از فراموشی پروتکل‌های بهداشتی تا شرایط نفس‌گیر کادر درمان
18 خرداد 1399 ساعت: 10:3
18 خرداد 1399 ساعت: 10:3
با تشدید دوباره بیماری کرونا و افزایش مبتلایان به کووید19 در روزهای اخیر، جامعه پزشکی نگران است که این موج تازه، خستگی و فرسایش شغلی در کادر درمان را تشدید کند
اتفاقی که از آن می‌ترسیدیم، بر سرمان آوار شد. بر اساس آخرین آمارهای منتشر شده از سوی وزارت بهداشت، کرونا هر روز با شدت بیشتری خودنمایی می‌کند تا آنجا که برخی از کارشناسان معتقدند موج دوم این بیماری چموش در کشورمان آغاز شده است.
از اسفند سال گذشته تا امروز، کادر درمان در خط مقدم نبرد با این بیماری غیرقابل پیش‌بینی حضور داشته است. جانفشانی پزشکان، پرستاران، بهیاران، فعالان حوزه آزمایشگاه، تصویربرداری پزشکی و سایر کادر بهداشت و درمان موجب شد که موج اول این بیماری کنترل شود. کنترل موج اول این بیماری با فرسودگی بیش از حد کادر درمان همراه بود. کادر درمان برای مهار موج اول کرونا، خستگی و فرسایش شغلی را به جان خرید و در این بین، حتی برخی از اعضای جامعه پزشکی در حین خدمت به بیماران مبتلا به کرونا، جانشان را از دست دادند.
این روزها کادر درمان مثل لشکری شده است که بدون لحظه‌ای استراحت و درنگ، مدام در میدان نبرد حاضر می‌شود. همین اتفاق باعث تحلیل رفتن توان کادر درمان شده و آنها را به سمت فرسایش بیش از حد شغلی کشانده است.
حالا با تشدید دیگرباره بیماری، جامعه پزشکی نگران است که آنچه موج دوم بیماری» می‌خوانند، اندک توان باقیمانده کادر درمان را هم به اضمحلال ببرد و به فرسودگی بیشتر کادر درمان منجر شود. برگ برنده ایران در مواجهه با موج اول بیماری کرونا، کادر درمان فداکار و مجربی بود که از جان و دل برای درمان بیماران مایه گذاشتند. حال با شرایط پیش‌آمده و افزایش دوباره آمار مبتلایان، این پرسش جدی مطرح می‌شود که نظام سلامت تا کجا می‌تواند روی این برگ برنده حساب باز کند؟
درواقع، دغدغه مهم اینجاست که اگر موج‌های بعدی کرونا نیز در راه باشد، تا کجا می‌توانیم کادر درمان را حفظ کنیم و آنها را برای ارائه خدمات مضاعف در این شرایط بحرانی، تحت فشار قرار دهیم.
جامعه پزشکی، نگران بریدن کادر درمان و رها کردن کار است. آنها می‌گویند اگر جامعه پزشکی حمایت نشوند و موج‌های بعدی بیماری را هم کنترل نکنند، در آن صورت نباید انتظار داشت که کادر درمان بتواند در یک بازه زمانی طولانی مدت، کار مضاعف در شرایط بسیار سخت را تاب بیاورد.
نگاهی به مختصات مهیب «موج جدید کرونا»
خبر بازگشت پیک ابتلا به کرونا را شاید بتوان مهم‌ترین خبر چند هفته اخیر دانست. طبق آمارهای تازه، حالا دوباره به سر جای اولمان بازگشتیم؛ یعنی همان دوران پیک ابتلا به کرونا در فروردین ماه.
بر اساس آمارهایی که کیانوش جهانپور، سخنگوی وزارت بهداشت اعلام کرده است: «در 24 ساعت منتهی به ۱۵ خرداد ۱۳۹۹ و بر اساس معیار‌های قطعی تشخیصی، ۳۵۷۴ بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور شناسایی شد. از بین مبتلایان جدید، ۴۹۴ مورد بستری و هزار و ۸۰ مورد از افراد معادل ۸۶ درصد از موارد جدید، در تماس با مبتلایان بودند که شناسایی شدند. بنابراین مجموع بیماران کووید۱۹ در کشور به ۱۶۴ هزار و ۲۷۰ نفر رسید.»
