار قرار گرفته‌اند و مزد فداکاری خود را اینگونه دریافت کردند.
با توجه به شرایط موجود، پربیراه نیست اگر بگوییم کادر درمان با توجه به سختی کار و احتمال بالای به خطر افتادن سلامتی در شرایطی مشابه با جنگ تحمیلی قرار دارد.
نکته تاسف بار اینجاست که اغلب کارشناسان تاکید دارند که اگر همین وضعیت بی‌توجهی مردم به پروتکل‌های بهداشتی ادامه داشته باشد، باید انتظار داشت که آمار شهدای سلامت افزایش پیدا کند.
حسین کرمانپور، مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی کشور هم درباره تعداد مبتلایان به ویروس کرونا و جان باختگان آن در میان کادر درمانی کشور اظهار می‌کند: «طی مکاتباتی که با تمامی دانشگاه‌های علوم پزشکی و موسسات و مراکز تشخیصی داشته‌ایم از فروردین ماه تاکنون حدود ۱۱۰ نفر از کادر درمانی جان خود را از دست داده‌اند که ۶۰ درصد آن پزشکان عمومی و در مرتبه بعد پزشکان متخصص هستند. تعداد قابل توجهی هم پرستار بودند. این آمار تقریبا قطعی بوده و در نهایت این تعداد به ۱۲۰ تا ۱۲۵ نفر برسد. بیش از دو هزار نفر از پرسنل درمانی کشور نیز به این ویروس مبتلا شده‌اند که برخی کامل بهبود یافته‌اند. برخی همچنان عوارض بیماری را تحمل می‌کنند و برخی نیز بستری هستند. ما پیش‌بینی می‌کنیم که با مشخص شدن دقیق تعداد مبتلایان این عدد به پنج هزار نفر برسد که البته با توجه به شرایط فعلی در روزهای آینده به این آمار اضافه خواهد شد.»
او خاطرنشان می‌کند: «در میان همکاران کادر خدمات، فیزیوتراپ‌ها، ماماها، همکاران علوم آزمایشگاهی، نیروهای خدماتی و نظافتی، نیروهای تاسیساتی و تجهیزاتی و کادر بیماریار‌ها و بیماربر‌ها و... نیز تعدادی مبتلا شده و تعدادی نیز جان باختند. این گروه به دلیل اینکه کمتر با بیماران مبتلا به کرونا ارتباط مستقیم دارند، تعداد مبتلایان در آنها نسبت به پزشکان و پرستاران نیز کمتر است.»
همچنین محمدحسین صومی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تبریز هم می‌گوید: « از مجموع ۲۷ هزار نفری کارکنان سلامت در استان آذربایجان شرقی، ۹۵۰ نفر در کل استان مبتلا به ویروس کرونا شده‌اند که تقریبا ۷۰ درصد آنها دوباره بر سر کار برگشته‌‌اند.»
او با تاکید بر اینکه به شدت کادر درمان خسته شده است، یادآور می‌شود: «تا این لحظه، سه نفر از پزشکان و چهار نفر از پرستاران فوت شده‌اند. البته یکی از همکاران ما به علت بیماری زمینه‌ای در دورکاری بود و در جامعه دچار ویروس شده بود و جان خود را از دست داد.»
از سوی دیگر، سعید کشمیری، رئیس دانشگاه علوم پزشکی بوشهر هم از ابتلای ۴۱۲ نفر از کارکنان بیمارستان‌های دانشگاهی و غیردانشگاهی استان بوشهر به کووید-۱۹ خبر داده و گفته است: «همه کارکنان مبتلا به کرونا جهت گذراندن دوره نقاهت در منزل به سر می‌برند و ۶۶ نفر آنها پس از بهبودی به محل کار بازگشته‌اند.»
همچنین در آخرین آمارهای سازمان نظام پزشکی هم اعلام شده است که «در طی همه‌گیری کووید ۱۹و براساس اطلاعات جمع آوری شده، کادر درمان ایران تاکنون حدود ۱۲۰ شهید و بیش از چهار هزار مبتلا به بیماری کرونا را شاهد بوده است که قطعا با بروز رسانی‌ها این آمار افزایش خواهد یافت.»
بر اساس اطلاعیه این سازمان، «جمع آوری این اطلاعات با همکاری سازمان‌های نظام پزشکی مراکز استان و شهرستان‌ها، وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی و سازمان‌های مرتبط در امر درمان مانند سازمان تامین اجتماعی و نیروهای مسلح و ... در حال انجام است و بروزرسانی آن به طور مرتب انجام خواهد شد. همچنین به منظور قدردانی و تجلیل شهدای مدافع سلامت، بنری با عکس‌های شهدای سلامت طراحی شده است که در تمام مناطق شهری نصب خواهد شد.»
