پس از 8 سال با حضور وزیر بهداشت
سند راهبردی کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآن در نظام سلامت تصویب شد
پژوهش‌های قرآن و سلامت روشمند می‌شوند
3 تیر 1399 ساعت: 10:4
3 تیر 1399 ساعت: 10:4
سند راهبردی کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآن در نظام سلامت تصویب شد
قرآن کتاب مقدس بیش از 1.5 میلیارد نفر از مردم جهان است. خداوند یکتا در این کتاب، آن را مبین معرفی می‌کند: «لا رطب و لا یابس الا فی کتاب مبین»؛ یعنی هیچ تر و خشکی نیست مگر آنکه در کتاب مبین و قرآن کریم آمده باشد. بسیاری از متفکران و عالمان دین در تفسیر این آیه عنوان کرده‌اند که قرآن یک کتاب آسمانی که در آن تنها مسائل و احکام اسلامی بیان شده باشد تا سعادت اخروی را کسب کنیم نیست؛ بلکه این کتاب چراغ روشن‌کننده مسیر زندگی در دنیا هم هست. در واقع روش زندگی سالم دنیوی را علاوه بر سعادت اخروی به مومنان می‌آموزد. بر همین اساس بسیاری از دانشمندان در جهان اسلام و غرب قرن‌ها است به دنبال بهره‌گیری از رموز این کتاب مبین هستند. سلامت عرصه گسترده و تخصصی است که قرآن ارتباط واضحی با آن دارد و دستوراتی را نیز برای زندگی سالم بیان کرده است.
آغاز ساماندهی مطالعات میان رشته‌ای قرآن و سلامت
سال‌های سال است که در ایران و برخی از کشورهای اسلامی مطالعات میان‌رشته‌ای در حوزه قرآن و سلامت یا قرآن و طب در حال انجام است. تا سال 90 به صورت جسته گریخته انجام می‌شد در همین سال شورای توسعه فرهنگی قرآنی شورای عالی انقلاب فرهنگی با هدف ترویج پژوهش و آموزش عالی قرآن در دانشگاه‌ها برنامه‌ای را تدوین کرد که از جمله این برنامه‌ها انجام پژوهش‌ها و مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن و سلامت بود. لذا این بخش را به وزارت بهداشت واگذار کردند. وزارت بهداشت نیز در آن سال کمیسیونی را با عنوان کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی در نظام سلامت تشکیل داد تا فعالیت‌های مطالعاتی و پژوهشی در این حوزه را سامان دهد. این کمیسیون تنها یک سال پس از تشکیل فعال بود، اما در آن زمان توانست بیش از ۶۰ کارگاه در سطح دانشگاه‌های علوم پزشکی برای آموزش و پژوهش‌های قرآنی در حوزه سلامت برگزار کند. از این کارگاه‌ها بیش از هزار مقاله استخراج شد. به گفته محمد رضا داوودآبادی فراهانی معاون سابق فرهنگی دانشجویی وزارت بهداشت: «گونه شناسی این پژوهش‌ها نشان داد که این عناوین تکراری بوده و از عمق کافی برخوردار نبودند. یا اینکه در یک نقشه جامع علمی و استاندارد، در راستای حل مسائل روز سلامت جامعه با رویکرد قرآنی و دینی نبودند. عمده آنها در پی اثبات معجزات طبی با توجه به آخرین اکتشافات علمی یا به دنبال اثبات مویدات علمی برای گزاره‌های سلامت موجود در قرآن و منابع دینی بودند. این رویکرد هر چند نشان از دغدغه پاک و خالصانه اکثر پژوهشگران دانشگاهی در حوزه سلامت داشت اما صرفا یک مطالعه تطبیقی و مویدی در حوزه قرآن و سلامت بود و ارتقای مرجعیت علمی قرآن و رویکرد حل مسئله با استفاده از آیات و روایات در حوزه سلامت را به دنبال نداشت.» به همین دلیل کمیسیون تعطیل شد. در اسفند‌ماه 93 کمیسیون دوباره با حضور وزیر سابق بهداشت بازگشایی شد. تا هم فعالیت‌های بین رشته‌ای قرآن و سلامت را ساماندهی کند و هم اینکه جلوی سوء استفاده از مبانی دینی در حوزه سلامت را بگیرد و از نشر خرافات جلوگیری کند.
از سال 91 تا کنون کمیسیون کارگروهای مختلفی را در هر دو حوزه آموزش و پژوهش تشکیل داد که معاونت‌های مختلف وزارت بهداشت مسئولیت این کارگروه‌ها را برعهده داشتند. هر کارگروه قرار بود نقشه‌‌راهی را برای حوزه‌های تخصصی تدوین و آماده کنند. از سوی دیگر با توجه به اهمیت این حوزه بافت قرار شد تا سند راهبردی این کمیسیون تدوین شود. تمامی این موارد سرانجام تدوین و آماده شد تا وزیر بهداشت به عنوان رئیس کمیسیون در کنار سایر اعضا شامل مسئولان شورای عالی توسعه فرهنگ قرآنی، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، معاون قرآن و عترت وزارت ارشاد و چند تن دیگر صبح روز دوشنبه دوم تیرماه 1399 تصویب شد.
تاثیر مولفه‌های اجتماعی، روانی و معنوی بر سلامت
به گزارش خبرنگار سپید، سعید نمکی در ششمین نشست کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در نظام سلامت، که برای تصویب این سند تشکیل شده بود، با بیان اینکه نمی‌توان با واژه‌های زمینی و خاکی عظمت قرآن کریم را بیان کرد، گفت: «از هر منظری به قرآن نگاه کنیم، ساعت‌ها، روزها، ماه‌ها و سالها کم است تا فقط از یک منظر به این کتاب بزرگ آسمانی بنگریم.»
نمکی افزود: «حرکتی که برای تدوین سند راهبردی کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در نظام سلامت انجام شده، قطعا ارزنده است و در آینده به چارچوبی برای رفتن به سمت حرکتی نظام مند در سلامت معنوی جامعه نیازمند هستیم. گرچه امروز مولفه‌های اجتماعی، روانی و فرهنگی موثر بر سلامت، به شکل فزاینده، نظام سلامت را تحت تاثیر قرار می‌دهند و نگریستن به این ابعاد از بُعد معنوی و قرآنی تاثیرگذار خواهد بود.»
وی با بیان اینکه خیلی به این اسناد به عنوان حرکت‌های پایدار موثر بدون انقطاع، اعتقادی نداشته‌ام، گفت: «در کشور، اسناد، مکتوبات و مستندات زیادی داریم، 42 سال از انقلاب بزرگ اسلامی می‌گذرد و امروز می‌بایست دستاوردهای فراوان تری از تاثیر فرهنگ قرآن بر زندگی مردم داشتیم. امروز جوانان ما باید به شدت بیشتر از نور قرآن بهره می بردند.»