سخنگوی وزارت بهداشت، یادآور شد: «فقط در همین بازه زمانی ۲۴ ساعته، ۵۹ بیمار کووید ۱۹ جان خود را از دست دادند و در نتیجه مجموع جانباختگان این بیماری به ۸۰۷۱ نفر رسید. البته تا کنون ۱۲۷ هزار و ۴۸۵ نفر از بیماران نیز بهبود یافته و یا از بیمارستان‌ها ترخیص شده‌اند. بر این اساس، استان‌های هرمزگان، کردستان و کرمانشاه در وضعیت هشدار جدی قرار دارند و استان خوزستان نیز همچنان در وضعیت قرمز به سر می‌برد.»
به گفته جهانپور «دو هزار و ۵۶۹ نفر از بیماران مبتلا به کووید ۱۹در وضعیت شدید این بیماری تحت مراقبت قرار دارند. تاکنون نیز یک میلیون و ۱۹ هزار و ۳۶۲ آزمایش تشخیص کووید۱۹ در کشور انجام شده است.»
بالاترین آمار مبتلایان جدید در موج نخست کرونا در روز ۱۱ فروردین با ۳۱۸۶ مورد ابتلا ثبت شده است. حالا با وجود آمارهای تازه می‌توان گفت که رکورد پیک ابتلا در فروردین را هم شکسته‌ایم. همچنین علیرضا زالی، فرمانده عملیات مقابله با بیماری کرونا در کلان‌شهر تهران هم از افزایش شمار مبتلایان به کرونا ابراز نگرانی کرد و یادآور شد: «آمار بار مراجعان مبتلابه کرونا در شهر تهران رو به افزایش است. در ۲۴ ساعت منتهی به 16 خرداد، میزان مراجعان سرپایی در حوزه درمان بالغ بر هفت و 9 دهم درصد رشد داشته است. همچنین افزایش ۱۰ و یک دهم درصدی مراجعان به حوزه بهداشت و درمان در مقایسه با روزهای گذشته نیز نشان از افزایش بار بیماری کرونا دارد.»
زالی با اشاره به وضعیت همه‌گیری کرونا در تهران اظهار کرد: «اینکه بیماری کووید ۱۹ هنوز در پیک اول و یا در مرحله شکل گیری پیک دوم قرار دارد، مستلزم بررسی همه‌گیر شناسی و فرصت مناسب برای تحلیل است.» وی تاکید کرد: «سفرهای بین استانی به صورت جدی می‌تواند خطرآفرین باشد. قطعا مسافرت‌های غیرضروری روند کنترل بار بیماری کرونا را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.»
فرمانده عملیات مقابله با بیماری کرونا در کلان‌شهر تهران با بیان این که سفر یکی از عوامل اصلی ابتلا به ویروس کووید ۱۹ است، گفت: «بررسی مبتلایان جدید نشان می‌دهد که ۶۰ درصد این افراد در ۱۰ روز گذشته سابقه سفر به دیگر استان‌ها را داشته‌اند. قطعا موج جدیدی از کرونا که در تهران شکل می‌گیرد مربوط به سفرهای غیرضروری است.»
وی با تاکید بر این که سفرهای بین استانی به صورت جدی می‌تواند خطرآفرین باشد، گفت: «قطعا مسافرت‌های غیرضروری روند کنترل بار بیماری کرونا را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.»
فرمانده عملیات مقابله با بیماری کرونا در کلان‌شهر تهران، استفاده از ماسک را در ترددهای بین شهری بخصوص برای افرادی که از ناوگان حمل و نقل عمومی استفاده می‌کنند ضروری برشمرد و توضیح داد: «عدم استفاده حتی تعداد کمی از شهروندان از ماسک، می‌تواند به میزان قابل توجهی بار بیماری کرونا را افزایش دهد.»
کادر درمان نمی‌تواند موج دوم کرونا را تاب بیاورد
بر اساس آمارها حدود 110 نفر از کادر درمان در طی چند ماه اخیر، جانشان را در مسیر خدمت به بیماران مبتلا به کرونا از دست داده‌اند. تداوم این وضعیت می‌تواند تعداد شهدای مدافع سلامت را افزایش دهد.