چرا آمار شهدای سلامت، مدام در حال افزایش است؟
عوامل بسیار زیادی را می‌توان نام برد که موجب شده است تعداد شهدای مدافع سلامت افزایش پیدا کند. یکی از عمده دلایل این است که رعایت پروتکل‌های بهداشتی از سوی مردم به پایین‌ترین سطح خود رسیده است و بسیاری از مردم نسبت به رعایت این پروتکل‌ها، بی‌توجه شده‌اند. طبیعی است که هرچقدر تعداد مبتلایان به کرونا در کشور افزایش یابد، به همان میزان نیز باید انتظار داشت که آمار شهدای مدافع سلامت، افزایش پیدا کند.
سازمان نظام پزشکی می‌گوید که یکی دیگر از دلایل هم این است که آموزش مسائل بهداشتی و پیشگیری به شهروندان مثل سابق انجام نمی‌شود و برخی رسانه‌ها در این زمینه، کوتاهی می‌کنند.
کرمانپور، مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی کشور هم با اشاره به اینکه دوباره شرایط کرونا به دوران خطرناک اسفند و فروردین بازگشته است، خاطرنشان می‌کند: «تا ۱۵ روز گذشته به دلیل کاهش چشمگیر ابتلا به ویروس کرونا که به دلیل رعایت پروتکل‌های بهداشتی از سوی مردم و سایر موارد رخ داده بود، بیمارستان‌های اصلی کرونا به تدریج در حال تعطیل کردن بخش‌های مرتبط با کووید ۱۹ بودند. در تهران تنها چند بیمارستان مرتبط با دانشگاه‌های علوم پزشکی در حوزه کرونا فعالیت می‌کردند، اما به دلیل افزایش بار بیماران طی ۱۵ روز گذشته، بیمارستان‌ها در تمام شهر‌های کشور ناچار شدند همان اقداماتی را که برای مقابله با کرونا طی اسفند و فروردین ماه انجام داده بودند، بار دیگر تکرار کنند و بخش‌های کووید ۱۹ دوباره مشغول به کار شدند.»
کرمانپور، ضعف آموزش‌ها را هم دلیل دیگری بر افزایش آمار مبتلایان کرونا و فرسودگی کادر درمان می‌داند و می‌گوید: «متاسفانه بحث آموزش درباره پیشگیری از کرونا تا حدود زیادی تعطیل شده است. دکتر زالی، فرمانده عملیات مقابله با کرونا در تهران درآخرین گزارش خود عنوان کرده است که بر اساس مطالعه انجام شده روی تهرانی‌ها مشخص شده حدود ۶۰ درصد مردم تهران هنوز شست‌وشوی درست دست را نمی‌دانند. نمی‌دانند چه زمانی باید دست را شست‌وشو دهند. آیا استفاده از دستکش ضروری است؟ در چه زمانی باید از ماسک استفاده کنند؟ مردم ما نمی‌دانند که استفاده از ماسک در فضای باز اشتباه است و عوارضی دارد مانند سردرد یا کاهش اکسیژن خون.
عده‌ای آنقدر وسواسی هستند که در هرجایی ماسک می‌زنند و عده‌ای آنقدر بیخیال که در مترو و اماکن عمومی هم از ماسک استفاده نمی‌کنند. رسانه‌ها باید به طور مداوم درباره نکات پیشگیری و علائم کووید ۱۹ به مردم اطلاع‌رسانی کنند و خسته نشوند. متاسفانه آموزش از پروتکل صدا و سیما خارج شده است که این موضوع هم روند عادی سازی کرونا را رقم زده است. یعنی از یک سو تشنگی مردم برای دانستن کم شده و ازطرف دیگر آموزش‌های ما نیز کاهش یافته است.»
او با تاکید براینکه در این شرایط تعداد افراد مبتلا به ویروس کرونا مدام در حال افزایش است، اضافه می‌کند: «بخش ICU در بسیاری بیمارستان‌ها از بیماران مبتلا به کرونا خالی شده بود و آماده بودند که مورد گندزدایی قرار بگیرد و به حالت پیش از اپیدمی ویروس کرونا بازگردد، اما اکنون این بخش‌ها از بیماران کرونایی پر شده است و جا ندارد. بخش‌های بستری کرونا که در حال تعطیلی بود، بار دیگر فعال شده است. چه بسا بخش‌های اورژانس کرونایی که تعطیل و در چند بیمارستان خلاصه شده بودند، طی همین هفته بار دیگر فعال شوند و بیمار‌ها به آن مراجعه کنند. این موارد هم به بیماران غیرکرونایی که نیاز به رسیدگی مداوم در بیمارستان‌ها دارند آسیب می‌رساند، زیرا به دلیل آلودگی بیمارستان‌ها برای ادامه درمان مراجعه نمی‌کنند. همچنین کادر درمانی که به تدریج در حال خروج از فضایی شبیه فضای جنگی بود و می‌توانست مدتی استراحت کند و به فضای قبلی خود که کمی آرام‌تر بود بازگردد، دوباره به همان حالت دوران اوج کرونا باز می‌گردد.»