روایت وزیر از تفسیرهای مختلف قرآن
وزیر بهداشت در ادامه با تاکید بر اهمیت پژوهش در حوزه‌های میان‌رشته‌ای قرآن و سلامت، گفت: «بنده از 5 سالگی با همت مرحوم مادرم با نور قرآن آشنا شدم و با عشقی که به تفسیر قرآن داشتم، هر تفسیری که در دنیا پیدا کردم را مورد مطالعه قرار دادم از تفسیر بسیار قدیمی عطیه ابن سعد ابن جناده عوفی گرفته تا تفسیر زمخشری و تفاسیر اخیر از مرحوم طالقانی و علامه طباطبایی را خواندم اما سالها به دنبال این پرسش می گشتم که چرا قرآن، اندیشه‌های متفاوت را پرورش داد؟ چرا آنکه داعشی است قبل از اینکه سر فردی را قطع کند، قرآن تلاوت می‌کند و چرا قبل از تجاوز به زن ایزدی، قرآن می خواند؟ همین قرآن اندیشه دیگری پرورش داد که می گوید اگر خلخالی از پای زن یهودی بیرون بیاورید، انسان حق دارد که از این غصه دق کند و بمیرد.»
وی ادامه داد:« چه شد که خوارج نهروان قرآن می‌خواندند آن هم وقتی امیرالمومنین(ع) در مسجد خطبه می‌خواند و خوارج در این زمان شروع به قرائت قرآن با صدای بلند می‌کردند تا حضرت امیر(ع) مجبور شود سخنان خود را قطع کند و تا ایشان ساکت می شدند، خوارج نیز ساکت می شدند. چرا از خیمه‌های لشکر یزید در شب عاشورا صدای بلند قرآن می‌آمد و از خیمه عاشق ترین و عارف‌ترین مردمان تاریخ در لشکر امام حسین(ع) نیز صدای قرآن می‌آمد؟
راز این دوگانگی از فهم قرآن کجاست؟ این چه تاثیری است که قرآن با همه زیبایی و ظرافت، در طول سال‌های بعد از پیامبر اکرم(ص) دو اندیشه کاملا متفاوت را در روبروی هم پرورش داد.»
تعادل سمبلیک قرآن
وزیر بهداشت یادآور شد: « اگر بخواهیم از جنبه‌های قرآن از ابعاد مختلف بگوییم، برای هر کدام باید ساعت‌ها صحبت کرد. بنده توفیق داشتم که در سال‌های اخیر تورات، انجیل و سایر کتب آسمانی را ورق زده‌ام گرچه مشترکات زیادی در بین کتب الهی داریم اما واقعا قرآن کتاب زندگی در دنیا و آخرت است. تعادلی که در قرآن وجود دارد در هیچ کتاب آسمانی نیست. در یک سوره می بینیم که می گوید «وَالتِّینِ وَالزَّیْتُونِ» و در جای دیگری در همین سوره می بینم که می گوید وَطُورِ سِینِینَ وَهَذَا الْبَلَدِ الْاَمِینِ و در این مورد، دو قسم مادی و دو قسم معنوی را در کنار همدیگر می بینیم.»
نمکی افزود: «در همه جای قرآن شاهد تعادل هستیم. تعادل بین رُحَماءُ بَینَهُم یا اَشِدّاءُ عَلَى الکُفّار را فقط در قرآن می بینیم. تورات سرشار از اَشِدّاءُ عَلَى الکُفّار و انجیل سرشار از رُحَماءُ بَینَهُم است اما تعادل و ظرافت اندیشه برای زیستن در جهان و زندگی آخرت فقط در قرآن وجود دارد. ادبیات و موسیقی قرآن بی نظیر است. می گویند قبل از اسلام تمام شعرای برجسته عرب، اشعار خود را به دیوار کعبه می‌آویختند اما زمانی که قرآن نازل شد، شعرا اشعار بسیار فصیحانه خود را با خجالت از کعبه برداشتند چرا که زیباترین شعر عرب، بلاغت و موسیقی قرآن را ندارد.
وزیر بهداشت یادآور شد: «سالها به دنبال این سوال بودم که چه شد که ابن ملجم وقتی می خواست شمشیر خود را زهرآلود کند، قرآن می‌خواند، وقتی خواست بر ستون انسانیت فرود بیاید، قرآن می‌خواند و وقتی که فکر کرد که موفق شده باز هم با خواندن قرآن از خداوند خود سپاسگزاری کرد. وقتی در محراب حضرت امیر(ع) زهرگین‌ترین شمشیر بر سرش فرود آمد، فرمود: به خدای کعبه رستگار شدم. از قرآن چه چیزی در دل این بزرگمرد تاریخ روشن شده بود که این ضربه زهرآگین را به رستگاری به خدای کعبه، تعبیر کرد. چه بود که وقتی در کاروان اباعبدالله الحسین(ع) وقتی از حضرت زینب(س) می پرسند که در کربلا چه دیدی، می گوید بخدا جز زیبایی چیزی ندیدم؟ چه بود که قرآن در این قافله و طایفه همه چیز را زیبا جلوه داد و در گروهی دیگر همه را نفرت و خشم و کینه؟ معرفت قرآن در این دو تفکر و تعقل چه بود؟ سالها به دنبال این سوال بودم تا به این بیت از حافظ رسیدم که عشقت رسد به فریاد ار خود به سان حافظ، قرآن ز بر بخوانی با 14 روایت.»
قرآن با نگاه کلیشه‌ای و یکسویه نگری، داعش و سلفی گری به وجود می‌آورد
وی در ادامه با بیان اینکه قرآن کلیشه‌ای و یکسویه نگری، داعش را به وجود می آورد، گفت: «این نگاه سلفی گری، جزم اندیشی و تنگ نظری را ترویج می‌دهد اما قرآن با بصیرت و توجه به جلوه‌های مختلف آن، امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری را به وجود می آورد. در شرایط کنونی شیوع کرونا، بیشتر به عظمت روح بلند مقام معظم رهبری پی بردیم که ایشان کوچک‌ترین تصمیمی را حتما با ما در میان می‌گذاشتند که صلاح است یا خیر؟ تفکر ناب توسعه یافته با این نگاه به قرآن است که پیدا می‌شود.»
فرصت‌های از دست رفته
وزیر بهداشت در ادامه با اشاره به تدوین سند توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآن در نظام سلامت، تاکید کرد: «با سند ساختن و تدوین کردن که راه درست و قابل تحسینی است، تا زمانی که تفکر و اندیشه متفاوت و نوع قرائت متفکرانه و نواندیشانه از قرآن در جامعه ترویج نشود، به جایی نخواهیم رسید. طی این سالها قرآن می‌توانست تاثیر بسزایی در دگرگونی وضعیت یک کشور داشته باشد اما ما به خوبی بر روی این کتاب آسمانی کار نکرده‌ایم و این کتاب مهم، ذی قیمت و ارزشمند، مغفول و مظلوم مانده است.»