هوشنگ ساغری، متخصص عفونی و استاد بازنشسته دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفتگو با سپید به همین موضوع اشاره می‌کند و می‌گوید: «شمار زیادی از کادر بهداشت و درمان در دوران مقابله با کرونا، جانشان را از دست داده‌اند. آنها سرمایه ملی کشور بودند. متاسفانه این روند هم ادامه دارد. پزشکان و پرستاران از جانشان مایه گذاشته‌اند و نظام سلامت برای تربیت و آموزش آنها، زمان و هزینه زیادی صرف کرده است. متاسفانه بخشی از این سرمایه مهم کشور از دست رفته‌اند و این وضعیت هم کماکان ادامه دارد.»
ساغری هشدار می‌دهد: «کادر درمان نمی‌تواند موج دوم بیماری کرونا را تاب بیاورد. اگر کادر درمان بر اثر خستگی و فرسایش کاری، کنار بکشد و از درمان بیماران پرشمار مبتلا به کرونا ناامید شود، فاجعه بزرگی اتفاق می‌افتد. باید این وضعیت را کنترل کنند. نباید اجازه دهند که مردم بدون محدودیت به سفر بروند. این سفرهای غیرضروری، باعث گسترش بیماری می‌شود و توان باقیمانده کادر درمان را از بین می‌برد. باید با اعمال محدودیت‌های قانونی در زمینه تردد و اجتماعات، موج بعدی بیماری کنترل شود. باید به فکر کادر درمان بود و نباید آنها را تنها گذاشت.»
او با انتقاد از رویه فعلی مدیریت بیماری کرونا می‌گوید: «اینکه مراکز تجمع مردم باز باشد، پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نکنند و انتظار داشته باشیم که آمار مبتلایان به کرونا کاهش پیدا کند، ادعای منطقی نیست. باید هم مردم و هم مسئولان به فکر کادر درمان باشند و بدانند که نادیده گرفتن پروتکل‌های بهداشتی، ضربه زدن به سلامت خودشان، جامعه و کادر درمانی است.»
فرسودگی کادر درمان در نبرد با موج جدید کرونا
در حال حاضر، اغلب مراکز دولتی و خصوصی فعال در حوزه درمان با حداکثر توان در حال تلاش هستند که مانع از افزایش آمار مبتلایان به بیماری کرونا شوند. البته این فقط یک سمت ماجراست. کارشناسان هشدار می‌دهند که اگر مردم به پروتکل‌های بهداشتی بی‌توجه باشند، افزایش تجهیزات و تعداد کادر درمان هم نمی‌تواند از موج‌های بعدی ابتلا به کرونا جلوگیری کند.
افشین علیزاده، متخصص عفونی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز در گفتگو با سپید به اوضاع سخت این روزهای کادر درمان اشاره می‌کند و می‌گوید: «صیانت و حفاظت از سلامت جامعه و ارائه خدمات درمانی، وظیفه ذاتی کادر درمان است. با این وجود باید در نظر داشت که ما سه نوع ارائه خدمات درمانی شامل ارائه خدمات در شرایط مساعد، ایده‌آل و سخت داریم. الان در شرایط سخت ارائه خدمت هستیم. اگر پروتکل‌های بهداشتی رعایت نشود، موج‌های بعدی بیماری ایجاد خواهد شد. این موج‌ها موجب محدودیت شدید کادر درمانی خواهد شد و شرایط نفسگیری برای کادر درمان ایجاد می‌کند. بنابراین از تمام مردم می‌خواهیم که پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند.»
او تصریح می‌کند: «بارها اعلام کردیم که شروع سفرهای خرداد، می‌تواند موج جدید بیماری کرونا را ایجاد کند، اما این توصیه‌ها جدی گرفته نشد. این اتفاق‌ها موجب افزایش فشار به کادر درمان خواهد شد. برخی از مسافرانی که در این ایام به سفر رفتند، احتمال دارد که به بیماری کرونا مبتلا شده باشند. سپس در یک دوره کمون که می‌تواند تا 14 روز طول بکشد، بیماری را از شهری که به آن سفر کرده‌اند، به شهر خودشان منتقل می‌کنند. در این بین امکان دارد که حتی وضعیت شهر محل سکونت خودشان سفید باشد، اما با این سفرهای غیرضروری، موج‌های بعدی کرونا را در شهر خودشان ایجاد می‌کنند. تمام این اتفاقات در نهایت به افزایش خستگی و فرسودگی کادر درمان منتهی می‌شود.»
علیزاده با اشاره به اینکه تبعات ایجاد موج دوم کرونا، بسیار فراگیر خواهد بود، خاطرنشان می‌کند: «تقریبا از حدود دو هفته پیش، بخش عادی بسیاری از بیمارستان‌ها بازگشایی شد. خیلی از بیماران غیرکرونایی که وضعیت بیماری‌شان هم اورژانسی نبود، منتظر بودند که بیمارستان‌ها باز شود تا خدمات درمانی بگیرند. این فرآیند چند ماه طول کشید تا بیماران غیرکرونایی هم از خدمات درمانی بیمارستان‌ها بهره‌مند شوند. حال با وجود موج جدید کرونا، دوباره بیمارستان‌ها کم کم بخش‌های غیرمرتبط با کرونا را تعطیل می‌کنند و بیماران عادی را دوباره به فهرست انتظار خواهند برد. برای خیلی از این بیماران، تداوم این شرایط در بیمارستان‌ها کاملا غیرقابل تحمل شده است. مردم می‌توانند با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، هم به یاری کادر درمان بشتابند و هم به این گروه از بیماران غیرکرونایی کمک کنند.»
او با اشاره به اینکه ماسک زدن مداوم و لباس مخصوص پوشیدن در فصل گرما، کادر درمان را بیش از گذشته، خسته و فرسوده کرده است ، یادآور می‌شود: «داشتن لباس و تجهیزات محافتی در برابر کرونا، شرایط کادر درمان را برای کار طولانی مدت بسیار سخت کرده است. بنابراین از همه خواهش می‌کنیم که همچنان اولویت اولشان، ماندن در خانه باشد. متاسفانه انگار خیلی از مردم یادشان رفته است که بیماری خطرناک کرونا هنوز تمام نشده است. با این وجود، ممکن است دوباره به دوران قرنطینه بازگردیم و تبعات سلامتی و اقتصادی بیشتری را متحمل شویم. متاسفانه ما خیلی زود، محدودیت‌های تردد و اجتماعات را رها کردیم.»
این استاد دانشگاه با اشاره به شیفت‌های سخت و طولانی بیمارستان‌ها در دوران مقابله با کرونا، خاطرنشان می‌کند: «شیفت‌های بیمارستان برای کادر غیرپزشک معمولا از هفت صبح شروع می‌شود و گاهی تا بعد از ظهر یا تا هفت غروب هم ادامه دارد. شیفت‌های دیگر هم معمولا از هفت غروب تا هفت صبح ادامه پیدا می‌کند. شیفت کاری برای پزشکانی که در حال گذراندن دوره تخصص و فوق تخصص هستند، به صورت 24 ساعته است. اساتید بیمارستان هم معمولا از صبح تا ساعت 19 در بیمارستان‌ها حاضر هستند. حالا در نظر بگیرید که با وجود این شیفت‌های متعدد، سخت و طولانی، اگر قرار باشد که بار مراجعه بیمارستان‌ها دوباره به شکل هجومی باشد، فرسودگی کادر درمان در فصل گرما تشدید می‌شود. از مردم می‌خواهیم که با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، اجازه تنفس به کادر درمان بدهند تا از این شرایط خطرناک عبور کنیم.»
او هشدار می‌دهد: «از نظر تئوری، ویروس کرونا یک ویروس سرمادوست است، اما مهم‌ترین عامل تشدید بیماری کرونا در دوران گرما، تراکم بیش از حد جمعیت در یک منطقه کوچک است؛ به گونه‌ای که ویروس می‌تواند براحتی از یک فرد به فرد دیگر منتقل شود. هشدار می‌دهم که با آغاز فصل سرما، اصلا بعید نیست که موج بعدی کرونا هم آغاز شود. یعنی در آن شرایط بیماری آنفلوآنزا و کرونا، هر دو با یکدیگر شیوع پیدا خواهند کرد و قدرت بیماری‌زایی را افزایش می‌دهند. بنابراین اگر الان که در فصل گرما هستیم، مثلا آمار ابتلا به کرونا نزدیک به صفر یا خیلی کم بود، شاید می‌شد امیدوار بود که بیماری کرونا را در فصل پاییز و زمستان به خوبی مدیریت کنیم، ولی با توجه به افزایش شیوع کرونا در فصل گرما و افزایش روزانه آمار مرگ و ابتلا در روزهای گرم، پیش‌آگاهی خوبی را برای فصل پاییز نمی‌بینیم.»