یک لحظه خودمان را جای کادر درمان بگذاریم
حدود چهار هزار مبتلا به کرونا و 120 شهید مدافع سلامت، فقط بخشی از آسیب‌های جبران‌ناپذیری است که کادر درمان متحمل شده و در رسانه‌ها منعکس شده است. بخش بزرگی از سختی‌ها و مشقات کادر درمان در مقابله با کرونا، مثل کوه یخ زیر آب به چشم نمی‌آید و انعکاس چندانی هم در رسانه‌ها نداشته است.
اگر برای مردم این امکان فراهم بود که فقط چند ساعت از زندگی سخت کادر درمان در مقابله با کرونا را ببینند و یا وضعیت حاد بیماران مبتلا به کرونا را مشاهده می‌کردند، در آن شرایط شاید میزان رعایت پروتکل‌های ایمنی از سوی مردم، افزایش پیدا می‌کرد.
محسن مصلحی، دبیر شورای عالی نظام پزشکی کشور هم در گفتگو با سپید با اشاره به فرسودگی کادر درمان در دوران شیوع کرونا تصریح می‌کند: «جامعه پزشکی از دی ماه به بعد تا امروز، در حالت آماده باش بوده و تحت فشار کاری شدیدی قرار داشته است. این بیماری ناشناخته، روح و جسم جامعه پزشکی را آزرده است. همچنین از یک سو، جامعه پزشکی می‌بیند که بسیاری از همکاران کادر درمان در مسیر خدمت، شهید شده‌اند و جمع زیادی از آنان نیز به کرونا مبتلا شدند و از سوی دیگر، بسیاری از مردم نیز پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نمی‌کنند. ترکیب این دو اتفاق باعث شده است که یک فشار روحی مضاعفی به کادر درمان وارد شود. انگار که قدر زحمات آنها دیده نمی‌شود. وقتی کادر درمان می‌بیند که جان خودش و خانواده‌اش به خاطر سهل‌انگاری دیگران در معرض خطر است، یک بار روانی اضافی به کادر درمان تحمیل می‌شود.»
مصلحی تاکید می‌کند: « رعایت نکردن پروتکل‌های بهداشتی علاوه بر اینکه هزینه‌های هنگفتی به سیستم درمانی تحمیل کرده است، جامعه پزشکی را نیز خسته و فرسوده می‌کند. تداوم این شرایط، سلامت کادر درمان را بیش از پیش به خطر می‌اندازد.»
همچنین هوشنگ ساغری، متخصص عفونی و استاد بازنشسته دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی هم در گفتگو با سپید می‌گوید: «شمار زیادی از کادر بهداشت و درمان در دوران مقابله با کرونا، جانشان را از دست داده‌اند. آنها سرمایه ملی کشور بودند. متاسفانه این روند هم ادامه دارد. پزشکان و پرستاران از جانشان مایه گذاشته‌اند و نظام سلامت برای تربیت و آموزش آنها، زمان و هزینه زیادی صرف کرده است. متاسفانه بخشی از این سرمایه مهم کشور از دست رفته‌اند و این وضعیت هم کماکان ادامه دارد. اگر کادر درمان بر اثر خستگی و فرسایش کاری، کنار بکشد و از درمان بیماران پرشمار مبتلا به کرونا ناامید شود، فاجعه بزرگی اتفاق می‌افتد. باید این وضعیت را کنترل کنند.»
افشین علیزاده، متخصص عفونی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز در گفتگو با سپید به اوضاع سخت این روزهای کادر درمان اشاره می‌کند و می‌گوید: «کادر درمان در شرایط سخت ارائه خدمت هستند. اگر پروتکل‌های بهداشتی رعایت نشود، شرایط نفسگیری برای کادر درمان ایجاد می‌شود. رعایت نکردن پروتکل‌ها، در نهایت به افزایش خستگی و فرسودگی کادر درمان منتهی می‌شود. مردم می‌توانند با رعایت پروتکل‌های بهداشتی به یاری کادر درمان بشتابند. واقعا ماسک زدن مداوم و لباس مخصوص پوشیدن در فصل گرما، کادر درمان را بیش از گذشته، خسته و فرسوده کرده است. داشتن لباس و تجهیزات محافتی در برابر کرونا، شرایط کادر درمان را برای کار طولانی مدت بسیار سخت کرده است. از مردم می‌خواهیم که با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، اجازه تنفس به کادر درمان بدهند تا از این شرایط خطرناک عبور کنیم.»