وی تاکید کرد: «نوع قرائت ما از قرآن در نسل جوان باید متحول شود. اینکه جلساتی برای قرائت قرآن و انتخاب حافظین برگزیده قرآن برگزار کنیم خیلی خوب است اما مطمئن باشید که وهابی‌ها و سلفی‌ها هم چنین کاری را انجام می دهند. اما جای تاباندن شعاع عاشقانه ای از دلها برای تحول، خالی است. دلی که با معرفت، بصیرت و عشق به قرآن نورانی شد، ذره، ذره این دل، کلید گنج نهانی است که در حال حاضر این را کم داریم و در این زمینه به شدت دچار خسران و عقب افتادگی هستیم.»
نمکی تاکید کرد: «از همه همکارانم و دلسوزان قرآن تقاضا دارم که یکبار دیگر برگردیم و مرور کنیم که چه به دست آورده و چه به دست نیاورده‌ایم. آن که به دست آورده ایم چقدر می ارزد و آن که به دست نیاورده ایم، چقدر می ارزیده است؟ چه باید کنیم که همه با هم، سطح جدیدی از معرفت قرآن را به ویژه در نسل جوان، دنبال کنیم؟ این یک سرمایه گذاری است نه هزینه کردن. به من بر می خورد وقتی می‌گویند که معاون بنده، هزینه‌های فلان جلسه قرآنی را نداده است. اینها هزینه نیست بلکه سرمایه گذاری است اگر درست و حکیمانه از این سرمایه گذاری بهره ببریم.»
اشتباه جدا کردن رشته از سروان‌پزشکی ایر رشته‌های پزشکی
وزیر بهداشت در ادامه اظهار کرد: «تاریخ اشتباه کرد که رشته روانپزشکی را از سایر رشته‌ها مجزا کرد. بین روح و جسم جدایی انداخت و برای هر کدام از آنها متخصص در نظر گرفت. یک شب که دچار بی خوابی می‌شوید، فردای آن روز آریتمی قلبی، معده درد و دردهای جسمی و عضلانی دیگری می‌گیرید و اینقدر روح در جسم در آمیخته که تفکیک پذیر نیست و اگر طبیبان روح داشته باشیم، جسم سالمی داریم. یکی از اطبای بزرگ روح، قرآن است.»
وی یادآور شد: «امروز روزی است که جایگاه قرآن در سلامت معنوی آن هم در زمانه‌ای که شاهد دل نگرانی، اضطراب، تشویش و تهدید سلامت روان جامعه هستیم، را باید تقویت کنیم. در حال حاضر بیش از 90 درصد از گرفتاری‌های امروز، روحی و روانی است.»
حوزه سلامت نیازمند قرآن است
حجت‌الاسلام و السملمین مصطفی رستمی رئیس نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه‌ها نیز در ادامه این نشست با بیان اینکه حوزه سلامت مانند سایر بخش‌ها نیازمند استفاده از قرآن است، گفت: « آثار فرهنگ قرانی در انجام کارهای جهادی در زمینه بیماری کرونا دیده می‌شود.» وی ادامه داد: «موضوع کمیسیون، پژوهش و آموزش عالی قرآن در نظام دیده شده است، اما به نظر می‌رسد به بخش پژوهش بیشتر توجه شده است. معتقدم حوزه اموزش قران در نظام سلامت نیز باید مورد توجه قرار بگیرد.»
رستمی در ادامه با بیان اینکه در زمان شیوع کرونا بسیاری بر طبل نزاع بین دین و علم می‌کوبیدند، اظهار کرد: « همکاری خوبی بین مراکز علمی با دینی در جریان بیماری کرونا دیده شده و امروزه ما نیازمند تولید محتوا هستیم. به دلیل فقر در این حوزه ما دچار آسیب و مشکلاتی می‌شویم.»
آسیب ورود غیر روشمند به قرآن و طب به سلامت و اعتقادات دینی
سیما سادات لاری، معاون فرهنگی و دانشجویی وزارت بهداشت، نیز در ادامه ششمین نشست کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش قرآن در نظام سلامت نیز با بیان اینکه سلامت و ارتباط آن با مضامین و آموزه‌های دینی، ملاحظات و حساسیت‌های خاص خود را به دنبال دارد، گفت: «هرگونه ورود غیرعلمی و غیرروشمند می‌تواند به سلامت افراد آسیب برساند و آفت آسیب‌های اعتقادی را نیز به همراه دارد.»
وی افزود: «در سال‌های گذشته نگارش سند راهبردی توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در نظام سلامت با انجام مطالعات و تحقیقات لازم با برگزاری جلسات متعدد هم‌اندیشی با کارشناسان و صاحب‌نظران این حوزه میان رشته‌ای مورد توجه قرار گرفت.
با الگوگیری از اسناد راهبردی سایر کمیسیون‌ها، بر پایه نظام‌نامه تدوین اسناد آن شورا حرکت کردیم و حاصل مطالعات و پژوهش‌های کارشناسان، پیش‌نویس این سند راهبردی است.»
وظیفه کمیسیون برای تربیت متخصص میان رشته‌ای قرآن و سلامت
لاری ادامه داد: «کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآن در نظام سلامت بعد از تصویب و ابلاغ منشور توسعه فرهنگ قرآنی، وظیفه مدیریت پژوهش‌های قرآنی بنیان در حوزه سلامت و نیز تربیت نیروی انسانی متخصص در این زمینه را برعهده دارد که طی یک دهه گذشته، فعالیت‌های مختلف در مسیر تحقق آن انجام شده است.»
نایب رئیس کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در نظام سلامت با بیان اهداف برگزاری ششمین جلسه این کمیسیون، اظهار کرد: «هدف ما از برگزاری این نشست، دعوت از شما محققان و صاحب‌نظران و بارش افکار و هم‌اندیشی در خصوص جزئیات و همچنین تصویب سند راهبردی این کمیسیون است. از اعضای کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در نظام سلامت، که در زمان مقرر و در قالب مکاتبات و هم‌اندیشی‌های لازم، نظارت خود را ارسال کردند و از بذل محبت وزیر بهداشت، که در نهایت بردباری در شرایط ایام کرونا و درگیری‌های فراوان فرصتی به اعضای دبیرخانه کمیسیون دادند و به نظرات و صحبت‌های آنها گوش دادند، تشکر می‌کنم. بدون شک حمایت و دلگرمی‌های وزیر بهداشت در مسیر اهداف این کمیسیون می‌تواند ما را در مسیر صحیح، رهنمون و هدایت کند.»
