سلامت

به گزارش سپپید به نقل از وبدا، فرید نجفی در بیست و ششمین جشنواره تحقیقاتی علوم پزشکی رازی به مجموعه چالش‌ها و دستاوردهای حوزه پژوهش و فناوری در دوران کنونی اشاره و عنوان کرد: «جشنواره از اردیبهشت‌ماه آغاز و دوشنبه 22 دی به پایان رسید، نفرات اول تا سوم بر اساس سه کمیته ابداعات، علوم پایه و بالینی و سلامت انتخاب شدند، البته امسال در هیچ یک از این حوزه‌ها رتبه یک نداشتیم اما در رتبه دوم و سوم، دو نفر یا دو مرکز انتخاب شده‌اند.»

وی با تاکید بر تلاش جهت برگزاری کیفی جشنواره، گفت: «در بحث برگزیدگان حقیقی مقالات افراد حقیقی مورد ارزیابی قرار گرفت. در کمیته ابداعات، اختراعات و فناوری به دلیل تعداد شرکت کنندگان با انتخاب سختی مواجه شدیم. در این کمیته طرح تولید واکسن اچ پی وی به عنوان رتبه سوم برگزیده شد. در‌ بخش برگزیدگان حقوقی رتبه اول به دانشگاه علوم پزشکی تهران، رتبه اول در تیپ دو به دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه و رتبه اول در تیپ سه به دانشگاه علوم پزشکی کردستان اختصاص یافت.»

 نجفی ادامه داد: «در بحث فناوری، دو دانشگاه شهید بهشتی و تهران به طور همزمان رتبه اول در تیپ یک را کسب کردند و در تیپ دو دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه و تیپ سه دانشگاه علوم پزشکی شاهرود انتخاب شدند.»

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت تصریح کرد: «همچنین در بحث مراکز تحقیقات تعداد زیادی از دانشگاه‌های تهران، مشهد، تبریز و دانشگاه علوم پزشکی البرز و در بحث کمیته‌های تحقیقات دانشجویی هم دانشگاه شهید بهشتی، کرمانشاه و ایلام رتبه کسب کردند.»

وی با بیان اینکه در حوزه نشریات دانشگاه، نشریه دانشگاه شهید بهشتی و نشریه‌ای در دانشگاه علوم پزشکی تبریز برگزیده شدند، عنوان کرد: «در آخر هم به دلیل تحقیقات بسیار خوبی که در واحد توسعه تحقیقات بالینی در بیمارستان بقیه‌الله به انجام رسیده است، این واحد به عنوان رتبه برتر تشخیص داده شد.»

نجفی ضمن تشکر از همه کسانی که از اردیبهشت‌ماه تاکنون در برگزاری جشنواره همکاری کرده‌اند، اظهار کرد: «دانشگاه علوم پزشکی البرز و ایران در مراحل اجرایی جشنواره به دبیرخانه جشنواره کمک‌های شایانی کردند که از همه این افراد به دلیل برگزاری چنین رویداد پژوهشی بزرگی در کشور سپاسگذارم.»

 معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت به وضعیت تحقیقات در علوم پزشکی و چالش‌هایی که در این حوزه وجود دارد، اشاره و خاطرنشان کرد: «زمانی که بحث تحقیقات در کشورها به خصوص کشورهای جهان سوم مطرح می‌شود، همه سازمان‌های بین‌المللی زیرساخت‌هایی را با تقسیم‌بندی در چهار قسمت برای آنها در نظر می‌گیرند.»

نجفی با بیان اینکه قسمت اول این تقسیم‌بندی به فضای عمومی حمایت کننده و ارجحیت تحقیق در گفتمان غالب در کشور، اختصاص دارد درباره 3بخش دیگر، گفت: «تقویت زیرساخت و ظرفیت‌ها و افزایش بهره‌وری و ارتباطات بین‌المللی دیگر اجزای این تقسیم‌بندی هستند.»

وی به پذیرش فضای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور درخصوص موضوعات علمی اشاره کرد و یادآور شد: «اگر نگاهی به گفتمان حاکم بر رهبران ارشد کشور بیندازیم مشاهده خواهیم کرد که به تقدیر از عالمان علم در دین اسلام پرداخته شده و می‌شود که این فرهنگ غنی، پشتوانه‌ای بزرگ برای ما به شمار می‌آید و ممکن است در بسیاری از کشورها دیده نشود. در تمام فرمایشات مقام معظم رهبری علم و تقدیر از جایگاه عالمان دیده می‌شود.»