از سوی دیگر نیز کرمانپور، مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی کشور با اشاره به گوشه ای از مشقات کادر درمان در دوران بحران کرونا می‌گوید: «در آن روزها که با کاهش تعداد مبتلایان به کرونا مواجه بودیم، در آن روزها لازم نبود مانند قبل به صورت مداوم از ماسک و لباس‌های مخصوص استفاده کنیم، اما دوباره شرایط به وضع سخت گذشته برگشته است. این شرایط، پرسنل بیمارستان و کادر درمانی را خسته و فرسوده کرده و چابکی آنها را کاهش داده است. تعریق آنها زیاد شده، تغذیه‌شان کم شده و حتی رفتن آنها به سرویس‌های بهداشتی نیز مختل شده است و فرصت کمتری برای این کار دارند. به همین علت هم نگهداشت ادرار در کادر درمانی بیش از حد معمول است، زیرا باید لباس‌های مخصوص را درآورند و دوباره به تن کنند. بنابراین ترجیح می‌دهند چنین کاری نکنند. به همین دلیل هم سلامت آنها به خطر می‌افتد.»
رئیس اورژانس بیمارستان سینا با بیان اینکه همه ما دلخوش بودیم که در حال بازگشت به شرایط نرمال هستیم و حداقل آنکه تعداد بیماران کاهش یافته است، ادامه می‌دهد: «ناگهان ورق برگشت و مشاهده کردیم تعداد مراجعان کرونایی به سمتی می‌رود که باید این دلخوشی را فراموش کنیم. این مساله بار روانی زیادی داشته است و خستگی پرسنل درمان را مضاعف می‌کند. این حالت مانند آن است که خانه‌ای را کاملا تمیز کنند و بعد یک طوفان همه چیز را گل‌آلود و کثیف کند. قطعا اهل آن خانه شرایط بدی را تحمل می‌کنند. ما هم در بیمارستان‌ها چنین شرایطی داریم. در حال حاضر اگر نگوییم شرایط از نظر اپیدمی کرونا در بیمارستان‌ها مانند اسفند است، اما شرایطی مانند فروردین را در پیش خواهیم داشت.»
او با تاکید براینکه شرایط امروز کرونا حتی مانند روزهای اول اپیدمی نیز نیست، تصریح می‌کند: «در روزهای ابتدایی مردم توجه بیشتری نسبت به حفظ سلامت خود و رعایت موارد بهداشتی داشتند. کادر درمانی نیز انگیزه قوی خاصی داشتند، اما در حال حاضر بسیاری از کادر درمانی مانند من مبتلا شده و مدتی است که بهبود یافته‌اند. به همین دلیل هم واهمه داریم با حجم جدیدی از بیماران که به ما مراجعه می‌کنند بار دیگر مبتلا به این ویروس شویم. خانواده‌های ما به شدت نگرانند که این بار اگر مبتلا شویم چه خواهد شد. همه این عوامل می‌تواند منجر به خستگی مفرط کادر درمانی کشور شود. وقتی این حالت ایجاد شود نمی‌توان انتظار ارائه خدمات خوب و با کیفیت از سوی کادر درمانی را داشت.»
کرمانپور خاطرنشان می‌کند: «با توجه به شرایط فعلی ممکن است نیرویی که روزهای اول انگیزه قوی داشته است، در حال حاضر این انگیزه را نداشته باشد. در نتیجه ممکن است خدمات از نظر کیفیت افت داشته باشد که دود این مساله به چشم جامعه و کادر درمان می‌رود و کل جامعه در حوزه درمان متضرر می‌شود. البته نمی‌توان گفت تنها مردم مقصرند، اما همه ما بعد از اینکه موج کرونا شکسته شد مقصریم، زیرا فکر کردیم که دیگر خبری نیست. وقتی آمار مرگ و میر افزایش می‌یابد تاثیر روانی بسیار بدی روی کادر درمان می‌گذارد که باز هم می‌تواند منجر به فرسودگی این گروه شود. وقتی فردی فوت می‌کند و اطرافیان متوجه می‌شوند اولین لحظات سوگواری و اوج آن که در واقع بدترین لحظه است در بیمارستان و مقابل چشم کادر درمان رخ می‌دهد. سوگواری در قبرستان و خانه هم مانند آن لحظه نیست. این مساله روی کادر درمان مانند موج خمپاره تاثیر گذار بوده است و ما از نظر روحی آسیب زیادی می‌بینیم که آن را به خانواده هم منتقل می‌کنیم.»
با توجه به مجموع این شرایط انتظار می‌رود که در دوران بحران کرونا، تسهیلات بیشتری در اختیار جامعه پزشکی قرار بگیرد تا بتوانند با روحیه بهتری به نبرد با این دشمن ناشناخته بروند. همچنین با توجه به افزایش تعداد شهدای مدافع سلامت و همچنین افزایش روزافزون ابتلای کادر درمان به کرونا، جامعه پزشکی انتظار دارد که برای کاهش تلفات انسانی در بین کادر درمان، محدودیت‌های کرونایی دوباره بازگردد و همچنین با افرادی که پروتکل‌های ایمنی را رعایت نمی‌کنند نیز برخورد قانونی شود.