گره خوردن سلامت و اعتقادات در زمان کرونا
لاری بیان کرد: «با توجه به اینکه وزیر بهداشت در امور قرآنی صاحب‌نظر هستند، قطعاً می‌توانند ما را در تحقق اهداف این کمیسیون یاری کنند و آغازی برای تحول و توسعه فعالیت‌های قرآنی و بهره‌برداری روشمند در حفظ و ارتقای سلامت همه‌جانبه خواهد بود. در شرایط شیوع بیماری کووید ۱۹ شاهد گره خوردن سلامت و اعتقادات هستیم و این دو مقوله را در این شرایط با هم لمس کرده‌ایم. اگر فرهیختگی رهبر فرزانه انقلاب اسلامی و شما بزرگان و صاحب‌نظران در دستگاه‌ها و نهاد‌های مختلف، که متولیان قرآن و امور دینی کشور هستید و همکاری و تعامل شما عزیزان با وزارت بهداشت نبود، نمی‌توانستیم این بیماری را به خوبی مدیریت کنیم.»
استفاده روشمند از آموزه‌های قرآنی
حسام‌الدین علامه، قائم مقام دبیر کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآن در نظام سلامت، در ادامه به ویژگی‌های سند راهبردی کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآن در نظام سلامت پرداخت و گفت: «این سند راهبردی دارای ۱۲ اصل حاکم، پنج هدف و ۹ راهبرد ملی است. استفاده روشمند از آموزه‌های قرآنی و تبیینی برای دستیابی به نگرشی کل‌نگر و فراگیر به موضوع سلامت انسان و ابعاد آن با توجه به تعاملات میان رشته‌ای بین علوم اسلامی، علوم انسانی و علوم سلامت مانند مباحث انسانی پزشکی از طریق تولید دانش(مدل‌سازی و نظریه‌پردازی) در زمینه‌های پیوند سلامت و دین از جمله اهداف این سند راهبردی است.» وی افزود: « بهره‌مندی از نگرش کل‌نگر، فراگیر و قرآن بنیان برای حل مسائل کاربردی و اولویت‌دار جامعه در زمینه‌های پیوند سلامت و دین مانند ترسیم الگوی سبک زندگی سلام در مسیر حیات طیبه و کمال انسان و در راستای شکل‌گیری تدریجی تمدن نوین ایرانی - اسلامی از دیگر اهداف مدنظر در سند راهبردی کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در نظام سلامت است.»
علامه امکان‌سنجی تدوین بسته آموزش عالی تخصصی و میان رشته‌ای در برخی از موضوعات سلامت با نگرش اسلامی و رویکردی فراگیر و کل‌نگر و نیز بهره‌مندی از آموزه‌های قرآنی مرتبط با سلامت در دروس عمومی معارف اسلامی دانشگاه‌های علوم پزشکی را یکی دیگر از اهداف سند این کمیسیون بیان کرد.
توجه به عقلانیت در مطالعات قرآن و سلامت
قائم مقام دبیر کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در نظام سلامت در ادامه به برخی اصول این سند راهبردی در حوزه قرآن و سلامت پرداخت و یادآور شد: «توجه به اصل عقلانیت و بهره‌گیری از دستاوردهای روزآمد دانش بشری در حوزه سلامت، توجه به نقش محوری و تاثیرگذار رویکرد کل‌نگر و توحیدی و آموزه‌های قرآنی تبیینی، تقدم تولید روشمند متون علمی بر ایجاد و توسعه عجولانه آموزش عالی تخصصی در حوزه قرآن(اسلام) و سلامت و نیز تقدم تولید محتوای علمی مدون، اختصاصی و به زبان روز برای استفاده سطوح مختلف مخاطبان بر ترویج عجولانه محتوای سطحی و غیرعلمی از جمله اصول حاکم بر این سند است.»
وی افزود: «تاکید بر آزمون‌پذیری راهکارها، مدل‌ها و نظریات خلاقانه‌ای که با رویکرد کل‌نگر- فراگیر و با استفاده از آموزه‌های قرآنی و تبیینی در حوزه سلامت وجود دارد می‌تواند به حل مسائل سلامت انسان بپردازد. توجه و دقت بایسته به عدم طبی‌سازی، تجاری‌سازی و شغل‌سازی در حوزه سلامت و دین نیز یکی دیگر اصول حاکم بر سند راهبردی کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در نظام سلامت است.»
وی به ترسیم آینده و افق پیش رو این سند راهبردی پرداخت و گفت: « انجام تمامی مطالعات و اقدامات بر مبنای نقشه جامع مطالعات، تسهیل و ساماندهی مطالعات و پژوهش‌ها با استفاده از سامانه جامع مطالعات و نیز ساماندهی اقدامات ملی بر مبنای سند راهبردی کمیسیون با هدف هماهنگی و هم‌افزایی نهاد‌های علمی و اجرایی از جمله افق‌های پیش روی این سند است.»
علامه با اشاره به لزوم حمایت‌ها و انتظارات از سوی مسئولان مربوطه نسبت به کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در نظام سلامت، اظهار کرد: « حمایت دکتر نمکی، وزیر بهداشت در راستای پشتیبانی از فعالیت‌های علمی و اجرایی کمیسیون و همچنین ارائه برنامه‌های اعضای کمیسیون بر پایه شناسنامه اقدامات ملی از جمله انتظارات و نیاز‌هایی است که تحقق آن می‌تواند به تحول و پیشبرد اهداف این کمیسیون کمک کند.»
وی در ادامه با بیان اینکه اولویت‌های این کمیسیون، شناسایی پژوهشگران وطراحی نقشه جامع مطالعات بین رشته اسلامی از جمله اولویت‌های این کمیسیون محسوب می‌شود، گفت: «پیش‌نویس نقشه راه کمیسیون تدوین و از همایش‌های بین‌المللی مطالعات بین رشته‌ای حمایت شده است. برنامه‌ریزی، حمایت و هماهنگی‌های علمی در حوزه مطالعات میان رشته‌ای قرآن و سلامت از مردادماه ۹۷ تاکنون از جمله برنامه‌های این کمیسیون بوده است.»
علامه تاکید کرد: « تدوین نقشه جامع این مطالعات تاسیسی و میان‌رشته‌ای، تدوین سند راهبردی کمیسیون با آسیب‌شناسی اقدامات پیشینی، انجام مطالعات مروری و تطبیقی و همچنین مصاحبه علمی و استفاده از ده‌ها صاحب‌نظر حوزوی و دانشگاهی از جمله فعالیت‌های این کمیسیون طی سال‌های اخیر بوده است.»
قائم مقام دبیر کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآن در نظام سلامت ادامه داد: «فراهم کردن زمینه مناسب جهت بهره‌مندی روشمند از آموزه‌های دینی در جنبه‌های چهارگانه سلامت با تاکید بر زبانه‌های اتصالی مانند فلسفه پزشکی، بهداشت، پیشگیری، تغذیه، سبک زندگی، اخلاق پزشکی و جنبه‌های روانی، روحی و اجتماعی سلامت انسان با نگاهی به معضلات مرتبط در مواجهه با بیماری پاندمیک کرونا و عوارض جانبی این بحران در حوزه سلامت و دین از جمله فعالیت‌های موثر این کمیسیون در ماه‌های اخیر بود.»
