همین که فصل تابستان از راه میرسد، دغدغه والدین برای پر کردن ساعات اوقات فراغت دانش آموزان آغاز میشود و پدر و مادرها میکوشند به بهترین شکل ممکن، زمان فراغت فرزندشان را برنامهریزی کنند. اما در سالهای اخیر همزمان با آغار فصل تعطیلی مدارس و شروع تابستان، والدین علاوه بر چگونگی پر کردن اوقات فراغت، باید نگران ثبتنام دانشآموزشان در مقاطع تحصیلی بالاتر باشند.اسمنویسی که به واسطه قانونشکنیهای مختلف از سوی اولیای مدرسه، به دغدغه تازهای برای دانش آموزان و والدین بدل شده که کام شادی تابستان را برای آنان تلخ میکند. بر اساس اعلام آموزش و پرورش شهر تهران، ثبتنام نوآموزان که همان کلاس اولیها هستند از اول خردادماه آغاز شده و تا پایان تیرماه ادامه دارد. ثبتنام سایر مقاطع تحصیلی نیز بلافاصله پس از پایان امتحانات تحصیلی آغاز میشود. اسمنویسی که باید به دور از هرگونه دریافت وجه احتمالی از سوی اولیای مدرسه صورت گیرد، اما آمار شکایات والدین و تاکید روزانه و مضاعف مسئولان در رسانهها، حکایت از فرآیند متفاوتی دارد به طوریکه سهم قابل توجهی از این ثبتنامها در فضایی به دور از رعایت قوانین صورت میگیرد و والدین به انواع مختلف مجبور به پرداخت وجههای اضافی میشوند.
ثبت سیصد شکایت از ابتدای ثبتنامها تاکنون
براساس اعلام آموزش و پرورش شهر تهران، شهریه مدارس غیردولتی پایتخت در سال تحصیلی 95-94 به طور متوسط 5/11 تا 5/14 درصد افزایش یافته و جزئیات این افزایش و نرخهای جدید دریافت شهریه و دستورالعمل ثبتنام دانش آموزان به تمامی مدارس غیردولتی شهر تهران ابلاغ شده و مدیر مدرسه موظف به نصب آن در محل ثبتنام و در معرض دید قرار دادن برای اولیای دانش آموزان و مراجعه کنندگان است. ابلاغیهای که مربوط به تمامی برنامههای مصوب درسی و فوق برنامه مدارس است. از همینرو دریافت و اخذ هر گونه وجه تحت عناوین مختلف به جزء شهریه مصوب ممنوع است. ممنوعیتی که بارها از سوی اولیای مدارس نقض میشود از همین رو است که به محض شروع تابستان، پدرها و مادرها علاوه بر دغدغه پر کردن اوقات فراغت فرزندشان، دل نگران ثبتنام در مدرسه نیز میشوند. اسمنویسی که بیشتر به فرار اولیای مدارس از قانون و اصرار والدین و مسئولان وزارت آموزش و پرورش به تبعیت از قوانین بالادستی میماند. به طوریکه از ابتدای آغاز ثبتنام دانشآموزان از یکم تیرماه تا امروز بیش از سیصد مورد شکایت به ثبت رسیده و روند شکایت والدین همچنان رو به افزایش است.
دریافت هرگونه وجهی قانون شکنی است
مسعود ثقفی، سخنگوی اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران در گفتوگو با سپید با اشاره به فعالیت دو نوع مدارس در پایتخت، یکی دولتی و دیگری غیردولتی میگوید: «بر اساس اعلام آموزش و پرورش شهر تهران، دریافت و اخذ برای سایر هزینهها از قبیل سرویس ایاب و ذهاب، تغذیه، پوشاک، لوازم التحریر و فعالیتهایی نظیر اردوهای علمی، تفریحی و فرهنگی و آزمونهای پیشرفت تحصیلی و غیره که استفاده از آنها نیز کاملا اختیاری است، قبل از شروع سال تحصیلی مجاز نیست و هزینه این قبیل خدمات در صورت پیشنهاد انجمن اولیا و مربیان و تایید اداره آموزش و پرورش بعد از شروع سال تحصیلی مجاز به اخذ خواهد بود.» وی با بیان اینکه مدارس دولتی شامل مدارس عادی، نمونه دولتی، شاهد، سمپاد(تیزهوشان) و هیات امنایی است، میافزاید: «مدارس شاهد، نمونه دولتی و سمپاد دارای آزمون ورودی هستند و برای هر سه نوع مدرسه شهریههایی مصوب و قانونی تعیین شده است. برای مدارس دولتی عادی و هیات امنایی نیز شهریهای تعیین نشده و اولیا نباید بابت موضوع خاصی به این مدارس شهریه پرداخت کنند. پس اگر این مدارس خواهان دریافت شهریههستند، تخلف کردهاند.»
72 ساعته به شکایات رسیدگی میشود
سید رحیم میرشاهولد، مدیرکل ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات آموزش و پرورش نیز درباره مشکلات ثبتنام دانشآموزان، عمده شکایات والدین در فصل ثبتنام را مربوط به دریافت پول توسط مدارس دولتی، ثبتنام نکردن در خارج از محدوده و تخلف در برگزاری کلاسهای فوق برنامه اعلام میکند و میگوید: «همزمان با آغاز ثبتنام دانشآموزان، نظارت بر مدارس در دستور کار قرار گرفته و در تمام استانها بازرسان برای بازرسی از فعالیت مدارس در فصل ثبتنام و رسیدگی به شکایات مردمی فعال شدهاند، اما همچنان شاهد بروز تخلفات از سوی اولیای مدارس هستیم.»
وی با تاکید بر اینکه آموزش و پرورش در صدد است تا روند ثبتنام دانشآموزان را بدون مشکل پیش ببرد، میافزاید: «مدیران مدارس موظفند طبق دستورالعمل ابلاغی عمل کنند تا سلامت ثبتنامها حفظ شود. از همین رو با مدیرانی که تخلف احتمالی از جمله دریافت وجه نقد اجباری داشته باشند، برخوردهای لازمه صورت میگیرد.» میرشاهولد با اشاره به دستورالعمل طرح تکریم ارباب رجوع نیز متذکر این مهم میشود که این دستورالعمل برای ایجاد هماهنگی در امر رسیدگی و پاسخگویی به شکایات و با هدف شفاف کردن نحوه انجام امور و ایجاد وحدت رویه صادر شده است تا با اجرای آن مکاتبات و مراجعههای مکرر مردمی کاهش یابد. ضمن آنکه خانوادهها با مراجعه به مدارس در صورت مشاهده تخلف میتوانند شکایات خود را به ستادهای ثبتنام اعلام کنند تا ظرف مدت زمان کمتر از 72 ساعت به شکایت واصله رسیدگی شود.
نه پوشاک هزینهبر است نه سرویس ایاب و ذهاب
با وجود آنکه وزارت آموزش و پرورش مصوبات روند ثبتنامها را ابلاغ کرده اما همچنان اولیا شاهد هستند حتی اگر در تاریخهای اعلام شده برای ثبتنام فرزند خود به مدرسه محدوده محل سکونت مراجعه کنند، باز موفق به ثبتنام فرزندشان نمیشوند و مدرسه مربوطه برای اسمنویسی نکردن از دانشآموز دلایلی از جمله نبود ظرفیت خالی و قرار نداشتن محل سکونت دانش آموز در محدوده ثبتنام و به اصطلاح خارج از محدوده بودن منزل دانشآموز مطرح میکنند. از همین رو است که عمده گلایه و مسایل والدین و دانش آموزان در هنگام ثبتنام مربوط به دریافت پول توسط مدارس دولتی، دریافت پول بابت کلاسهای فوق برنامه، پوشاک، تغذیه، سرویس ایاب و ذهاب و ثبتنام خارج از محدوده است. ضمن آنکه برخی از مدارس دولتی که از سوی آموزش و پرورش شهر تهران مجاز به دریافت شهریه نیستند نیز شهریههایی بیش از یکصد هزار تومان به جز هزینه ایاب و ذهاب، تغذیه و پوشاک دریافت میکنند که همگی تخلف و قانونشکنی هستند. بگذریم که این مدارس در طول سال نیز مبالغ دیگری را بابت تجهیز مدارس، اردوهای تفریحی و علمی از دانش آموزان و اولیای آنان اخذ میکنند که اولیا نیز بالاجبار این هزینهها را پرداخت میکنند. از سویی دیگر، برخی از مدارس غیردولتی نیز شهریههای بیش از شهریه مصوب آموزش و پرورش شهر تهران دریافت میکنند. شهریههایی که به گفته سخنگوی اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران، همگی نقض قوانین هستند و پیگرد قانونی دارند. ثقفی درباره اعلام محدودهبندی ثبت نام مدارس نیز میگوید: «محدوده بندی ثبتنام با هدف ایجاد توازن در تقسیمبندی دانش آموزان و استفاده بهینه از فضای موجود آموزشی انجام میشود و آموزش و پرورش چارهای جز اجرای این مهم ندارد تا برای همه مدارس محدوده تعیین شود. اما اینکه برخی مدارس با وجود این محدودیتسازیهای محلهای برای اقدام به ثبتنام از دانشآموزان وجهی دریافت میکنند، بیشک نقض قوانین صورت میگیرد.»
مسئله مهمی که به گفته ثقفی درباره ارائه خدمات فوق برنامه توسط مدارس و اخذ وجه اضافی در این زمینه نیز صدق میکند به طوریکه به گفته سخنگوی اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران، شرکت در کلاسهای فوق برنامه اختیاری و داوطلبانه است و برای حضور دانشآموزان در این کلاسها به هیچ عنوان نباید اجباری صورت گیرد چه برسد به دریافت وجه اضافه. از همین رو اولیا باید در صورت مشاهده تخلفات مدارس از طریق مراجعه حضوری به اداره ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات آموزش و پرورش شهر تهران اقدام به اعلام تخلف کنند یا از طریق سایت آموزش و پرورش شهر تهران به نشانی
www.tehranedu.ir و از طریق تماس با شماره تلفن 88964006 شکایت خود از مدرسه مورد نظرشان را اعلام و پیگیری کنند.
بازخوانی یک پرونده کهنه
هرساله با آغاز فصل اسمنویسیها، بارها در رسانهها خبر از دریافت وجههای اضافه از سوی اولیای مدارس از والدین دانشآموزان در روزهای ثبتنام سال تحصیلی جدید به گوش میرسد. خبری ناراحت کننده که بر اساس نص صریح قانون و دستورالعملهای ابلاغی وزارت آموزش و پرورش، بر خلاف قوانین مصوب صورت میگیرد، اما یا تیغ جریمهها دچار کندی است و نمیتواند گوش مدیران متخلف را ببرد، یا زور شکایات والدین به قدری نیست که بتواند مانع از بروز تخلف از سوی اولیای مدارس شود. این وسط نیز تنها دانشآموزان هستند که ناخواسته قربانی پرداخت نشدن وجههای گزاف و غیرقانونی از سوی والدین به اولیای قانونشکن مدارس شده و گاه متحمل کوچی اجباری به منطقهای دور از محل سکونتشان میشوند. کوچی که بارها منجر به بروز آسیبهای اجتماعی شده در حالیکه میتوانسته از ابتدا صورت نگیرد و مدیریت شود.
چکاوک ابراهیمی