با توجه به شرایط موجود، پربیراه نیست اگر بگوییم کادر درمان با توجه به سختی کار و احتمال بالای به خطر افتادن سلامتی در شرایطی مشابه با جنگ تحمیلی قرار دارد.
نکته تاسف بار اینجاست که اغلب کارشناسان تاکید دارند که اگر همین وضعیت بی‌توجهی مردم به پروتکل‌های بهداشتی ادامه داشته باشد، باید انتظار داشت که آمار شهدای سلامت افزایش پیدا کند.
حسین کرمانپور، مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی کشور هم درباره تعداد مبتلایان به ویروس کرونا و جان باختگان آن در میان کادر درمانی کشور اظهار می‌کند: «طی مکاتباتی که با تمامی دانشگاه‌های علوم پزشکی و موسسات و مراکز تشخیصی داشته‌ایم از فروردین ماه تاکنون حدود ۱۱۰ نفر از کادر درمانی جان خود را از دست داده‌اند که ۶۰ درصد آن پزشکان عمومی و در مرتبه بعد پزشکان متخصص هستند. تعداد قابل توجهی هم پرستار بودند. این آمار تقریبا قطعی بوده و در نهایت این تعداد به ۱۲۰ تا ۱۲۵ نفر برسد. بیش از دو هزار نفر از پرسنل درمانی کشور نیز به این ویروس مبتلا شده‌اند که برخی کامل بهبود یافته‌اند. برخی همچنان عوارض بیماری را تحمل می‌کنند و برخی نیز بستری هستند. ما پیش‌بینی می‌کنیم که با مشخص شدن دقیق تعداد مبتلایان این عدد به پنج هزار نفر برسد که البته با توجه به شرایط فعلی در روزهای آینده به این آمار اضافه خواهد شد.»
او خاطرنشان می‌کند: «در میان همکاران کادر خدمات، فیزیوتراپ‌ها، ماماها، همکاران علوم آزمایشگاهی، نیروهای خدماتی و نظافتی، نیروهای تاسیساتی و تجهیزاتی و کادر بیماریار‌ها و بیماربر‌ها و... نیز تعدادی مبتلا شده و تعدادی نیز جان باختند. این گروه به دلیل اینکه کمتر با بیماران مبتلا به کرونا ارتباط مستقیم دارند، تعداد مبتلایان در آنها نسبت به پزشکان و پرستاران نیز کمتر است.»
همچنین محمدحسین صومی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تبریز هم می‌گوید: « از مجموع ۲۷ هزار نفری کارکنان سلامت در استان آذربایجان شرقی، ۹۵۰ نفر در کل استان مبتلا به ویروس کرونا شده‌اند که تقریبا ۷۰ درصد آنها دوباره بر سر کار برگشته‌‌اند.»
او با تاکید بر اینکه به شدت کادر درمان خسته شده است، یادآور می‌شود: «تا این لحظه، سه نفر از پزشکان و چهار نفر از پرستاران فوت شده‌اند. البته یکی از همکاران ما به علت بیماری زمینه‌ای در دورکاری بود و در جامعه دچار ویروس شده بود و جان خود را از دست داد.»
از سوی دیگر، سعید کشمیری، رئیس دانشگاه علوم پزشکی بوشهر هم از ابتلای ۴۱۲ نفر از کارکنان بیمارستان‌های دانشگاهی و غیردانشگاهی استان بوشهر به کووید-۱۹ خبر داده و گفته است: «همه کارکنان مبتلا به کرونا جهت گذراندن دوره نقاهت در منزل به سر می‌برند و ۶۶ نفر آنها پس از بهبودی به محل کار بازگشته‌اند.»
همچنین در آخرین آمارهای سازمان نظام پزشکی هم اعلام شده است که «در طی همه‌گیری کووید ۱۹و براساس اطلاعات جمع آوری شده، کادر درمان ایران تاکنون حدود ۱۲۰ شهید و بیش از چهار هزار مبتلا به بیماری کرونا را شاهد بوده است که قطعا با بروز رسانی‌ها این آمار افزایش خواهد یافت.»
بر اساس اطلاعیه این سازمان، «جمع آوری این اطلاعات با همکاری سازمان‌های نظام پزشکی مراکز استان و شهرستان‌ها، وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی و سازمان‌های مرتبط در امر درمان مانند سازمان تامین اجتماعی و نیروهای مسلح و ... در حال انجام است و بروزرسانی آن به طور مرتب انجام خواهد شد. همچنین به منظور قدردانی و تجلیل شهدای مدافع سلامت، بنری با عکس‌های شهدای سلامت طراحی شده است که در تمام مناطق شهری نصب خواهد شد.»