وی یادآور شد: «فلسفه طب، علوم انسانی پزشکی، اصالت پیشگیری و اصول بهداشت، حفظ الصحه، سبک زندگی، تغذیه سالم، روانشناسی و مشاوره سلامت، معنا درمانی، سلامت معنوی و اجتماعی، اخلاق حرفه‌ای و فقه پزشکی از جمله زمینه‌های پیوند میان دین و سلامت هستند. در حوزه مطالعات سلامت و دین در داخل و خارج از کشور، اقدامات و پژوهش‌های مختلفی صورت می‌گیرد که در برخی از کشورهای جهان اسلام این اقدامات با حمایت وزارت بهداشت در حال انجام است.»
آغاز ساماندهی مطالعات میان رشته‌ای قرآن و سلامت
سال‌های سال است که در ایران و برخی از کشورهای اسلامی مطالعات میان‌رشته‌ای در حوزه قرآن و سلامت یا قرآن و طب در حال انجام است. تا سال 90 به صورت جسته گریخته انجام می‌شد در همین سال شورای توسعه فرهنگی قرآنی شورای عالی انقلاب فرهنگی با هدف ترویج پژوهش و آموزش عالی قرآن در دانشگاه‌ها برنامه‌ای را تدوین کرد که از جمله این برنامه‌ها انجام پژوهش‌ها و مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن و سلامت بود. لذا این بخش را به وزارت بهداشت واگذار کردند. وزارت بهداشت نیز در آن سال کمیسیونی را با عنوان کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی در نظام سلامت تشکیل داد تا فعالیت‌های مطالعاتی و پژوهشی در این حوزه را سامان دهد. این کمیسیون تنها یک سال پس از تشکیل فعال بود، اما در آن زمان توانست بیش از ۶۰ کارگاه در سطح دانشگاه‌های علوم پزشکی برای آموزش و پژوهش‌های قرآنی در حوزه سلامت برگزار کند. از این کارگاه‌ها بیش از هزار مقاله استخراج شد. به گفته محمد رضا داوودآبادی فراهانی معاون سابق فرهنگی دانشجویی وزارت بهداشت: «گونه شناسی این پژوهش‌ها نشان داد که این عناوین تکراری بوده و از عمق کافی برخوردار نبودند. یا اینکه در یک نقشه جامع علمی و استاندارد، در راستای حل مسائل روز سلامت جامعه با رویکرد قرآنی و دینی نبودند. عمده آنها در پی اثبات معجزات طبی با توجه به آخرین اکتشافات علمی یا به دنبال اثبات مویدات علمی برای گزاره‌های سلامت موجود در قرآن و منابع دینی بودند. این رویکرد هر چند نشان از دغدغه پاک و خالصانه اکثر پژوهشگران دانشگاهی در حوزه سلامت داشت اما صرفا یک مطالعه تطبیقی و مویدی در حوزه قرآن و سلامت بود و ارتقای مرجعیت علمی قرآن و رویکرد حل مسئله با استفاده از آیات و روایات در حوزه سلامت را به دنبال نداشت.» به همین دلیل کمیسیون تعطیل شد. در اسفند‌ماه 93 کمیسیون دوباره با حضور وزیر سابق بهداشت بازگشایی شد. تا هم فعالیت‌های بین رشته‌ای قرآن و سلامت را ساماندهی کند و هم اینکه جلوی سوء استفاده از مبانی دینی در حوزه سلامت را بگیرد و از نشر خرافات جلوگیری کند.
از سال 91 تا کنون کمیسیون کارگروهای مختلفی را در هر دو حوزه آموزش و پژوهش تشکیل داد که معاونت‌های مختلف وزارت بهداشت مسئولیت این کارگروه‌ها را برعهده داشتند. هر کارگروه قرار بود نقشه‌‌راهی را برای حوزه‌های تخصصی تدوین و آماده کنند. از سوی دیگر با توجه به اهمیت این حوزه بافت قرار شد تا سند راهبردی این کمیسیون تدوین شود. تمامی این موارد سرانجام تدوین و آماده شد تا وزیر بهداشت به عنوان رئیس کمیسیون در کنار سایر اعضا شامل مسئولان شورای عالی توسعه فرهنگ قرآنی، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، معاون قرآن و عترت وزارت ارشاد و چند تن دیگر صبح روز دوشنبه دوم تیرماه 1399 تصویب شد.
تاثیر مولفه‌های اجتماعی، روانی و معنوی بر سلامت
به گزارش خبرنگار سپید، سعید نمکی در ششمین نشست کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در نظام سلامت، که برای تصویب این سند تشکیل شده بود، با بیان اینکه نمی‌توان با واژه‌های زمینی و خاکی عظمت قرآن کریم را بیان کرد، گفت: «از هر منظری به قرآن نگاه کنیم، ساعت‌ها، روزها، ماه‌ها و سالها کم است تا فقط از یک منظر به این کتاب بزرگ آسمانی بنگریم.»
نمکی افزود: «حرکتی که برای تدوین سند راهبردی کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در نظام سلامت انجام شده، قطعا ارزنده است و در آینده به چارچوبی برای رفتن به سمت حرکتی نظام مند در سلامت معنوی جامعه نیازمند هستیم. گرچه امروز مولفه‌های اجتماعی، روانی و فرهنگی موثر بر سلامت، به شکل فزاینده، نظام سلامت را تحت تاثیر قرار می‌دهند و نگریستن به این ابعاد از بُعد معنوی و قرآنی تاثیرگذار خواهد بود.»
وی با بیان اینکه خیلی به این اسناد به عنوان حرکت‌های پایدار موثر بدون انقطاع، اعتقادی نداشته‌ام، گفت: «در کشور، اسناد، مکتوبات و مستندات زیادی داریم، 42 سال از انقلاب بزرگ اسلامی می‌گذرد و امروز می‌بایست دستاوردهای فراوان تری از تاثیر فرهنگ قرآن بر زندگی مردم داشتیم. امروز جوانان ما باید به شدت بیشتر از نور قرآن بهره می بردند.»
روایت وزیر از تفسیرهای مختلف قرآن
وزیر بهداشت در ادامه با تاکید بر اهمیت پژوهش در حوزه‌های میان‌رشته‌ای قرآن و سلامت، گفت: «بنده از 5 سالگی با همت مرحوم مادرم با نور قرآن آشنا شدم و با عشقی که به تفسیر قرآن داشتم، هر تفسیری که در دنیا پیدا کردم را مورد مطالعه قرار دادم از تفسیر بسیار قدیمی عطیه ابن سعد ابن جناده عوفی گرفته تا تفسیر زمخشری و تفاسیر اخیر از مرحوم طالقانی و علامه طباطبایی را خواندم اما سالها به دنبال این پرسش می گشتم که چرا قرآن، اندیشه‌های متفاوت را پرورش داد؟ چرا آنکه داعشی است قبل از اینکه سر فردی را قطع کند، قرآن تلاوت می‌کند و چرا قبل از تجاوز به زن ایزدی، قرآن می خواند؟ همین قرآن اندیشه دیگری پرورش داد که می گوید اگر خلخالی از پای زن یهودی بیرون بیاورید، انسان حق دارد که از این غصه دق کند و بمیرد.»
