در طرح مبتنی بر عملکرد، انتظار میرفت پرستاران هرچه بیشتر و باکیفیتتر فعالیت کنند، بیشتر دریافتی داشته باشند تا درنتیجه هم کیفیت فعالیت این گروهدرمانی بهتر شود و هم وضعیت معیشتی این قشر بهبود یابد. اما این طرح بر اساس آنچه پیشبینیشده بود، اجرا نشد و موجب نارضایتی جامعه پرستاری را فراهم کرد.
وزیر بهداشت در برنامه تلویزیونی نبض، در خصوص این طرح گفت: «برای بهبود پرداختی به پرستاران، طرح پرداخت مبتنی بر عملکرد را با نرمافزار قاصدک اجرا کردیم اما به علت ناهماهنگی بین دانشگاهها، اختلافسلیقه معاون و مدیر و آماده نبودن زیرساخت آی تی، در همه جای کشور بهصورت هماهنگ اجرا نشد و نارضایتیهایی ایجاد کرد.»
سید حسن هاشمی با تاکید بر اینکه وزارت بهداشت همیشه انتقاد منتقدین را میشنود، گفت: «گوش وزارت بهداشت همیشه برای شنیدن انتقادها باز است، بعد از انتقادهایی که از طرح پرداخت مبتنی بر عملکرد شد؛ گفتیم اجرای این طرح اختیاری است و بیمارستانهایی که مایل هستند، میتوانند به سیستم قدیم پرداخت کارانه برگردند. اکنون بیش از 50 درصد بیمارستانهای دولتی طرح پرداخت مبتنی بر عملکرد را اجرا میکنند.»بااینوجود در گفتوگوهایی که پرستاران با سپید داشتند، این طرح مشکلات عدیدهای را برای جامعه پرستاری به وجود آورده است.
آنچه از چشم مسئولین به دور است
طرح مبتنی بر عملکرد دارای فرمولهای محاسباتی پیچیدهای است که باعث شده تا مدیران خواسته یا ناخواسته از سلیقه خود در امتیازدهی به پرستاران استفاده کنند. به گفته برخی پرستاران، به دلایل مختلف از حقوق آنها کاسته میشود. آنها در گفتوگو با سپید از دلایل غیرقابلتوجیه مدیران خود گلایه کردند. یکی از پرستاران پیرامون این مسئله به سپید گفت: «برخی از مدیران، بهجای در نظر گرفتن وضعیت معیشتی کارمندان خود، به وضعیت بیمارستان اهمیت میدهند که باعث میشود پرستاران بیشترین آسیب را ببینند.»همچنین بسیاری از آنها از پرداختهای بینظم و کم ناراضی بودند.
یکی از اعضای شورای عالی نظام پرستاری در این خصوص گفت: «این طرح مانند آتش زیر خاکستر است که اجرای آن به این صورت، موجب نارضایتیهای بیشتر میشود. باوجود دستکاریهایی که در بیمارستانها اتفاق افتاده، تبعیض و اختلاف در بخشها بهشدت افزایشیافته است.»
علیاکبر قربانی، در گفتوگو با خبرنگار سپید گفت: «در شیوه پرداختی قدیم، زمان مشخصی برای پرداخت به پرستار وجود داشت. آنها اوایل هرماه حقوق خود را و در اواسط ماه نیز اضافهکاریهایشان را دریافت میکردند. هر 6 ماه هم کارانههایشان پرداخت میشد.» وی به وضعیت معیشتی پرستاران در طرح مبتنی بر عملکرد اشاره کرد و افزود: «در برخی از بیمارستانها، به پرستاران حقوق ماههای گذشتهشان را پرداخت نکردهاند. این مسئله موجب بروز مشکلات عدیده معیشتی برای پرستاران میشود.» به گفته قربانی در شیوه پرداختی مبتنی بر عملکرد به دلیل نبود نظارت مناسب، در بیمارستانها وضعیت مالی شفافیت لازم را ندارد.
کمیت یا کیفیت؟
یکی از مسائلی که حرفه پرستاری را زیر سوال میبرد، درگیر شدن پرستار با مسائل مالی است. به دلیل وجود فرمولهای پیچیده در طرح مبتنی بر عملکرد، پرستار درگیری زیادی با مسائل مالی پیدا میکند. یکی از همین مسائل که در این طرح بهشدت پررنگ شد، افزایش کمی فعالیت پرستاران است. سوپروایزر بالینی بیمارستان نمازی شیراز در همین خصوص به سپید گفت: «درآمد بخشها، یکی از عوامل موثر در درآمد پرستار است. همین مسئله موجب میشود تا پرستار بهجای افزایش دقت خود، مجبور میشود تا کمیت کار خود را بالا ببرد تا درآمد بخش خود را افزایش دهد. با افزایش درآمد بخش، پرستار نیز میتواند از 27 درصد سهم پرسنل غیرپزشک، میزان بیشتری را دریافت کند.» به گفته وی اینیکی از مهمترین نقاط ضعف طرح مبتنی بر عملکرد است.
یکی دیگر از موارد پنهانشده، افزایش میزان اختلافدرآمدها میان پرستاران است. آنهانهتنها از تفاوت بالای پرداختی میان پزشک و پرستار ناراضی هستند بلکه این بار میزان دریافتی متفاوت در میان پرستاران نیز موجب شده تا برخی از پرستاران نسبت به شیوه پرداخت ناراضی شوند. فاطمه داد در این خصوص به خبرنگار سپید میگوید: «در بخشهایی مانند بخش داخلی، پرستاران بیشترین خدمت را ارائه میدهند اما حقوق پایینی دریافت میکنند. اما پرستاران در بخشهایی مانند جراحی دریافتیهای مناسبی دارند زیرا این بخشها توانایی درآمدزایی را دارند. همین مسئله موجب شده تا پرستاران بیشتر یکدیگر را باهم مقایسه کنند و علاقهای به فعالیت در بخشها مانند داخلی نداشته باشند.» وی به سپید میگوید با پرداخت مبنی بر عملکرد، میزان حقوق پرستاران بسیار متفاوت شده است. به همین خاطر میان بسیاری از پرستاران فاصلهای به وجود آمده است.