محققان از سراسر دنیا در چین، بریتانیا و آمریکا همدیگر را ملاقات کردند تا درباره امیدها و خطرات ویرایش ژنوم جنین انسان با هم به بحث و تبادل نظر بپردازند:
آیا اجازه انجام این کار داده میشود و اگر اینگونه باشد، تحت چه شرایطی؟
این کنفرانسها با انفجاری از علاقه و توجه دانشمندان و محققان به تکنولوژی قدرتمند CRISPR/Cas9 که سهولت و دقت بیسابقهای را برای مهندسی ژنتیک به ارمغان آورده، همراه بوده است. این ابزار و موارد مشابه آن، میتواند برای دستکاری DNA جنین در ظرف آزمایشگاه برای یادگیری بیشتر در مورد مراحل ابتدایی رشد و نمو انسان استفاده شوند. در تئوری، ویرایش ژنوم باعث ثابت شدن موتاسیونهای مسوول بروز بیماریهای ارثی انسان خواهد شد. اگر این کار در جنین انجام شود، میتوان از بروز بیماریهایی که بین نسلها منتقل میشوند، پیشگیری کرد. این چشمانداز باعث شده نگرانیهای گستردهای بروز کند و بحثهای فراوانی میان دانشمندان، متخصصان علم اخلاق و بیماران درگیرد. نگرانیها و ترسها از آنجا سرچشمه میگیرد که اگر ویرایش ژنوم در کلینیک برای دفع بیماریها تائید شود، به ناچار برای القا، تقویت یا حذف صفات برای مقاصد غیرپزشکی نیز استفاده خواهند شد. دانشمندان علم اخلاق نگران هستند که عدم برابری در دسترسی به اینگونه روشها باعث بروز فاصله طبقاتی ژنتیکی میشود. از سوی دیگر، تغییرات هدفمندی که روی ژنوم یک جنین انجام میشود، از طریق اسپرم یا تخمک، به نسلهای بعدی نیز منتقل شده و این ترس ایجاد میشود که ویرایش ژنوم، عواقب پایدار و ناخواستهای ایجاد کند.
علاوه بر تمامی این نگرانیها، قوانین و مقرراتی که در بسیاری از کشورها وجود دارد، همگام با پیشرفت علم، به روز نمیشوند.
نشریه Nature سعی کرده با پرس وجو از کارشناسان و سازمانهای دولتی 12 کشور که در این زمینه فعال هستند و پسزمینههای خوبی در تحقیقات بیولوژیکی دارند، یک تصویر لحظهای از چشمانداز قانونی این موضوع ثبت کند. پاسخدهندگان طیف وسیعی را از رویکردها نشان دادند. در بعضی کشورها، آزمایش با جنین انسان، در هر شرایطی و با هر ابزاری، موانع قانونی دارد و عملی مجرمانه محسوب میشود، در حالی که در بعضی دیگر، تقریبا هر گونه آزمایش و عملی قابل انجام است و اجازه آن صادر شده است. حال باید منتظر ماند تا دانشمندان و متخصصان علم اخلاق به یک نتیجه واحد برسند و پس از آن باید دید نخستین نوزادی که از غربال این تکنیک میگذرد، در کدام گوشه این دنیا متولد خواهد شد.
منبع:Medica- Xpress