وی ادامه داد:« چه شد که خوارج نهروان قرآن می‌خواندند آن هم وقتی امیرالمومنین(ع) در مسجد خطبه می‌خواند و خوارج در این زمان شروع به قرائت قرآن با صدای بلند می‌کردند تا حضرت امیر(ع) مجبور شود سخنان خود را قطع کند و تا ایشان ساکت می شدند، خوارج نیز ساکت می شدند. چرا از خیمه‌های لشکر یزید در شب عاشورا صدای بلند قرآن می‌آمد و از خیمه عاشق ترین و عارف‌ترین مردمان تاریخ در لشکر امام حسین(ع) نیز صدای قرآن می‌آمد؟
راز این دوگانگی از فهم قرآن کجاست؟ این چه تاثیری است که قرآن با همه زیبایی و ظرافت، در طول سال‌های بعد از پیامبر اکرم(ص) دو اندیشه کاملا متفاوت را در روبروی هم پرورش داد.»
تعادل سمبلیک قرآن
وزیر بهداشت یادآور شد: « اگر بخواهیم از جنبه‌های قرآن از ابعاد مختلف بگوییم، برای هر کدام باید ساعت‌ها صحبت کرد. بنده توفیق داشتم که در سال‌های اخیر تورات، انجیل و سایر کتب آسمانی را ورق زده‌ام گرچه مشترکات زیادی در بین کتب الهی داریم اما واقعا قرآن کتاب زندگی در دنیا و آخرت است. تعادلی که در قرآن وجود دارد در هیچ کتاب آسمانی نیست. در یک سوره می بینیم که می گوید «وَالتِّینِ وَالزَّیْتُونِ» و در جای دیگری در همین سوره می بینم که می گوید وَطُورِ سِینِینَ وَهَذَا الْبَلَدِ الْاَمِینِ و در این مورد، دو قسم مادی و دو قسم معنوی را در کنار همدیگر می بینیم.»
نمکی افزود: «در همه جای قرآن شاهد تعادل هستیم. تعادل بین رُحَماءُ بَینَهُم یا اَشِدّاءُ عَلَى الکُفّار را فقط در قرآن می بینیم. تورات سرشار از اَشِدّاءُ عَلَى الکُفّار و انجیل سرشار از رُحَماءُ بَینَهُم است اما تعادل و ظرافت اندیشه برای زیستن در جهان و زندگی آخرت فقط در قرآن وجود دارد. ادبیات و موسیقی قرآن بی نظیر است. می گویند قبل از اسلام تمام شعرای برجسته عرب، اشعار خود را به دیوار کعبه می‌آویختند اما زمانی که قرآن نازل شد، شعرا اشعار بسیار فصیحانه خود را با خجالت از کعبه برداشتند چرا که زیباترین شعر عرب، بلاغت و موسیقی قرآن را ندارد.
وزیر بهداشت یادآور شد: «سالها به دنبال این سوال بودم که چه شد که ابن ملجم وقتی می خواست شمشیر خود را زهرآلود کند، قرآن می‌خواند، وقتی خواست بر ستون انسانیت فرود بیاید، قرآن می‌خواند و وقتی که فکر کرد که موفق شده باز هم با خواندن قرآن از خداوند خود سپاسگزاری کرد. وقتی در محراب حضرت امیر(ع) زهرگین‌ترین شمشیر بر سرش فرود آمد، فرمود: به خدای کعبه رستگار شدم. از قرآن چه چیزی در دل این بزرگمرد تاریخ روشن شده بود که این ضربه زهرآگین را به رستگاری به خدای کعبه، تعبیر کرد. چه بود که وقتی در کاروان اباعبدالله الحسین(ع) وقتی از حضرت زینب(س) می پرسند که در کربلا چه دیدی، می گوید بخدا جز زیبایی چیزی ندیدم؟ چه بود که قرآن در این قافله و طایفه همه چیز را زیبا جلوه داد و در گروهی دیگر همه را نفرت و خشم و کینه؟ معرفت قرآن در این دو تفکر و تعقل چه بود؟ سالها به دنبال این سوال بودم تا به این بیت از حافظ رسیدم که عشقت رسد به فریاد ار خود به سان حافظ، قرآن ز بر بخوانی با 14 روایت.»
قرآن با نگاه کلیشه‌ای و یکسویه نگری، داعش و سلفی گری به وجود می‌آورد
وی در ادامه با بیان اینکه قرآن کلیشه‌ای و یکسویه نگری، داعش را به وجود می آورد، گفت: «این نگاه سلفی گری، جزم اندیشی و تنگ نظری را ترویج می‌دهد اما قرآن با بصیرت و توجه به جلوه‌های مختلف آن، امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری را به وجود می آورد. در شرایط کنونی شیوع کرونا، بیشتر به عظمت روح بلند مقام معظم رهبری پی بردیم که ایشان کوچک‌ترین تصمیمی را حتما با ما در میان می‌گذاشتند که صلاح است یا خیر؟ تفکر ناب توسعه یافته با این نگاه به قرآن است که پیدا می‌شود.»
فرصت‌های از دست رفته
وزیر بهداشت در ادامه با اشاره به تدوین سند توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآن در نظام سلامت، تاکید کرد: «با سند ساختن و تدوین کردن که راه درست و قابل تحسینی است، تا زمانی که تفکر و اندیشه متفاوت و نوع قرائت متفکرانه و نواندیشانه از قرآن در جامعه ترویج نشود، به جایی نخواهیم رسید. طی این سالها قرآن می‌توانست تاثیر بسزایی در دگرگونی وضعیت یک کشور داشته باشد اما ما به خوبی بر روی این کتاب آسمانی کار نکرده‌ایم و این کتاب مهم، ذی قیمت و ارزشمند، مغفول و مظلوم مانده است.»
وی تاکید کرد: «نوع قرائت ما از قرآن در نسل جوان باید متحول شود. اینکه جلساتی برای قرائت قرآن و انتخاب حافظین برگزیده قرآن برگزار کنیم خیلی خوب است اما مطمئن باشید که وهابی‌ها و سلفی‌ها هم چنین کاری را انجام می دهند. اما جای تاباندن شعاع عاشقانه ای از دلها برای تحول، خالی است. دلی که با معرفت، بصیرت و عشق به قرآن نورانی شد، ذره، ذره این دل، کلید گنج نهانی است که در حال حاضر این را کم داریم و در این زمینه به شدت دچار خسران و عقب افتادگی هستیم.»
نمکی تاکید کرد: «از همه همکارانم و دلسوزان قرآن تقاضا دارم که یکبار دیگر برگردیم و مرور کنیم که چه به دست آورده و چه به دست نیاورده‌ایم. آن که به دست آورده ایم چقدر می ارزد و آن که به دست نیاورده ایم، چقدر می ارزیده است؟ چه باید کنیم که همه با هم، سطح جدیدی از معرفت قرآن را به ویژه در نسل جوان، دنبال کنیم؟ این یک سرمایه گذاری است نه هزینه کردن. به من بر می خورد وقتی می‌گویند که معاون بنده، هزینه‌های فلان جلسه قرآنی را نداده است. اینها هزینه نیست بلکه سرمایه گذاری است اگر درست و حکیمانه از این سرمایه گذاری بهره ببریم.»
اشتباه جدا کردن رشته از سروان‌پزشکی ایر رشته‌های پزشکی
وزیر بهداشت در ادامه اظهار کرد: «تاریخ اشتباه کرد که رشته روانپزشکی را از سایر رشته‌ها مجزا کرد. بین روح و جسم جدایی انداخت و برای هر کدام از آنها متخصص در نظر گرفت. یک شب که دچار بی خوابی می‌شوید، فردای آن روز آریتمی قلبی، معده درد و دردهای جسمی و عضلانی دیگری می‌گیرید و اینقدر روح در جسم در آمیخته که تفکیک پذیر نیست و اگر طبیبان روح داشته باشیم، جسم سالمی داریم. یکی از اطبای بزرگ روح، قرآن است.»
وی یادآور شد: «امروز روزی است که جایگاه قرآن در سلامت معنوی آن هم در زمانه‌ای که شاهد دل نگرانی، اضطراب، تشویش و تهدید سلامت روان جامعه هستیم، را باید تقویت کنیم. در حال حاضر بیش از 90 درصد از گرفتاری‌های امروز، روحی و روانی است.»
حوزه سلامت نیازمند قرآن است
حجت‌الاسلام و السملمین مصطفی رستمی رئیس نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه‌ها نیز در ادامه این نشست با بیان اینکه حوزه سلامت مانند سایر بخش‌ها نیازمند استفاده از قرآن است، گفت: « آثار فرهنگ قرانی در انجام کارهای جهادی در زمینه بیماری کرونا دیده می‌شود.» وی ادامه داد: «موضوع کمیسیون، پژوهش و آموزش عالی قرآن در نظام دیده شده است، اما به نظر می‌رسد به بخش پژوهش بیشتر توجه شده است. معتقدم حوزه اموزش قران در نظام سلامت نیز باید مورد توجه قرار بگیرد.»
رستمی در ادامه با بیان اینکه در زمان شیوع کرونا بسیاری بر طبل نزاع بین دین و علم می‌کوبیدند، اظهار کرد: « همکاری خوبی بین مراکز علمی با دینی در جریان بیماری کرونا دیده شده و امروزه ما نیازمند تولید محتوا هستیم. به دلیل فقر در این حوزه ما دچار آسیب و مشکلاتی می‌شویم.»
آسیب ورود غیر روشمند به قرآن و طب به سلامت و اعتقادات دینی
سیما سادات لاری، معاون فرهنگی و دانشجویی وزارت بهداشت، نیز در ادامه ششمین نشست کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش قرآن در نظام سلامت نیز با بیان اینکه سلامت و ارتباط آن با مضامین و آموزه‌های دینی، ملاحظات و حساسیت‌های خاص خود را به دنبال دارد، گفت: «هرگونه ورود غیرعلمی و غیرروشمند می‌تواند به سلامت افراد آسیب برساند و آفت آسیب‌های اعتقادی را نیز به همراه دارد.»
وی افزود: «در سال‌های گذشته نگارش سند راهبردی توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در نظام سلامت با انجام مطالعات و تحقیقات لازم با برگزاری جلسات متعدد هم‌اندیشی با کارشناسان و صاحب‌نظران این حوزه میان رشته‌ای مورد توجه قرار گرفت.
با الگوگیری از اسناد راهبردی سایر کمیسیون‌ها، بر پایه نظام‌نامه تدوین اسناد آن شورا حرکت کردیم و حاصل مطالعات و پژوهش‌های کارشناسان، پیش‌نویس این سند راهبردی است.»
وظیفه کمیسیون برای تربیت متخصص میان رشته‌ای قرآن و سلامت
لاری ادامه داد: «کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآن در نظام سلامت بعد از تصویب و ابلاغ منشور توسعه فرهنگ قرآنی، وظیفه مدیریت پژوهش‌های قرآنی بنیان در حوزه سلامت و نیز تربیت نیروی انسانی متخصص در این زمینه را برعهده دارد که طی یک دهه گذشته، فعالیت‌های مختلف در مسیر تحقق آن انجام شده است.»
نایب رئیس کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در نظام سلامت با بیان اهداف برگزاری ششمین جلسه این کمیسیون، اظهار کرد: «هدف ما از برگزاری این نشست، دعوت از شما محققان و صاحب‌نظران و بارش افکار و هم‌اندیشی در خصوص جزئیات و همچنین تصویب سند راهبردی این کمیسیون است. از اعضای کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در نظام سلامت، که در زمان مقرر و در قالب مکاتبات و هم‌اندیشی‌های لازم، نظارت خود را ارسال کردند و از بذل محبت وزیر بهداشت، که در نهایت بردباری در شرایط ایام کرونا و درگیری‌های فراوان فرصتی به اعضای دبیرخانه کمیسیون دادند و به نظرات و صحبت‌های آنها گوش دادند، تشکر می‌کنم. بدون شک حمایت و دلگرمی‌های وزیر بهداشت در مسیر اهداف این کمیسیون می‌تواند ما را در مسیر صحیح، رهنمون و هدایت کند.»
گره خوردن سلامت و اعتقادات در زمان کرونا
لاری بیان کرد: «با توجه به اینکه وزیر بهداشت در امور قرآنی صاحب‌نظر هستند، قطعاً می‌توانند ما را در تحقق اهداف این کمیسیون یاری کنند و آغازی برای تحول و توسعه فعالیت‌های قرآنی و بهره‌برداری روشمند در حفظ و ارتقای سلامت همه‌جانبه خواهد بود. در شرایط شیوع بیماری کووید ۱۹ شاهد گره خوردن سلامت و اعتقادات هستیم و این دو مقوله را در این شرایط با هم لمس کرده‌ایم. اگر فرهیختگی رهبر فرزانه انقلاب اسلامی و شما بزرگان و صاحب‌نظران در دستگاه‌ها و نهاد‌های مختلف، که متولیان قرآن و امور دینی کشور هستید و همکاری و تعامل شما عزیزان با وزارت بهداشت نبود، نمی‌توانستیم این بیماری را به خوبی مدیریت کنیم.»
استفاده روشمند از آموزه‌های قرآنی
حسام‌الدین علامه، قائم مقام دبیر کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآن در نظام سلامت، در ادامه به ویژگی‌های سند راهبردی کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآن در نظام سلامت پرداخت و گفت: «این سند راهبردی دارای ۱۲ اصل حاکم، پنج هدف و ۹ راهبرد ملی است. استفاده روشمند از آموزه‌های قرآنی و تبیینی برای دستیابی به نگرشی کل‌نگر و فراگیر به موضوع سلامت انسان و ابعاد آن با توجه به تعاملات میان رشته‌ای بین علوم اسلامی، علوم انسانی و علوم سلامت مانند مباحث انسانی پزشکی از طریق تولید دانش(مدل‌سازی و نظریه‌پردازی) در زمینه‌های پیوند سلامت و دین از جمله اهداف این سند راهبردی است.» وی افزود: « بهره‌مندی از نگرش کل‌نگر، فراگیر و قرآن بنیان برای حل مسائل کاربردی و اولویت‌دار جامعه در زمینه‌های پیوند سلامت و دین مانند ترسیم الگوی سبک زندگی سلام در مسیر حیات طیبه و کمال انسان و در راستای شکل‌گیری تدریجی تمدن نوین ایرانی - اسلامی از دیگر اهداف مدنظر در سند راهبردی کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در نظام سلامت است.»
علامه امکان‌سنجی تدوین بسته آموزش عالی تخصصی و میان رشته‌ای در برخی از موضوعات سلامت با نگرش اسلامی و رویکردی فراگیر و کل‌نگر و نیز بهره‌مندی از آموزه‌های قرآنی مرتبط با سلامت در دروس عمومی معارف اسلامی دانشگاه‌های علوم پزشکی را یکی دیگر از اهداف سند این کمیسیون بیان کرد.
توجه به عقلانیت در مطالعات قرآن و سلامت
قائم مقام دبیر کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در نظام سلامت در ادامه به برخی اصول این سند راهبردی در حوزه قرآن و سلامت پرداخت و یادآور شد: «توجه به اصل عقلانیت و بهره‌گیری از دستاوردهای روزآمد دانش بشری در حوزه سلامت، توجه به نقش محوری و تاثیرگذار رویکرد کل‌نگر و توحیدی و آموزه‌های قرآنی تبیینی، تقدم تولید روشمند متون علمی بر ایجاد و توسعه عجولانه آموزش عالی تخصصی در حوزه قرآن(اسلام) و سلامت و نیز تقدم تولید محتوای علمی مدون، اختصاصی و به زبان روز برای استفاده سطوح مختلف مخاطبان بر ترویج عجولانه محتوای سطحی و غیرعلمی از جمله اصول حاکم بر این سند است.»
وی افزود: «تاکید بر آزمون‌پذیری راهکارها، مدل‌ها و نظریات خلاقانه‌ای که با رویکرد کل‌نگر- فراگیر و با استفاده از آموزه‌های قرآنی و تبیینی در حوزه سلامت وجود دارد می‌تواند به حل مسائل سلامت انسان بپردازد. توجه و دقت بایسته به عدم طبی‌سازی، تجاری‌سازی و شغل‌سازی در حوزه سلامت و دین نیز یکی دیگر اصول حاکم بر سند راهبردی کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در نظام سلامت است.»
وی به ترسیم آینده و افق پیش رو این سند راهبردی پرداخت و گفت: « انجام تمامی مطالعات و اقدامات بر مبنای نقشه جامع مطالعات، تسهیل و ساماندهی مطالعات و پژوهش‌ها با استفاده از سامانه جامع مطالعات و نیز ساماندهی اقدامات ملی بر مبنای سند راهبردی کمیسیون با هدف هماهنگی و هم‌افزایی نهاد‌های علمی و اجرایی از جمله افق‌های پیش روی این سند است.»
علامه با اشاره به لزوم حمایت‌ها و انتظارات از سوی مسئولان مربوطه نسبت به کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در نظام سلامت، اظهار کرد: « حمایت دکتر نمکی، وزیر بهداشت در راستای پشتیبانی از فعالیت‌های علمی و اجرایی کمیسیون و همچنین ارائه برنامه‌های اعضای کمیسیون بر پایه شناسنامه اقدامات ملی از جمله انتظارات و نیاز‌هایی است که تحقق آن می‌تواند به تحول و پیشبرد اهداف این کمیسیون کمک کند.»
وی در ادامه با بیان اینکه اولویت‌های این کمیسیون، شناسایی پژوهشگران وطراحی نقشه جامع مطالعات بین رشته اسلامی از جمله اولویت‌های این کمیسیون محسوب می‌شود، گفت: «پیش‌نویس نقشه راه کمیسیون تدوین و از همایش‌های بین‌المللی مطالعات بین رشته‌ای حمایت شده است. برنامه‌ریزی، حمایت و هماهنگی‌های علمی در حوزه مطالعات میان رشته‌ای قرآن و سلامت از مردادماه ۹۷ تاکنون از جمله برنامه‌های این کمیسیون بوده است.»
علامه تاکید کرد: « تدوین نقشه جامع این مطالعات تاسیسی و میان‌رشته‌ای، تدوین سند راهبردی کمیسیون با آسیب‌شناسی اقدامات پیشینی، انجام مطالعات مروری و تطبیقی و همچنین مصاحبه علمی و استفاده از ده‌ها صاحب‌نظر حوزوی و دانشگاهی از جمله فعالیت‌های این کمیسیون طی سال‌های اخیر بوده است.»
قائم مقام دبیر کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآن در نظام سلامت ادامه داد: «فراهم کردن زمینه مناسب جهت بهره‌مندی روشمند از آموزه‌های دینی در جنبه‌های چهارگانه سلامت با تاکید بر زبانه‌های اتصالی مانند فلسفه پزشکی، بهداشت، پیشگیری، تغذیه، سبک زندگی، اخلاق پزشکی و جنبه‌های روانی، روحی و اجتماعی سلامت انسان با نگاهی به معضلات مرتبط در مواجهه با بیماری پاندمیک کرونا و عوارض جانبی این بحران در حوزه سلامت و دین از جمله فعالیت‌های موثر این کمیسیون در ماه‌های اخیر بود.»
وی یادآور شد: «فلسفه طب، علوم انسانی پزشکی، اصالت پیشگیری و اصول بهداشت، حفظ الصحه، سبک زندگی، تغذیه سالم، روانشناسی و مشاوره سلامت، معنا درمانی، سلامت معنوی و اجتماعی، اخلاق حرفه‌ای و فقه پزشکی از جمله زمینه‌های پیوند میان دین و سلامت هستند. در حوزه مطالعات سلامت و دین در داخل و خارج از کشور، اقدامات و پژوهش‌های مختلفی صورت می‌گیرد که در برخی از کشورهای جهان اسلام این اقدامات با حمایت وزارت بهداشت در حال انجام است.»
دیدگاه کاربران
ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد