ادعاهای زیادی درباره سلامت بخش بودن روغن نارگیل شده است، از مقابله با سرطان و سفیدکردن دندانها تا پیشگیری از آلزایمر و تقویت حافظه. روغن نارگیل بهعنوان «غذایی معجزهآسا» تبلیغ میشود که میتواند خواص فراوانی داشته باشد.
پیش از صحبت درباره منافع روغن نارگیل، بهتر است نگاهی به حقایق پایه تغذیهای این ماده بیندازیم.
یک قاشق چایخوری از روغن نارگیل ۱۱۷ کالری، ۱۴ گرم چربی و ۱۲ گرم چربی اشباع، صفر گرم فیبر و صفر گرم قند، صفر گرم پروتئین و میزان بسیار اندکی ویتامینها و مواد معدنی است. این اعداد یقینا خیلی فوقالعاده به نظر نمیرسند. براساس این دادههای استاندارد، به نظر میرسد که روغن نارگیل برخلاف شهرتش در سلامت بخش بودن، میزان بالایی از کالری و چربیهای اشباعشده داشته باشد و در مقابل تقریبا حاوی مواد مغذی مفید چندانی نیست. پس آیا باید پرونده روغن نارگیل را ببندیم و آن را کنار بگذاریم؟
گرچه بیش از ۹۰ درصد کالریها در روغن نارگیل از چربیهای اشباعشده تشکیل شده است، این وضعیت لزوما بد نیست. چربیهای اشباعشده در روغن نارگیل از تریگلیسریدهای میان-زنجیره (MCTs) تشکیل شدهاند که بهآسانی جذب بدن میشوند و عموما سالمتر از تریگلیسریدهای بلند-زنجیره هستند که اغلب منابع چربیهای اشباعشده رژیم غذایی حاوی آنها هستند. یکی از MCT ها به نام اسید لوریک حدود ۵۰ درصد از چربیهای اشباعشده در روغن نارگیل را تشکیل میدهد. اسید لوریک در مواد غذایی زیاد بهجز نارگیل یافت نمیشود و این ماده ممکن است دلیل اصلی سودمندیهای بهداشتی آن باشد. منافعی که روغن نارگیل دارد:
کنترل وزن
تصور میشود یکی از بزرگترین سودمندیها مصرف روغن نارگیل این باشد که به کاهش وزن و حفظ وزن پایین کمک میکند. برخی شواهد هم وجود دارد که از این ایده حمایت میکنند، اما هنوز بهطور قطعی نمیتوان دراینباره سخن گفت.
این ادعا بر اساس این حقیقت است که بدن، کالریهای بیشتری را برای متابولیزهکردن تریگلیسریدهای میانزنجیره نسبت به تریگلیسریدهای دراززنجیره میسوزاند. شواهدی وجود دارد که روغن نارگیل ممکن است توده چربی را به میزان بیشتری نسبت به یک روغن با اسیدهای چرب دراززنجیره که میزان کالری مشابهی دارد، کاهش دهد و بهاینترتیب ممکن است به کاهش وزن اشخاص چاق کمک کند. بنابراین اگر روغن نارگیل را جایگزین چربی دیگری مانند کره در رژیم غذایی کنید، ممکن است به کاهش وزن کمک کند و ترکیب بدنی را بهبود بخشد.
البته منظور این نیست که افزودن روغن نارگیل به هر چیزی که میخورید باعث میشود، بهطور معجزهآسایی وزن کم کنید. روغن نارگیل هم مانند سایر روغنهای دیگر، میزان بالایی از کالری (حدود ۱۲۰ کالری در قاشق چایخوری) دارد.
کلسترول و سلامت قلب
یک سودمندی متصور عمده دیگر مصرف روغن نارگیل این است که میزانهای سالمتری از کلسترول ایجاد میکند. کلسترول بالا شما را در معرض خطر حمله قلبی، بیماری کورونری قلب و سکته مغزی قرار میدهد. گرچه پژوهشها دراینباره نسبتا محدود است، اما شواهدی یافت شده است که اسید لوریک میزان کلسترول خوب را افزایش میدهند. یک بررسی که در سال ۲۰۰۹ در ژورنال Lipids منتشر شد، نشان داد که در زنان چاق جوانی که ۳۰ گرم در روز روغن نارگیل برای ۱۲ هفته مصرف کرده بودند، نسبتهای LDL به HDL (کلسترول بد/کلسترول خوب) بهبود یافته است. البته میزان LDL در این افراد کاهش نیافته و درواقع بالاتر هم رفته بود اما میزان HDL آنها هم بهطور قابلتوجهی افزایشیافته و درنتیجه درمجموع نسبت کلسترول بد به کلسترول خوب بهتر شده بود. در این مورد هم مانند پارامترهای مربوط به کاهش وزن تاثیر روغن نارگیل بر روی میزان کلسترول شما به این بستگی دارد که آن را با چه چیزی جایگزین میکند. اگر روغن نارگیل را جایگزین چربیهای چنداشباعنشده (مانند بسیاری از روغنهای گیاهی) کنید، ممکن است LDLتان بالا رود. در مقابل اگر آن را جایگزین کره یا پیه کنید، ممکن است تاثیری بر روی میزان LDL ایجاد نشود یا حتی اندکی مقدار آن کاهش یابد. از طرف دیگر به نظر میرسد که روغن نارگیل میزان HDL را بهطور نسبتا قابلتوجهی بالا میبرد و این تاثیر میتواند به کاهش کلی خطر بیماریهای قلبی-عروقی کمک کند.
حافظه و بیماری آلزایمر
تاثیر مثبت روغن نارگیل بر حافظه و پیشگیری از آلزایمر یکی از جالبتوجهترین ادعاها درباره سودمندیهای آن است. نظریه این است که تریگلیسریدهای میان زنجیره، تولید کبدی کتونها را افزایش میدهند که محصول فرعی تجزیه چربیها هستند. ازآنجاییکه مغز بیماران آلزایمری در استفاده از گلوکز یا قند خون بهعنوان منبع انرژی ناتوان است، این نظریه مطرح شده است که کتونها ممکن است یک منبع جایگزین انرژی برای مغز فراهم آورند.
حکم نهایی
به نظر میرسد از آنجایی که روغن نارگیل سودمندیهای بهداشتی جالبتوجهی دارد، پژوهش باکیفیت بیشتری لازم است تا بتوان دراینباره به نتیجهای قطعی رسد. اغلب سودمندیهای روغن نارگیل هنگامی مشاهده شدهاند که این روغن را در رژیم غذایی جایگزین مواد غذایی با تریگلیسریدهای بلندزنجیره کردهاند. بنابراین اگر میخواهید روغن نارگیل را امتحان کنید، آن را جایگزین همه مواد غذایی نکنید بهترین کار جایگزین کردن کره، پیهِ یا روغنهای گیاهی (جز روغنزیتون) در مواد غذایی است. اگر با روغن نارگیل پختوپز میکنید، از دستور غذاهایی که نیاز به درجه حرارت بالا دارند، پرهیز کنید. این روغن در حرارت ۳۵۰ دود میکند و در دمای بالاتر تجزیه میشود.
منبع: STACK
ترجمه: علی ملائکه