ماه مهر، فصل مناسبی برای یادآوری روزهای دور دبستان است اما برای آنها که روز اول مهر برای نخستین بار به دانشگاه رفتهاند وضعیت مشابهی وجود دارد. همان دل دل کردنها، ترسیدنها، وحشت از نشدنها و پیروز نبودنها. با این تفاوت که دیگر اشکی به واقع از چشمها سرازیر نمیشود و دستکم رویای ورود به جامعه در سر دارند؛ نمونهاش پزشکان، روزی که به دانشگاه میآیند، میدانند حداقل 7 سال از عمرشان را اینجا خواهند گذراند. یکی از همان روزهای ابتدایی مهرماه نیز گذرشان به روبروی دانشگاه تهران میافتد تا برای خودشان روپوش تهیه کنند. این شما و این داستان روپوشهای سفید و رویایی پزشکی.
بخشنامه ماندگار
«روپوش باید سالم، تمیز، دکمهها بسته، اطوکشیده، گشاد و حداقل تا حد زانو با ضخامت مناسب باشد به نحوی که لباس زیر روپوش قابل رویت نباشد. شلوار نباید تنگ، چسبان، کشی یا کوتاه (بالاتر از مچ) باشد.» اینها مورد سیزدهم استانداردهای ملی پوشش بیماران و کارکنان موسسات پزشکی است که تاکید میکند روپوش پزشکان و پرستاران چه مختصاتی داشته باشد. از سوی دیگر به صورت مشخص نوشته شده که «لباس فرم کارکنان آموزشی و بهداشتی- درمانی مونث شامل روپوش، شلوار، مقنعه یا روسری (به طوری که موها و گردن کاملا پوشیده شوند)، کفش و جوراب است.» درباره آقایان نیز وضعیت کاملا مشابهی وجود دارد اما بدون نیاز به مقنعه یا روسری. در همین آییننامه، موارد دیگری نیز ذکر شده است. برای نمونه «در درون بخشهای بیمارستانی استفاده از هرگونه پوشش غیرحرفهای روی لباس فرم مصوب ممنوع است.» به همینخاطر اثری از شالهایرنگی روی مانتو یا زیورآلات متفاوت دیده نمیشود. البته زیورآلات برای خودش داستان جداگانهای دارد؛ زیورآلات در نواحی از بدن که در معرض آلودگی میکربی یا محیطی هستند نباید استفاده شوند. در موارد پایانی این بخشنامه نیز تاکید میشود ناخنها باید کوتاه و تمیز و مرتب باشد. استفاده از لاک و رنگ ناخن و ناخن مصنوعی در محیطهای ارائه خدمات درمانی ممنوع است. به این ترتیب، پرونده پوشش کارکنان موسسات پزشکی از سوی وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی بسته و پروندهای تازه برای ما گشوده میشود؛ در بازار لباسهای پزشکی چه خبر است؟
مدلهای موجود در بازار
شبیه به تمام لباسهای مردانه و زنانه، مدلهای روپوش زنانه بسیار گستردهتر از مدلهای مردانهاش است. روپوشهای مردانه را فقط میتوانید در 2 نوع کوتاه و بلند امتحان کنید یا حداکثر آستین لباس است که با وضعیت کوتاه یا بلند تغییری در ظاهر ایجاد میکند اما درباره خانمها وضعیت متفاوت است. از آنجایی که الگوی روپوشها همان الگوی مانتوی خانمهاست تنوع بیشتری نیز وجود دارد. دوخت تعداد دکمهها و حتی جاگذاری جیب نیز متفاوت است و بسته به رشتهای که دانشجو در آن درس میخواند یا حوزهای که پزشک در آن فعالیت میکند، سرآستینها نیز به 2 شکل ساده یا با لبه برگردان در بازار موجود است. در این موقعیت اما گاهی نیز خانمهایی دیده شدهاند که در مطب خود با روپوشهای آستین کوتاه مینشینند که خب برای خودش داستان جداگانهای دارد.
مدلهای دانشجویی
بد نیست با به زبان آوردن این اسم، یادی از برند «دانشجو» هم کرده باشیم که در تمام این سالها پابهپای دانشجوهای پزشکی تمام ایران آمده است و روپوش بعد از روپوش در اختیارشان گذاشته است. برندی که دانشجوها به سراغش میآیند و روپوشهایش حدود 35-15هزار تومان قیمت دارد. در دومین روز مهر ماه نیز شلوغ است و جوانترهایی در مغازه دیده میشوند که بر سرشکل روپوش و قیمتش چانه میزنند. «نباید خیلی روپوش گران بخری برای اینکه ناگهان کثیف میشود و به این سادگیها هم که شسته نمیشود.» درنهایت اما هر گروهی راه خودش را پیدا میکند؛ نمونهاش یکی از دانشجوهای دندانپزشکی که تعریف میکند: «وای اگر کارگاه پروتز داشته باشی، فقط کم مانده ماده رنگی قالبگیری بریزد روی روپوشت و آن وقت استادهای بقیه بخشها از تو قبول نمیکنند.» تجربه به دانشجوها ثابت کرده که از همان ابتدای سال 3-2 روپوش بگیرند و در بقیه روزهای سال نیز هرازگاهی روپوشهایشان را جایگزین کنند. «شما فکر کن یک لباس چند بار میتونه وایتکس بخوره.» در برندهای دیگر نیز متوسط قیمت بین 40-12 هزار تومان نیز پیدا میکنید اما از آنجایی که همیشه نفراتی هستند که پای کالاهای عجیب قیمتهای گزاف میدهند در دنیای روپوشهای پزشکی هم کسانی هستند که برای هر روپوش هزینهای ۸۰ هزار تومانی پرداخت میکنند. «خودشون میگن که شکیلتر است.» اما از توصیف ظاهری شکل و فرم که بگذریم، هستند دانشجوهایی که مجبورند میان جنس و قیمت و مدل لباس ترکیب جانانهای را شکار کنند و معمولا تمام سالهای دانشجوییشان را با همان مدل میگذرانند. فقط کافیست تا روپوششان امتحان خودش را به خوبی پس بدهد و پس از شستشوی طولانی همچنان جلای خودش را حفظ کند و «شبیه به زیرشلواری دون دون نشه.» که بستگی مستقیم به طول عمر و جنس پارچه دارد.
روپوش و داستانهای دیگر
دوباره به آییننامه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برگردیم، جاییکه تاکید میکند: «روپوش باید با ضخامت مناسب باشد به نحوی که لباس زیر روپوش قابل رویت نباشد.» ظاهرا مدلهای موجود در بازار گاهی نیز از فرط نازک بودن صدای دانشجوها را درمیآورند. «روپوش سفید را ول کن، میدانی ما توی این سالها چند تا تیشرت سفید خریدیم؟»
نگار مفید