چرا آمار شهدای سلامت، مدام در حال افزایش است؟
عوامل بسیار زیادی را می‌توان نام برد که موجب شده است تعداد شهدای مدافع سلامت افزایش پیدا کند. یکی از عمده دلایل این است که رعایت پروتکل‌های بهداشتی از سوی مردم به پایین‌ترین سطح خود رسیده است و بسیاری از مردم نسبت به رعایت این پروتکل‌ها، بی‌توجه شده‌اند. طبیعی است که هرچقدر تعداد مبتلایان به کرونا در کشور افزایش یابد، به همان میزان نیز باید انتظار داشت که آمار شهدای مدافع سلامت، افزایش پیدا کند.
سازمان نظام پزشکی می‌گوید که یکی دیگر از دلایل هم این است که آموزش مسائل بهداشتی و پیشگیری به شهروندان مثل سابق انجام نمی‌شود و برخی رسانه‌ها در این زمینه، کوتاهی می‌کنند.
کرمانپور، مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی کشور هم با اشاره به اینکه دوباره شرایط کرونا به دوران خطرناک اسفند و فروردین بازگشته است، خاطرنشان می‌کند: «تا ۱۵ روز گذشته به دلیل کاهش چشمگیر ابتلا به ویروس کرونا که به دلیل رعایت پروتکل‌های بهداشتی از سوی مردم و سایر موارد رخ داده بود، بیمارستان‌های اصلی کرونا به تدریج در حال تعطیل کردن بخش‌های مرتبط با کووید ۱۹ بودند. در تهران تنها چند بیمارستان مرتبط با دانشگاه‌های علوم پزشکی در حوزه کرونا فعالیت می‌کردند، اما به دلیل افزایش بار بیماران طی ۱۵ روز گذشته، بیمارستان‌ها در تمام شهر‌های کشور ناچار شدند همان اقداماتی را که برای مقابله با کرونا طی اسفند و فروردین ماه انجام داده بودند، بار دیگر تکرار کنند و بخش‌های کووید ۱۹ دوباره مشغول به کار شدند.»
کرمانپور، ضعف آموزش‌ها را هم دلیل دیگری بر افزایش آمار مبتلایان کرونا و فرسودگی کادر درمان می‌داند و می‌گوید: «متاسفانه بحث آموزش درباره پیشگیری از کرونا تا حدود زیادی تعطیل شده است. دکتر زالی، فرمانده عملیات مقابله با کرونا در تهران درآخرین گزارش خود عنوان کرده است که بر اساس مطالعه انجام شده روی تهرانی‌ها مشخص شده حدود ۶۰ درصد مردم تهران هنوز شست‌وشوی درست دست را نمی‌دانند. نمی‌دانند چه زمانی باید دست را شست‌وشو دهند. آیا استفاده از دستکش ضروری است؟ در چه زمانی باید از ماسک استفاده کنند؟ مردم ما نمی‌دانند که استفاده از ماسک در فضای باز اشتباه است و عوارضی دارد مانند سردرد یا کاهش اکسیژن خون.
عده‌ای آنقدر وسواسی هستند که در هرجایی ماسک می‌زنند و عده‌ای آنقدر بیخیال که در مترو و اماکن عمومی هم از ماسک استفاده نمی‌کنند. رسانه‌ها باید به طور مداوم درباره نکات پیشگیری و علائم کووید ۱۹ به مردم اطلاع‌رسانی کنند و خسته نشوند. متاسفانه آموزش از پروتکل صدا و سیما خارج شده است که این موضوع هم روند عادی سازی کرونا را رقم زده است. یعنی از یک سو تشنگی مردم برای دانستن کم شده و ازطرف دیگر آموزش‌های ما نیز کاهش یافته است.»
او با تاکید براینکه در این شرایط تعداد افراد مبتلا به ویروس کرونا مدام در حال افزایش است، اضافه می‌کند: «بخش ICU در بسیاری بیمارستان‌ها از بیماران مبتلا به کرونا خالی شده بود و آماده بودند که مورد گندزدایی قرار بگیرد و به حالت پیش از اپیدمی ویروس کرونا بازگردد، اما اکنون این بخش‌ها از بیماران کرونایی پر شده است و جا ندارد. بخش‌های بستری کرونا که در حال تعطیلی بود، بار دیگر فعال شده است. چه بسا بخش‌های اورژانس کرونایی که تعطیل و در چند بیمارستان خلاصه شده بودند، طی همین هفته بار دیگر فعال شوند و بیمار‌ها به آن مراجعه کنند. این موارد هم به بیماران غیرکرونایی که نیاز به رسیدگی مداوم در بیمارستان‌ها دارند آسیب می‌رساند، زیرا به دلیل آلودگی بیمارستان‌ها برای ادامه درمان مراجعه نمی‌کنند. همچنین کادر درمانی که به تدریج در حال خروج از فضایی شبیه فضای جنگی بود و می‌توانست مدتی استراحت کند و به فضای قبلی خود که کمی آرام‌تر بود بازگردد، دوباره به همان حالت دوران اوج کرونا باز می‌گردد.»
یک لحظه خودمان را جای کادر درمان بگذاریم
حدود چهار هزار مبتلا به کرونا و 120 شهید مدافع سلامت، فقط بخشی از آسیب‌های جبران‌ناپذیری است که کادر درمان متحمل شده و در رسانه‌ها منعکس شده است. بخش بزرگی از سختی‌ها و مشقات کادر درمان در مقابله با کرونا، مثل کوه یخ زیر آب به چشم نمی‌آید و انعکاس چندانی هم در رسانه‌ها نداشته است.
اگر برای مردم این امکان فراهم بود که فقط چند ساعت از زندگی سخت کادر درمان در مقابله با کرونا را ببینند و یا وضعیت حاد بیماران مبتلا به کرونا را مشاهده می‌کردند، در آن شرایط شاید میزان رعایت پروتکل‌های ایمنی از سوی مردم، افزایش پیدا می‌کرد.
محسن مصلحی، دبیر شورای عالی نظام پزشکی کشور هم در گفتگو با سپید با اشاره به فرسودگی کادر درمان در دوران شیوع کرونا تصریح می‌کند: «جامعه پزشکی از دی ماه به بعد تا امروز، در حالت آماده باش بوده و تحت فشار کاری شدیدی قرار داشته است. این بیماری ناشناخته، روح و جسم جامعه پزشکی را آزرده است. همچنین از یک سو، جامعه پزشکی می‌بیند که بسیاری از همکاران کادر درمان در مسیر خدمت، شهید شده‌اند و جمع زیادی از آنان نیز به کرونا مبتلا شدند و از سوی دیگر، بسیاری از مردم نیز پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نمی‌کنند. ترکیب این دو اتفاق باعث شده است که یک فشار روحی مضاعفی به کادر درمان وارد شود. انگار که قدر زحمات آنها دیده نمی‌شود. وقتی کادر درمان می‌بیند که جان خودش و خانواده‌اش به خاطر سهل‌انگاری دیگران در معرض خطر است، یک بار روانی اضافی به کادر درمان تحمیل می‌شود.»
مصلحی تاکید می‌کند: « رعایت نکردن پروتکل‌های بهداشتی علاوه بر اینکه هزینه‌های هنگفتی به سیستم درمانی تحمیل کرده است، جامعه پزشکی را نیز خسته و فرسوده می‌کند. تداوم این شرایط، سلامت کادر درمان را بیش از پیش به خطر می‌اندازد.»
همچنین هوشنگ ساغری، متخصص عفونی و استاد بازنشسته دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی هم در گفتگو با سپید می‌گوید: «شمار زیادی از کادر بهداشت و درمان در دوران مقابله با کرونا، جانشان را از دست داده‌اند. آنها سرمایه ملی کشور بودند. متاسفانه این روند هم ادامه دارد. پزشکان و پرستاران از جانشان مایه گذاشته‌اند و نظام سلامت برای تربیت و آموزش آنها، زمان و هزینه زیادی صرف کرده است. متاسفانه بخشی از این سرمایه مهم کشور از دست رفته‌اند و این وضعیت هم کماکان ادامه دارد. اگر کادر درمان بر اثر خستگی و فرسایش کاری، کنار بکشد و از درمان بیماران پرشمار مبتلا به کرونا ناامید شود، فاجعه بزرگی اتفاق می‌افتد. باید این وضعیت را کنترل کنند.»
افشین علیزاده، متخصص عفونی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز در گفتگو با سپید به اوضاع سخت این روزهای کادر درمان اشاره می‌کند و می‌گوید: «کادر درمان در شرایط سخت ارائه خدمت هستند. اگر پروتکل‌های بهداشتی رعایت نشود، شرایط نفسگیری برای کادر درمان ایجاد می‌شود. رعایت نکردن پروتکل‌ها، در نهایت به افزایش خستگی و فرسودگی کادر درمان منتهی می‌شود. مردم می‌توانند با رعایت پروتکل‌های بهداشتی به یاری کادر درمان بشتابند. واقعا ماسک زدن مداوم و لباس مخصوص پوشیدن در فصل گرما، کادر درمان را بیش از گذشته، خسته و فرسوده کرده است. داشتن لباس و تجهیزات محافتی در برابر کرونا، شرایط کادر درمان را برای کار طولانی مدت بسیار سخت کرده است. از مردم می‌خواهیم که با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، اجازه تنفس به کادر درمان بدهند تا از این شرایط خطرناک عبور کنیم.»
از سوی دیگر نیز کرمانپور، مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی کشور با اشاره به گوشه ای از مشقات کادر درمان در دوران بحران کرونا می‌گوید: «در آن روزها که با کاهش تعداد مبتلایان به کرونا مواجه بودیم، در آن روزها لازم نبود مانند قبل به صورت مداوم از ماسک و لباس‌های مخصوص استفاده کنیم، اما دوباره شرایط به وضع سخت گذشته برگشته است. این شرایط، پرسنل بیمارستان و کادر درمانی را خسته و فرسوده کرده و چابکی آنها را کاهش داده است. تعریق آنها زیاد شده، تغذیه‌شان کم شده و حتی رفتن آنها به سرویس‌های بهداشتی نیز مختل شده است و فرصت کمتری برای این کار دارند. به همین علت هم نگهداشت ادرار در کادر درمانی بیش از حد معمول است، زیرا باید لباس‌های مخصوص را درآورند و دوباره به تن کنند. بنابراین ترجیح می‌دهند چنین کاری نکنند. به همین دلیل هم سلامت آنها به خطر می‌افتد.»
رئیس اورژانس بیمارستان سینا با بیان اینکه همه ما دلخوش بودیم که در حال بازگشت به شرایط نرمال هستیم و حداقل آنکه تعداد بیماران کاهش یافته است، ادامه می‌دهد: «ناگهان ورق برگشت و مشاهده کردیم تعداد مراجعان کرونایی به سمتی می‌رود که باید این دلخوشی را فراموش کنیم. این مساله بار روانی زیادی داشته است و خستگی پرسنل درمان را مضاعف می‌کند. این حالت مانند آن است که خانه‌ای را کاملا تمیز کنند و بعد یک طوفان همه چیز را گل‌آلود و کثیف کند. قطعا اهل آن خانه شرایط بدی را تحمل می‌کنند. ما هم در بیمارستان‌ها چنین شرایطی داریم. در حال حاضر اگر نگوییم شرایط از نظر اپیدمی کرونا در بیمارستان‌ها مانند اسفند است، اما شرایطی مانند فروردین را در پیش خواهیم داشت.»
او با تاکید براینکه شرایط امروز کرونا حتی مانند روزهای اول اپیدمی نیز نیست، تصریح می‌کند: «در روزهای ابتدایی مردم توجه بیشتری نسبت به حفظ سلامت خود و رعایت موارد بهداشتی داشتند. کادر درمانی نیز انگیزه قوی خاصی داشتند، اما در حال حاضر بسیاری از کادر درمانی مانند من مبتلا شده و مدتی است که بهبود یافته‌اند. به همین دلیل هم واهمه داریم با حجم جدیدی از بیماران که به ما مراجعه می‌کنند بار دیگر مبتلا به این ویروس شویم. خانواده‌های ما به شدت نگرانند که این بار اگر مبتلا شویم چه خواهد شد. همه این عوامل می‌تواند منجر به خستگی مفرط کادر درمانی کشور شود. وقتی این حالت ایجاد شود نمی‌توان انتظار ارائه خدمات خوب و با کیفیت از سوی کادر درمانی را داشت.»
کرمانپور خاطرنشان می‌کند: «با توجه به شرایط فعلی ممکن است نیرویی که روزهای اول انگیزه قوی داشته است، در حال حاضر این انگیزه را نداشته باشد. در نتیجه ممکن است خدمات از نظر کیفیت افت داشته باشد که دود این مساله به چشم جامعه و کادر درمان می‌رود و کل جامعه در حوزه درمان متضرر می‌شود. البته نمی‌توان گفت تنها مردم مقصرند، اما همه ما بعد از اینکه موج کرونا شکسته شد مقصریم، زیرا فکر کردیم که دیگر خبری نیست. وقتی آمار مرگ و میر افزایش می‌یابد تاثیر روانی بسیار بدی روی کادر درمان می‌گذارد که باز هم می‌تواند منجر به فرسودگی این گروه شود. وقتی فردی فوت می‌کند و اطرافیان متوجه می‌شوند اولین لحظات سوگواری و اوج آن که در واقع بدترین لحظه است در بیمارستان و مقابل چشم کادر درمان رخ می‌دهد. سوگواری در قبرستان و خانه هم مانند آن لحظه نیست. این مساله روی کادر درمان مانند موج خمپاره تاثیر گذار بوده است و ما از نظر روحی آسیب زیادی می‌بینیم که آن را به خانواده هم منتقل می‌کنیم.»
با توجه به مجموع این شرایط انتظار می‌رود که در دوران بحران کرونا، تسهیلات بیشتری در اختیار جامعه پزشکی قرار بگیرد تا بتوانند با روحیه بهتری به نبرد با این دشمن ناشناخته بروند. همچنین با توجه به افزایش تعداد شهدای مدافع سلامت و همچنین افزایش روزافزون ابتلای کادر درمان به کرونا، جامعه پزشکی انتظار دارد که برای کاهش تلفات انسانی در بین کادر درمان، محدودیت‌های کرونایی دوباره بازگردد و همچنین با افرادی که پروتکل‌های ایمنی را رعایت نمی‌کنند نیز برخورد قانونی شود.
دیدگاه کاربران
ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد