سنگ کلیه یک بیماری شایع دستگاه اداری است. در گذشته تمام موارد سنگهای بزرگ کلیه به روش عمل جراحی باز و با ایجاد شکاف وسیع در ناحیه پهلو یا شکم درمان میشدند. در این روش بیماران تا چند ماه از درد محل برش جراحی و عوارض ناشی از آن مثل فتق محل عمل شکایت داشتند، ولی با ابداع روشهایی مثل سنگشکنی با امواج صوتی، برای سنگهای کوچکتر از 2 سانتیمتر و روش جراحی بسته (از طریق ایجاد سوراخ کوچکی روی پوست) برای سنگهای بزرگتر از 2 سانتیمتر، اکثر سنگهای کلیه را بهراحتی و بدون ایجاد شکاف وسیع در پهلو میتوان درمان کرد.
مراحل جراحی
برای جراحی بسته، بیمار بهطور کامل بیهوش میشود، یک برش حدود ۲-۳ سانتیمتر در پشت یا پهلو ایجاد شده و از طریق این برش یک دوربین وارد کلیه میشود و سنگ را با سنگشکن خرد و خارج میکنند.
آمادگی قبل از عمل جراحی
قبل از جراحی بیمار یک روز زودتر در بیمارستان بستری میشود. (بیمار باید تمامی آزمایشها و عکسهای مربوط به بیماری را همراه داشته باشد.)
بیمار باید از شب قبل از عمل ناشتا باشد.
بیمار باید ناحیه تناسلی، پهلو، پشت و شکم خود را اصلاح کند.
به منظور کاهش خونریزی به هنگام عمل و بعد از آن، باید مصرف داروهایی مثل آسپرین و سایر داروی ضدالتهاب از ۱۰ روز قبل از عمل قطع شود.
در صورت داشتن بیماری خاص مثل دیابت، بیماری قلبی، آسم، فشار خون، بیماریهای خونریزی دهنده و… باید پزشک اورولوژی یا پرستار مطلع شوند.
مراقبتهای بعد از جراحی در بیمارستان
تا صبح روز بعد از جراحی اجازه خارج شدن از تخت و خوردن آب و غذا را ندارید. در صورتی که پزشک اورولوژی شما اجازه دهد، میتوانید از تخت خارج شده، مایعات و سپس غذا مصرف کنید. از آنجا که کلیه یک اندام پرعروق است، خونریزی و شوک از عوارض اصلی جراحی کلیوی هستند. جایگزینی مایع و خون بلافاصله پس از عمل ضروری است (بهمنظور جبران مقدار خون از دست رفته در عمل جراحی).
شما بعد از جراحی سوند فولی دارید. سوند فولی لولهای است که از طریق مجرای ادرار شما تعبیه شده و سر آن داخل مثانه بوده و ادرار شما از طریق آن به داخل یک کیسه تخلیه میشود. گاهی برای تخلیه ادرار از کلیه شما که جراحی شده، لولهای در آن تعبیه میشود که از پهلوی شما خارج میشود. گاهی برای تخلیه بهتر ادرار و دفع بهتر تکههای ریز سنگ، لولهای بین کلیه و مثانه شما درون بدن تعبیه میشود (بهنام سوند دبلجی) و یک ماه یا بیشتر در بدن شما باقی میماند. شما آن را نمیبینید و بعد از مدت معینی (یک تا دو ماه ) حتما باید توسط پزشک اورولوژی خارج شود. بهطور معمول، شما روز دوم بعد از انجام جراحی پس از خارج کردن سوند فولی از بیمارستان مرخص میشوید.
مراقبتهای بعد از جراحی در منزل
از انجا که خطر عود سنگهای ادراری بالا است، یکی از اصول پیگیری، مصرف مایعات زیاد است. حداقل روزی ۶ تا ۸ لیوان مایعات مصرف کنید. در صورتی که تکرر ادرار شما را آزار میدهد، مصرف مایعات را بعد از شام کم کنید.
دو روز بعد از ترخیص، میتوانید حمامکرده و پانسمان را بردارید. نیاز به پانسمان مجدد نیست، مگر اینکه پزشک اورولوژی به شما بگوید.
از فعالیت شدید و سنگین تا زمانی که پزشک اورولوژی به شما اجازه دهد، بپرهیزید.
شما میتوانید قدم زده و از پله بالا بروید.
از فعالیت جنسی تا زمانی که پزشک اورولوژی به شما اجازه بدهد، بپرهیزید.
در صورتی که برای شما دارو تجویز شده، دوره درمان آن را کامل کنید.
ادرار شما ممکن است تل جند روز خونی باشد. این خون با مصرف مایعات و به مرور زمان کم میشود.
ممکن است بین کلیه و مثانه شما، لولهای بهنام «دبلجی» تعبیه شده باشد که موجب تسهیل دفع سنگ و ادرار میشود. دبلجی گاهی باعث تکرر ادرار، سوزش ادرار و خون در ادرار میشود که با مرور زمان و مصرف مایعات بهبود مییابد. این لوله باید یک ماه بعد خارج شود.
منبع: اصول جراحی شوارتز
گردآوری: مریم حسینی