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت در ادامه با تاکید بر اینکه باید در فضای اجرایی و سیاسی کشور در سطوح پایین‌تر گفتمان علمی را شاهد باشیم، به بحث زیرساخت‌های مهم در حوزه تحقیقات و فناوری پرداخت و مطرح کرد: «3زیرساخت نرم افزاری در سراسر دنیا در این حوزه وجود دارد؛ سیاست‌ها، اولویت‌ها و بحث مدیریت، توسعه فناوری به عنوان قسمت دوم و سرمایه گذاری و ایجاد امید در نسل جوان، 3زیرساختی هستند که در کشور ما در جهت گیری حوزه تحقیقات باید به آن پرداخته شود.»

نجفی افزود: «اینکه امروز پژوهشگران جوان ما در تلاش برای ساخت واکسن و کیت هستند نتیجه تحقیق نسل گذشته محققان کشورمان است؛ سرمایه گذاری بر نسل امروز که آینده سازان کشور هستند را نباید فراموش کنیم.»

وی تعدد مراکز آموزشی و تقسیم امکانات کشور در بین دانشگاه‌های موجود را از جمله مشکلات این حوزه دانست و تشکیل زیرساخت برای جهت دهی در تحقیقات کشور را بسیار مثر ثمر اعلام کرد.

 معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با بیان اینکه مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری تکمیل کننده چرخه تولید علم و دانش به سمت فناوری و ثروت هستند، گفت: «761 مرکز تحقیقات دولتی در کشور داریم اما متاسفانه هم در این ‌بخش و هم در بحث بودجه تحقیقاتی شاهد هستیم که بیشتر در مرکز به این موضوع توجه شده و تنها اهمیت ویژه‌ای به دانشگاه‌های بزرگ داده می‌شود.»

نجفی با اشاره به وجود 24 شبکه تحقیقاتی در کشور، مطرح کرد: «برخی از این شبکه‌ها در دوران شیوع کووید19 به این موضوع وارد شدند و تحقیقات خوبی هم انجام شد اما این مقدار کافی نیست. باید در این شبکه‌ها باز آرایشی صورت گیرد و ساختار تشکیلات آنها شکل گیرد.»

وی به زیرساخت‌های نرم افزاری و سخت افزاری تشکیل شده در این حوزه طی سال‌های اخیر در کشور اشاره کرد و گفت: «با استفاده از این ساختارها به راحتی می‌توان شبکه تحقیقاتی تشکیل داد؛ به عنوان مثال موسسه تحقیقات سلامت اگرچه ذیل دانشگاه علوم پزشکی تهران است اما رسالت‌های ملی را برعهده گرفته است.»

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت تعداد مراکز رشد در کشور را 89 اعلام کرد و یادآور شد: «سیاست ما در معاونت تحقیقات این است که برای ایجاد مرکز رشد هیچگونه مخالفتی نباید صورت گیرد، چرا که در مرکز رشد محققان زنجیره تولید دانش را به سمت فناوری و خلق ثروت می‌برند که به همین منظور باید ساده‌ترین قوانین برای ایجاد این مراکز در نظر گرفته شوند.»

نجفی تصریح کرد: «برای اولین بار در کشور در کنار پارک‌های وزارت علوم و جهاد دانشگاهی مجوز راه اندازی 12 پارک علم و فناوری داده شد که با حمایت همه جانبه به پارک‌های بالغی تبدیل می‌شوند و به نوعی حمایت کننده زنجیره فناوری خواهند بود.»

وی با تاکید بر توجه ویژه به ظرفیت‌های انسانی، موسسه‌ای، مالی، هماهنگی و همکاری در کشور خاطرنشان کرد: «20استاد ممتاز و 2400 استاد و دانشیار، استادیار، مربی همراه با ظرفیت بزرگ دانشجویی، موتورهای محرکه حوزه تحقیقات و فناوری هستند که هیچگاه این قشر نباید از وضعیت پژوهش در کشور نا امید شوند چرا که نا امیدی آن‌ها با مهاجرتشان همراه خواهد بود.»

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت تاکید کرد: «اگر می‌خواهیم از قافله علم در دنیا عقب نمانیم باید حتما به بخشی از تولید ناخالص ملی که به تحقیقات مربوط می‌شود توجه ویژه‌ای داشته باشیم؛ رژیم صهیونیستی در رتبه نخست، 4 درصد را به حوزه تحقیقات خود اختصاص داده است و این سهم در کشور ما قانع کننده نیست اگر در علم جایگاه 14 را داریم نمی‌شود که بودجه تحقیقاتی ما کمتر از یک درصد باشد.»

نجفی ادامه داد: «براساس آمار منتشره در سال 2017 بودجه‌ای که به حوزه تحقیقات در وزارتخانه‌های بهداشت و علوم اختصاص پیدا کرده است 83 صدم درصد بوده است که اصلا زیبنده حرکت علمی ما نیست.»

وی به وجود ظرفیت‌های بسیار مناسب در هماهنگی و همکاری در دوران کنونی اشاره و اظهار کرد: «209 رجیستری در بیمارستان‌ها ایجاد می‌شود، ما در وزارت بهداشت به دنبال رفع مشکل  دسترسی محققان به داده‌های نظام سلامت هستیم.»

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت در ادامه با تاکید بر توجه ویژه به حداکثر رساندن بهره‌وری تحقیقات در کشور، با ذکر این نکته که هیچ نظام تحقیقاتی قابلیت رشد ندارد، تاکید کرد: «اگر به دنبال ارتقاء نظام تحقیقاتی کشور هستیم باید با تمام دنیا ارتباط داشته باشیم و نمی‌شود مجزا کار کرد.»

نجفی گفت: «شبکه کهورت یکی از اتفاقات مهم در شبکه‌سازی کشور محسوب می‌شود، همانطور که شاهد هستید ما اکنون جزو بسیاری از شبکه‌های مطالعات بزرگ دنیا هستیم. در بسیاری مواقع از این کهورت‌ها نتایج مطلوبی را در سطح بین‌المللی کسب کرده‌ایم.»

وی افزود: «خوشبختانه می‌توان گفت که روند علمی ما در کشور امید‌بخش بوده و در بحث مقاله از ترکیه، عربستان سعودی و از کشورهای رقیب در دنیا جلوتر هستیم که باید به این موضوع افتخار کنیم.»

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت به جایگاه ایران در بحث پزشکی بالینی که بعد از ترکیه قرار دارد، اشاره کرد و گفت: «27درصد مقالات داغی که چاپ شده است توسط دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور تهیه و همچنین 28درصد مقالات پراستناد کشور در حوزه مسائل سلامت توسط این افراد تدوین شده است.»

نجفی به ضرورت توجه جدی به اخلاق در پژوهش اشاره و عنوان کرد: «طی سال‌های گذشته تمام کمیته‌های اخلاق در پژوهش بازبینی شده و دستورالعمل‌های جدید تدوین شده است. اکنون در همه دانشگاه‌های علوم پزشکی کارگروه‌های اخلاق در پژوهش تشکیل شده و در حال فعالیت هستند.»

وی با بیان اینکه تخلفات پزشکی مشکل روز دنیا است، مطرح کرد: «هرچند شاخص ابداعات و اختراعات در سال‌های اخیر با مشکلاتی همراه شده و رتبه خوبی را در دنیا نداریم اما به جوان بودن این حیطه باید توجه کنیم و اگر مسیر تولید علم را در همه کشورها مشاهده کنیم همین روند رشد در تعداد مقاله و سپس تعداد مرکز و ورود آن‌ها به حیطه فناوری را شاهد خواهیم بود.»

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت افزود: «اکنون 1415 شرکت دانش بنیان در کشور داریم که بسیاری از آنها در بحران کرونا عصای دست ما بودند. آمار صادرات و تولیدات این شرکت‌ها روبه رشد است که توقع داریم این روند در سال‌های آتی هم ادامه داشته باشد.»

وی گفت: «وزارت بهداشت در صندوق‌های پژوهش و فناوری سهام 20 تا 30درصدی دارد که برای اولین بار تصمیم گرفتیم این سهام را به دانشجوهای پیشرو در فناوری اعطا کنیم؛ از آنجایی که محققان علمی در دانشگاه‌ها بدنه علمی ما در وزارت بهداشت هستند، در نظر داریم بین دو تا سه درصد از سهام صندوق وزارت‌خانه را به دانشگاه‌هایی که رتبه یک تا سه را کسب کرده‌اند، واگذار کنیم.»

نجفی در پایان به مجموعه اقداماتی که باید در این حوزه انجام شود اشاره و اظهار کرد: «تقویت زیرساخت‌های تحقیقاتی با تخصیص اعتبارات از تولید ناخالص ملی، تکمیل چرخه تولید دانش و بهره‌برداری فناورانه با شناخت مزیت‌های نسبی، راه اندازی شبکه تحقیقاتی عملگرا، ایجاد ارتباطات قوی بین‌المللی، تغییر نگاه سیاست گذاران در همه حیطه‌ها، استفاده از نتایج تحقیق و تقسیم‌بندی عادلانه امکانات در سراسر کشور از جمله برنامه‌های ما در آینده هستند.»