اگر شرایط امروز را شبیه شرایط جنگی ببینیم، انتظار این است که از سربازان خط مقدم، حمایت کنیم تا در نبرد با این ویروس ناشناخته پیروز شویم، اما اینکه حمایت نکنیم و با رعایت نکردن پروتکل‌های درمانی نیز بار اضافه‌ای بر دوش سربازان این نبرد سخت بگذاریم، در آن صورت بازنده نهایی، همه آنهایی خواهند بود که عامدانه یا ناآگاهانه به انتشار این بیماری جانکاه، دامن می‌زنند.
از اسفند سال گذشته تا امروز، کادر درمان در خط مقدم نبرد با این بیماری غیرقابل پیش‌بینی حضور داشته است. جانفشانی پزشکان، پرستاران، بهیاران، فعالان حوزه آزمایشگاه، تصویربرداری پزشکی و سایر کادر بهداشت و درمان موجب شد که موج اول این بیماری کنترل شود. کنترل موج اول این بیماری با فرسودگی بیش از حد کادر درمان همراه بود. کادر درمان برای مهار موج اول کرونا، خستگی و فرسایش شغلی را به جان خرید و در این بین، حتی برخی از اعضای جامعه پزشکی در حین خدمت به بیماران مبتلا به کرونا، جانشان را از دست دادند.
این روزها کادر درمان مثل لشکری شده است که بدون لحظه‌ای استراحت و درنگ، مدام در میدان نبرد حاضر می‌شود. همین اتفاق باعث تحلیل رفتن توان کادر درمان شده و آنها را به سمت فرسایش بیش از حد شغلی کشانده است.
حالا با تشدید دیگرباره بیماری، جامعه پزشکی نگران است که آنچه موج دوم بیماری» می‌خوانند، اندک توان باقیمانده کادر درمان را هم به اضمحلال ببرد و به فرسودگی بیشتر کادر درمان منجر شود. برگ برنده ایران در مواجهه با موج اول بیماری کرونا، کادر درمان فداکار و مجربی بود که از جان و دل برای درمان بیماران مایه گذاشتند. حال با شرایط پیش‌آمده و افزایش دوباره آمار مبتلایان، این پرسش جدی مطرح می‌شود که نظام سلامت تا کجا می‌تواند روی این برگ برنده حساب باز کند؟
درواقع، دغدغه مهم اینجاست که اگر موج‌های بعدی کرونا نیز در راه باشد، تا کجا می‌توانیم کادر درمان را حفظ کنیم و آنها را برای ارائه خدمات مضاعف در این شرایط بحرانی، تحت فشار قرار دهیم.
جامعه پزشکی، نگران بریدن کادر درمان و رها کردن کار است. آنها می‌گویند اگر جامعه پزشکی حمایت نشوند و موج‌های بعدی بیماری را هم کنترل نکنند، در آن صورت نباید انتظار داشت که کادر درمان بتواند در یک بازه زمانی طولانی مدت، کار مضاعف در شرایط بسیار سخت را تاب بیاورد.
نگاهی به مختصات مهیب «موج جدید کرونا»
خبر بازگشت پیک ابتلا به کرونا را شاید بتوان مهم‌ترین خبر چند هفته اخیر دانست. طبق آمارهای تازه، حالا دوباره به سر جای اولمان بازگشتیم؛ یعنی همان دوران پیک ابتلا به کرونا در فروردین ماه.
بر اساس آمارهایی که کیانوش جهانپور، سخنگوی وزارت بهداشت اعلام کرده است: «در 24 ساعت منتهی به ۱۵ خرداد ۱۳۹۹ و بر اساس معیار‌های قطعی تشخیصی، ۳۵۷۴ بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور شناسایی شد. از بین مبتلایان جدید، ۴۹۴ مورد بستری و هزار و ۸۰ مورد از افراد معادل ۸۶ درصد از موارد جدید، در تماس با مبتلایان بودند که شناسایی شدند. بنابراین مجموع بیماران کووید۱۹ در کشور به ۱۶۴ هزار و ۲۷۰ نفر رسید.»
سخنگوی وزارت بهداشت، یادآور شد: «فقط در همین بازه زمانی ۲۴ ساعته، ۵۹ بیمار کووید ۱۹ جان خود را از دست دادند و در نتیجه مجموع جانباختگان این بیماری به ۸۰۷۱ نفر رسید. البته تا کنون ۱۲۷ هزار و ۴۸۵ نفر از بیماران نیز بهبود یافته و یا از بیمارستان‌ها ترخیص شده‌اند. بر این اساس، استان‌های هرمزگان، کردستان و کرمانشاه در وضعیت هشدار جدی قرار دارند و استان خوزستان نیز همچنان در وضعیت قرمز به سر می‌برد.»
به گفته جهانپور «دو هزار و ۵۶۹ نفر از بیماران مبتلا به کووید ۱۹در وضعیت شدید این بیماری تحت مراقبت قرار دارند. تاکنون نیز یک میلیون و ۱۹ هزار و ۳۶۲ آزمایش تشخیص کووید۱۹ در کشور انجام شده است.»
بالاترین آمار مبتلایان جدید در موج نخست کرونا در روز ۱۱ فروردین با ۳۱۸۶ مورد ابتلا ثبت شده است. حالا با وجود آمارهای تازه می‌توان گفت که رکورد پیک ابتلا در فروردین را هم شکسته‌ایم. همچنین علیرضا زالی، فرمانده عملیات مقابله با بیماری کرونا در کلان‌شهر تهران هم از افزایش شمار مبتلایان به کرونا ابراز نگرانی کرد و یادآور شد: «آمار بار مراجعان مبتلابه کرونا در شهر تهران رو به افزایش است. در ۲۴ ساعت منتهی به 16 خرداد، میزان مراجعان سرپایی در حوزه درمان بالغ بر هفت و 9 دهم درصد رشد داشته است. همچنین افزایش ۱۰ و یک دهم درصدی مراجعان به حوزه بهداشت و درمان در مقایسه با روزهای گذشته نیز نشان از افزایش بار بیماری کرونا دارد.»
زالی با اشاره به وضعیت همه‌گیری کرونا در تهران اظهار کرد: «اینکه بیماری کووید ۱۹ هنوز در پیک اول و یا در مرحله شکل گیری پیک دوم قرار دارد، مستلزم بررسی همه‌گیر شناسی و فرصت مناسب برای تحلیل است.» وی تاکید کرد: «سفرهای بین استانی به صورت جدی می‌تواند خطرآفرین باشد. قطعا مسافرت‌های غیرضروری روند کنترل بار بیماری کرونا را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.»
فرمانده عملیات مقابله با بیماری کرونا در کلان‌شهر تهران با بیان این که سفر یکی از عوامل اصلی ابتلا به ویروس کووید ۱۹ است، گفت: «بررسی مبتلایان جدید نشان می‌دهد که ۶۰ درصد این افراد در ۱۰ روز گذشته سابقه سفر به دیگر استان‌ها را داشته‌اند. قطعا موج جدیدی از کرونا که در تهران شکل می‌گیرد مربوط به سفرهای غیرضروری است.»
وی با تاکید بر این که سفرهای بین استانی به صورت جدی می‌تواند خطرآفرین باشد، گفت: «قطعا مسافرت‌های غیرضروری روند کنترل بار بیماری کرونا را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.»
فرمانده عملیات مقابله با بیماری کرونا در کلان‌شهر تهران، استفاده از ماسک را در ترددهای بین شهری بخصوص برای افرادی که از ناوگان حمل و نقل عمومی استفاده می‌کنند ضروری برشمرد و توضیح داد: «عدم استفاده حتی تعداد کمی از شهروندان از ماسک، می‌تواند به میزان قابل توجهی بار بیماری کرونا را افزایش دهد.»
کادر درمان نمی‌تواند موج دوم کرونا را تاب بیاورد
بر اساس آمارها حدود 110 نفر از کادر درمان در طی چند ماه اخیر، جانشان را در مسیر خدمت به بیماران مبتلا به کرونا از دست داده‌اند. تداوم این وضعیت می‌تواند تعداد شهدای مدافع سلامت را افزایش دهد.
هوشنگ ساغری، متخصص عفونی و استاد بازنشسته دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفتگو با سپید به همین موضوع اشاره می‌کند و می‌گوید: «شمار زیادی از کادر بهداشت و درمان در دوران مقابله با کرونا، جانشان را از دست داده‌اند. آنها سرمایه ملی کشور بودند. متاسفانه این روند هم ادامه دارد. پزشکان و پرستاران از جانشان مایه گذاشته‌اند و نظام سلامت برای تربیت و آموزش آنها، زمان و هزینه زیادی صرف کرده است. متاسفانه بخشی از این سرمایه مهم کشور از دست رفته‌اند و این وضعیت هم کماکان ادامه دارد.»
ساغری هشدار می‌دهد: «کادر درمان نمی‌تواند موج دوم بیماری کرونا را تاب بیاورد. اگر کادر درمان بر اثر خستگی و فرسایش کاری، کنار بکشد و از درمان بیماران پرشمار مبتلا به کرونا ناامید شود، فاجعه بزرگی اتفاق می‌افتد. باید این وضعیت را کنترل کنند. نباید اجازه دهند که مردم بدون محدودیت به سفر بروند. این سفرهای غیرضروری، باعث گسترش بیماری می‌شود و توان باقیمانده کادر درمان را از بین می‌برد. باید با اعمال محدودیت‌های قانونی در زمینه تردد و اجتماعات، موج بعدی بیماری کنترل شود. باید به فکر کادر درمان بود و نباید آنها را تنها گذاشت.»
او با انتقاد از رویه فعلی مدیریت بیماری کرونا می‌گوید: «اینکه مراکز تجمع مردم باز باشد، پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نکنند و انتظار داشته باشیم که آمار مبتلایان به کرونا کاهش پیدا کند، ادعای منطقی نیست. باید هم مردم و هم مسئولان به فکر کادر درمان باشند و بدانند که نادیده گرفتن پروتکل‌های بهداشتی، ضربه زدن به سلامت خودشان، جامعه و کادر درمانی است.»
فرسودگی کادر درمان در نبرد با موج جدید کرونا
در حال حاضر، اغلب مراکز دولتی و خصوصی فعال در حوزه درمان با حداکثر توان در حال تلاش هستند که مانع از افزایش آمار مبتلایان به بیماری کرونا شوند. البته این فقط یک سمت ماجراست. کارشناسان هشدار می‌دهند که اگر مردم به پروتکل‌های بهداشتی بی‌توجه باشند، افزایش تجهیزات و تعداد کادر درمان هم نمی‌تواند از موج‌های بعدی ابتلا به کرونا جلوگیری کند.
افشین علیزاده، متخصص عفونی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز در گفتگو با سپید به اوضاع سخت این روزهای کادر درمان اشاره می‌کند و می‌گوید: «صیانت و حفاظت از سلامت جامعه و ارائه خدمات درمانی، وظیفه ذاتی کادر درمان است. با این وجود باید در نظر داشت که ما سه نوع ارائه خدمات درمانی شامل ارائه خدمات در شرایط مساعد، ایده‌آل و سخت داریم. الان در شرایط سخت ارائه خدمت هستیم. اگر پروتکل‌های بهداشتی رعایت نشود، موج‌های بعدی بیماری ایجاد خواهد شد. این موج‌ها موجب محدودیت شدید کادر درمانی خواهد شد و شرایط نفسگیری برای کادر درمان ایجاد می‌کند. بنابراین از تمام مردم می‌خواهیم که پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند.»
او تصریح می‌کند: «بارها اعلام کردیم که شروع سفرهای خرداد، می‌تواند موج جدید بیماری کرونا را ایجاد کند، اما این توصیه‌ها جدی گرفته نشد. این اتفاق‌ها موجب افزایش فشار به کادر درمان خواهد شد. برخی از مسافرانی که در این ایام به سفر رفتند، احتمال دارد که به بیماری کرونا مبتلا شده باشند. سپس در یک دوره کمون که می‌تواند تا 14 روز طول بکشد، بیماری را از شهری که به آن سفر کرده‌اند، به شهر خودشان منتقل می‌کنند. در این بین امکان دارد که حتی وضعیت شهر محل سکونت خودشان سفید باشد، اما با این سفرهای غیرضروری، موج‌های بعدی کرونا را در شهر خودشان ایجاد می‌کنند. تمام این اتفاقات در نهایت به افزایش خستگی و فرسودگی کادر درمان منتهی می‌شود.»
علیزاده با اشاره به اینکه تبعات ایجاد موج دوم کرونا، بسیار فراگیر خواهد بود، خاطرنشان می‌کند: «تقریبا از حدود دو هفته پیش، بخش عادی بسیاری از بیمارستان‌ها بازگشایی شد. خیلی از بیماران غیرکرونایی که وضعیت بیماری‌شان هم اورژانسی نبود، منتظر بودند که بیمارستان‌ها باز شود تا خدمات درمانی بگیرند. این فرآیند چند ماه طول کشید تا بیماران غیرکرونایی هم از خدمات درمانی بیمارستان‌ها بهره‌مند شوند. حال با وجود موج جدید کرونا، دوباره بیمارستان‌ها کم کم بخش‌های غیرمرتبط با کرونا را تعطیل می‌کنند و بیماران عادی را دوباره به فهرست انتظار خواهند برد. برای خیلی از این بیماران، تداوم این شرایط در بیمارستان‌ها کاملا غیرقابل تحمل شده است. مردم می‌توانند با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، هم به یاری کادر درمان بشتابند و هم به این گروه از بیماران غیرکرونایی کمک کنند.»
او با اشاره به اینکه ماسک زدن مداوم و لباس مخصوص پوشیدن در فصل گرما، کادر درمان را بیش از گذشته، خسته و فرسوده کرده است ، یادآور می‌شود: «داشتن لباس و تجهیزات محافتی در برابر کرونا، شرایط کادر درمان را برای کار طولانی مدت بسیار سخت کرده است. بنابراین از همه خواهش می‌کنیم که همچنان اولویت اولشان، ماندن در خانه باشد. متاسفانه انگار خیلی از مردم یادشان رفته است که بیماری خطرناک کرونا هنوز تمام نشده است. با این وجود، ممکن است دوباره به دوران قرنطینه بازگردیم و تبعات سلامتی و اقتصادی بیشتری را متحمل شویم. متاسفانه ما خیلی زود، محدودیت‌های تردد و اجتماعات را رها کردیم.»
این استاد دانشگاه با اشاره به شیفت‌های سخت و طولانی بیمارستان‌ها در دوران مقابله با کرونا، خاطرنشان می‌کند: «شیفت‌های بیمارستان برای کادر غیرپزشک معمولا از هفت صبح شروع می‌شود و گاهی تا بعد از ظهر یا تا هفت غروب هم ادامه دارد. شیفت‌های دیگر هم معمولا از هفت غروب تا هفت صبح ادامه پیدا می‌کند. شیفت کاری برای پزشکانی که در حال گذراندن دوره تخصص و فوق تخصص هستند، به صورت 24 ساعته است. اساتید بیمارستان هم معمولا از صبح تا ساعت 19 در بیمارستان‌ها حاضر هستند. حالا در نظر بگیرید که با وجود این شیفت‌های متعدد، سخت و طولانی، اگر قرار باشد که بار مراجعه بیمارستان‌ها دوباره به شکل هجومی باشد، فرسودگی کادر درمان در فصل گرما تشدید می‌شود. از مردم می‌خواهیم که با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، اجازه تنفس به کادر درمان بدهند تا از این شرایط خطرناک عبور کنیم.»
او هشدار می‌دهد: «از نظر تئوری، ویروس کرونا یک ویروس سرمادوست است، اما مهم‌ترین عامل تشدید بیماری کرونا در دوران گرما، تراکم بیش از حد جمعیت در یک منطقه کوچک است؛ به گونه‌ای که ویروس می‌تواند براحتی از یک فرد به فرد دیگر منتقل شود. هشدار می‌دهم که با آغاز فصل سرما، اصلا بعید نیست که موج بعدی کرونا هم آغاز شود. یعنی در آن شرایط بیماری آنفلوآنزا و کرونا، هر دو با یکدیگر شیوع پیدا خواهند کرد و قدرت بیماری‌زایی را افزایش می‌دهند. بنابراین اگر الان که در فصل گرما هستیم، مثلا آمار ابتلا به کرونا نزدیک به صفر یا خیلی کم بود، شاید می‌شد امیدوار بود که بیماری کرونا را در فصل پاییز و زمستان به خوبی مدیریت کنیم، ولی با توجه به افزایش شیوع کرونا در فصل گرما و افزایش روزانه آمار مرگ و ابتلا در روزهای گرم، پیش‌آگاهی خوبی را برای فصل پاییز نمی‌بینیم.»
اگر شرایط امروز را شبیه شرایط جنگی ببینیم، انتظار این است که از سربازان خط مقدم، حمایت کنیم تا در نبرد با این ویروس ناشناخته پیروز شویم، اما اینکه حمایت نکنیم و با رعایت نکردن پروتکل‌های درمانی نیز بار اضافه‌ای بر دوش سربازان این نبرد سخت بگذاریم، در آن صورت بازنده نهایی، همه آنهایی خواهند بود که عامدانه یا ناآگاهانه به انتشار این بیماری جانکاه، دامن می‌زنند.
دیدگاه کاربران
ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد