محققان ایرانی ارائه کردند
محققان ایرانی در یک مطالعه جدید بینالمللی موفق شدند؛ قویترین شواهد علمی جهان در زمینه ارتباط مصرف سوختهای بیوزیستی و نفت سفید در فضای بسته داخل خانه با افزایش خطر ابتلا به سرطانهای گوارشی متعدد را ارائه کنند.
قویترین شواهد علمی در تایید ارتباط مصرف سوخت بیوزیستی با سرطان گوارشی
1 تیر 1399 ساعت: 11:4
1 تیر 1399 ساعت: 11:4
محققان ایرانی در یک مطالعه جدید بینالمللی موفق شدند؛ قویترین شواهد علمی جهان در زمینه ارتباط مصرف سوختهای بیوزیستی و نفت سفید در فضای بسته داخل خانه با افزایش خطر ابتلا به سرطانهای گوارشی متعدد را ارائه کنند.
به گزارش سپید آنلاین، بر اساس برآوردهای سازمان بهداشت جهانی (WHO) هنوز ۳ میلیارد نفر در جهان آتش اجاق و بخاری خانههای خود را برای پخت و پز و گرمایش با سوختهای زیست توده از جمله هیزم و فضولات حیوانی، نفت سفید یا ذغال سنگ روشن میکنند. این درحالی است که شواهد علمی نشان داده ترکیبات سرطانزای متعدد حاصل از احتراق این سوختها، قابلیت جذب از طریق دستگاه تنفسی و گوارش انسان را دارند.
آژانس بینالمللی تحقیقات سرطان (IARC) وابسته به سازمان بهداشت جهانی، در سال ۲۰۱۰ با استناد به شواهد حاصل از مطالعات حیوانی و انسانی، احتراق ذغال سنگ در فضای بسته را در دسته عوامل سرطانزا طبقهبندی کرده است که موجب افزایش خطر ابتلا به سرطان ریه میشود.
مصرف کنندگان خانگی سوختهای زیست توده، نفت سفید یا ذغال سنگ، حدود ۴۰ درصد جمعیت جهان را تشکیل میدهند که درصد قابل توجهی از آنها در کشورهای کم درآمد و دارای درآمد متوسط قرار دارند. این مناطق که میزان مواجهه افراد با انتشار ترکیبات آلاینده ناشی از احتراق سوختهای زیست توده در خانه و فضای بسته بیشتر است، جزو مناطقی است که بیشترین بار سرطانهای گوارشی در جهان را به خود اختصاص میدهند.
به رغم نگرانی از جمعیت گسترده مصرف کننده این نوع سوختها، اطلاعات و شواهد موجود در زمینه تاثیر مصرف سوختهای زیست توده در فضای سربسته با خطر ابتلا به سرطانهای دستگاه گوارشی، محدود و اکثرا گذشته نگر است و جهان به مطالعات آینده نگر دقیق و وسیع برای اثبات این فرضیه، شدیدا نیاز داشت.
اکنون پس از ۱۰ سال انتظار برای درک جهانی قوی از «ارتباط مصرف سوختهای بیوزیستی در محیط خانه یا فضای سربسته با ابتلا به سرطانهای گوارشی»، محققان ایرانی به سرپرستی رضا ملک زاده، رهبر و مجری اصلی مطالعه «کوهورت گلستان» قویترین و دقیقترین شواهد علمی در این زمینه را به جهان ارائه کردند.
مطالعه بینالمللی آینده نگر محققان ایرانی که در مجله معتبر بینالمللی Environmental Health Perspectives منتشر شده، بر روی بیش از ۵۰ هزار فرد ۴۰ تا ۷۵ سال شرکت کننده در مطالعه بزرگ کوهورت گلستان انجام شده است؛ منطقهای که از زمانهای دور به دلیل بار بالای سرطانهای گوارشی مورد توجه بوده و شرکت کنندگان در این مطالعه عمدتا از جمعیت ساکن روستاها هستند که از ۴۰ سال پیش، عمدتا از نفت سفید و سوختهای بیوزیستی برای مصارف داخل خانه از جمله گرمایش و پخت و پز استفاده میکردند.
بررسیهای مطالعه حاضر که شرکت کنندگان را به مدت بیش از ۱۰ سال پیگیری کرده است، نشان داد؛ هنوز سرطانهای دستگاه گوارش با ۹۶۲ مبتلا در این مدت ( ۵۹ درصد کل موارد سرطان در مردان و ۴۷ درصد کل موارد سرطان در زنان)، در صدر شایعترین سرطانهای تشخیص داده شده، در این جمعیت بودند.
پژوهشگران ایرانی و همکاران بینالمللی آنها در مطالعه خود، به ارتباط قوی بین مصرف سوختهای زیست توده (شامل هیزم و فضولات حیوانی) و نفت سفید در فضای خانه و خطر ابتلا به سرطانهای دستگاه گوارش پی بردند. یافتههای آنها همچنین نشان داد با طولانیتر شدن مصرف این سوختها و به ویژه با استفاده از بخاریهای بدون دودکش مناسب، خطر ابتلا به چندین نوع از سرطانهای دستگاه گوارشی افزایش معنی داری پیدا میکند.
ملک زاده، رهبر و محقق اصلی مطالعه کوهورت گلستان و نویسنده ارشد مطالعه حاضر گفت: «احتراق سوختهای زیست توده و نفت سفید، باعث تولید چندین ترکیب سرطانزا از جمله هیدروکربنهای آروماتیک چند حلقهای، بنزن و فرمالدهید میشود که مطالعات نشان داده این ترکیبات قابلیت جذب از طریق دستگاههای تنفسی و گوارشی انسان را دارند.»
معاون تحقیقات وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی افزود: «مطالعات محدود انسانی انجام شده تاکنون، خطر ابتلا به سرطان را در بین مصرف کنندگان این نوع سوختها در فضای داخل خانه، ارزیابی کردهاند. اما اکثر این مطالعات گذشته نگر، کنترل موردی، با حجم نمونه کم و عمدتا بر روی سرطانهای دستگاه تنفسی متمرکز بودهاند.»
وی گفت: «علاوه بر این شواهد علمی و مطالعات انسانی معتبر درباره ارتباط استفاده از این نوع سوختها با خطر ابتلا به سایر سرطانها به ویژه سرطانهای دستگاه گوارشی که بیش از یک چهارم بروز و یک سوم مرگ و میر ناشی از کل سرطانها را تشکیل میدهند، بسیار محدود بوده که از جمله دلایل آن نبود زیرساختهای پژوهشی قوی و کافی برای بررسی این فرضیه در کشورها و جمعیتهایی است که بیشترین بار این بیماریها را دارند.»
کاهش چشمگیر سرطانهای گوارشی در استان گلستان با بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی
رییس پژوهشکده بیماریهای گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به کاهش چشمگیر بروز و شیوع سرطانهای گوارشی در استان گلستان که تا بیست سال پیش دارای بالاترین میزان شیوع سرطان مری در جهان بود، گفت: «با بهبود اوضاع اقتصادی و اجتماعی و افزایش سطح سواد ساکنین به ویژه زنان در استان گلستان در دو دهه گذشته، تغییر محل زندگی افراد از آلاچیق و چادر به خانه، کاهش تماس با حیوانات، ورود یخچال به منازل، تغییراتی در سبک زندگی و افزایش مصرف میوه و سبزیجات تازه، دسترسی به آب لوله کشی و بهداشتی سالم و جایگزینی سوخت گاز طبیعی (کپسول یا گاز شهری) با سوختهای بیوزیستی (چوب و فضولات حیوانی)، بروز سرطان مری در این منطقه از ۱۰۰ در ۱۰۰ هزار نفر به ۲۰ در ۱۰۰ هزار نفر رسید و به یک پنجم کاهش یافت.»
مهدی شیخ، نویسنده اول مقاله نیز گفت: «مطالعه ما، نخستین مطالعه آینده نگر و مبتنی بر جمعیت است که شواهد علمی محکمی در زمینه ارتباط استفاده از سوختهای زیست توده برای گرم کردن یا پخت و پز در محیط داخل خانه با افزایش خطر ابتلا به سرطانهای مری، معده و روده بزرگ را به دنیا ارائه کرده است.»
وی افزود: «نتایج مطالعه نشان داده استفاده از نفت سفید برای گرم کردن خانه یا و پخت و پز نیز با افزایش خطر ابتلا به سرطان مری همراه است.»
شیخ از دیگر یافتههای مهم مطالعه را نشان دادن تاثیر مهم استفاده از انوع اجاقها و بخاریهایی که برای مصرف سوختهای زیست توده و نفت سفید در فضای بسته استفاده میشوند، دانست.
وی با اشاره به این که این اجاقها و بخاریها بر حسب دارا بودن دودکش میتوانند بر میزان خطر ابتلا به سرطانهای گوارشی تاثیر بسزایی داشته باشند، افزود: «این مطالعه نشان داد؛ استفاده از اجاقها و بخاریهای مجهز به دودکش برای مصرف سوختهای زیست توده یا نفت سفید، شانس ابتلا به سرطانهای گوارشی را به صورت معناداری در مقایسه با مصرف همین سوختها با اجاقهای بدون دودکش کاهش میدهد.»
پاول برنان رییسبخش ژنتیک آژانس بین المللی تحقیقات سرطان و یکی از نویسندگان ارشد این مطالعه نیز گفت: «با توجه به این که حدود ۴۰ درصد جمعیت جهان هنوز سوختهای زیست توده، نفت سفید یا ذغال سنگ مصرف میکنند، اقدامات کلان جهانی برای کاهش اثرات خطرناک و طولانی مدت حاصل از مصرف این سوختها در داخل خانه ضروری است.»
وی با استناد به یافتههای مطالعه حاضر تاکید کرد: «بهترین عامل برای کاهش تاثیرات مضر استفاده از سوختهایی با ترکیبات سرطانزا در هنگام احتراق، جایگزینی آنها با سوختهای پاک از جمله گاز طبیعی و همچنین اجاقها و گرمکنهای برقی و الکتریکی است، اما در صورت تحقق نیافتن چنین امکانی، جایگزینی اجاقها و بخاریهای مجهز به دودکش با اجاقهای قدیمی بدون دودکش را میتوان به عنوان یک راهکار مناسب و مداخلهای مفید برای کاهش خطر ابتلا به سرطانهای تنفسی و گوارشی در نظر گرفت.»
به گزارش پژوهشکده بیماریهای گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران برنان تاکید کرد: «مطالعه انجام شده تاثیرات مهمی بر سلامت عمومی خواهد داشت و میتواند به ترجمه دانش و اجرایی شدن شواهد علمی در سیاستهای پیشگیری از سرطان کمک کند.»
آژانس بینالمللی تحقیقات سرطان (IARC) وابسته به سازمان بهداشت جهانی، در سال ۲۰۱۰ با استناد به شواهد حاصل از مطالعات حیوانی و انسانی، احتراق ذغال سنگ در فضای بسته را در دسته عوامل سرطانزا طبقهبندی کرده است که موجب افزایش خطر ابتلا به سرطان ریه میشود.
مصرف کنندگان خانگی سوختهای زیست توده، نفت سفید یا ذغال سنگ، حدود ۴۰ درصد جمعیت جهان را تشکیل میدهند که درصد قابل توجهی از آنها در کشورهای کم درآمد و دارای درآمد متوسط قرار دارند. این مناطق که میزان مواجهه افراد با انتشار ترکیبات آلاینده ناشی از احتراق سوختهای زیست توده در خانه و فضای بسته بیشتر است، جزو مناطقی است که بیشترین بار سرطانهای گوارشی در جهان را به خود اختصاص میدهند.
به رغم نگرانی از جمعیت گسترده مصرف کننده این نوع سوختها، اطلاعات و شواهد موجود در زمینه تاثیر مصرف سوختهای زیست توده در فضای سربسته با خطر ابتلا به سرطانهای دستگاه گوارشی، محدود و اکثرا گذشته نگر است و جهان به مطالعات آینده نگر دقیق و وسیع برای اثبات این فرضیه، شدیدا نیاز داشت.
اکنون پس از ۱۰ سال انتظار برای درک جهانی قوی از «ارتباط مصرف سوختهای بیوزیستی در محیط خانه یا فضای سربسته با ابتلا به سرطانهای گوارشی»، محققان ایرانی به سرپرستی رضا ملک زاده، رهبر و مجری اصلی مطالعه «کوهورت گلستان» قویترین و دقیقترین شواهد علمی در این زمینه را به جهان ارائه کردند.
مطالعه بینالمللی آینده نگر محققان ایرانی که در مجله معتبر بینالمللی Environmental Health Perspectives منتشر شده، بر روی بیش از ۵۰ هزار فرد ۴۰ تا ۷۵ سال شرکت کننده در مطالعه بزرگ کوهورت گلستان انجام شده است؛ منطقهای که از زمانهای دور به دلیل بار بالای سرطانهای گوارشی مورد توجه بوده و شرکت کنندگان در این مطالعه عمدتا از جمعیت ساکن روستاها هستند که از ۴۰ سال پیش، عمدتا از نفت سفید و سوختهای بیوزیستی برای مصارف داخل خانه از جمله گرمایش و پخت و پز استفاده میکردند.
بررسیهای مطالعه حاضر که شرکت کنندگان را به مدت بیش از ۱۰ سال پیگیری کرده است، نشان داد؛ هنوز سرطانهای دستگاه گوارش با ۹۶۲ مبتلا در این مدت ( ۵۹ درصد کل موارد سرطان در مردان و ۴۷ درصد کل موارد سرطان در زنان)، در صدر شایعترین سرطانهای تشخیص داده شده، در این جمعیت بودند.
پژوهشگران ایرانی و همکاران بینالمللی آنها در مطالعه خود، به ارتباط قوی بین مصرف سوختهای زیست توده (شامل هیزم و فضولات حیوانی) و نفت سفید در فضای خانه و خطر ابتلا به سرطانهای دستگاه گوارش پی بردند. یافتههای آنها همچنین نشان داد با طولانیتر شدن مصرف این سوختها و به ویژه با استفاده از بخاریهای بدون دودکش مناسب، خطر ابتلا به چندین نوع از سرطانهای دستگاه گوارشی افزایش معنی داری پیدا میکند.
ملک زاده، رهبر و محقق اصلی مطالعه کوهورت گلستان و نویسنده ارشد مطالعه حاضر گفت: «احتراق سوختهای زیست توده و نفت سفید، باعث تولید چندین ترکیب سرطانزا از جمله هیدروکربنهای آروماتیک چند حلقهای، بنزن و فرمالدهید میشود که مطالعات نشان داده این ترکیبات قابلیت جذب از طریق دستگاههای تنفسی و گوارشی انسان را دارند.»
معاون تحقیقات وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی افزود: «مطالعات محدود انسانی انجام شده تاکنون، خطر ابتلا به سرطان را در بین مصرف کنندگان این نوع سوختها در فضای داخل خانه، ارزیابی کردهاند. اما اکثر این مطالعات گذشته نگر، کنترل موردی، با حجم نمونه کم و عمدتا بر روی سرطانهای دستگاه تنفسی متمرکز بودهاند.»
وی گفت: «علاوه بر این شواهد علمی و مطالعات انسانی معتبر درباره ارتباط استفاده از این نوع سوختها با خطر ابتلا به سایر سرطانها به ویژه سرطانهای دستگاه گوارشی که بیش از یک چهارم بروز و یک سوم مرگ و میر ناشی از کل سرطانها را تشکیل میدهند، بسیار محدود بوده که از جمله دلایل آن نبود زیرساختهای پژوهشی قوی و کافی برای بررسی این فرضیه در کشورها و جمعیتهایی است که بیشترین بار این بیماریها را دارند.»
کاهش چشمگیر سرطانهای گوارشی در استان گلستان با بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی
رییس پژوهشکده بیماریهای گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به کاهش چشمگیر بروز و شیوع سرطانهای گوارشی در استان گلستان که تا بیست سال پیش دارای بالاترین میزان شیوع سرطان مری در جهان بود، گفت: «با بهبود اوضاع اقتصادی و اجتماعی و افزایش سطح سواد ساکنین به ویژه زنان در استان گلستان در دو دهه گذشته، تغییر محل زندگی افراد از آلاچیق و چادر به خانه، کاهش تماس با حیوانات، ورود یخچال به منازل، تغییراتی در سبک زندگی و افزایش مصرف میوه و سبزیجات تازه، دسترسی به آب لوله کشی و بهداشتی سالم و جایگزینی سوخت گاز طبیعی (کپسول یا گاز شهری) با سوختهای بیوزیستی (چوب و فضولات حیوانی)، بروز سرطان مری در این منطقه از ۱۰۰ در ۱۰۰ هزار نفر به ۲۰ در ۱۰۰ هزار نفر رسید و به یک پنجم کاهش یافت.»
مهدی شیخ، نویسنده اول مقاله نیز گفت: «مطالعه ما، نخستین مطالعه آینده نگر و مبتنی بر جمعیت است که شواهد علمی محکمی در زمینه ارتباط استفاده از سوختهای زیست توده برای گرم کردن یا پخت و پز در محیط داخل خانه با افزایش خطر ابتلا به سرطانهای مری، معده و روده بزرگ را به دنیا ارائه کرده است.»
وی افزود: «نتایج مطالعه نشان داده استفاده از نفت سفید برای گرم کردن خانه یا و پخت و پز نیز با افزایش خطر ابتلا به سرطان مری همراه است.»
شیخ از دیگر یافتههای مهم مطالعه را نشان دادن تاثیر مهم استفاده از انوع اجاقها و بخاریهایی که برای مصرف سوختهای زیست توده و نفت سفید در فضای بسته استفاده میشوند، دانست.
وی با اشاره به این که این اجاقها و بخاریها بر حسب دارا بودن دودکش میتوانند بر میزان خطر ابتلا به سرطانهای گوارشی تاثیر بسزایی داشته باشند، افزود: «این مطالعه نشان داد؛ استفاده از اجاقها و بخاریهای مجهز به دودکش برای مصرف سوختهای زیست توده یا نفت سفید، شانس ابتلا به سرطانهای گوارشی را به صورت معناداری در مقایسه با مصرف همین سوختها با اجاقهای بدون دودکش کاهش میدهد.»
پاول برنان رییسبخش ژنتیک آژانس بین المللی تحقیقات سرطان و یکی از نویسندگان ارشد این مطالعه نیز گفت: «با توجه به این که حدود ۴۰ درصد جمعیت جهان هنوز سوختهای زیست توده، نفت سفید یا ذغال سنگ مصرف میکنند، اقدامات کلان جهانی برای کاهش اثرات خطرناک و طولانی مدت حاصل از مصرف این سوختها در داخل خانه ضروری است.»
وی با استناد به یافتههای مطالعه حاضر تاکید کرد: «بهترین عامل برای کاهش تاثیرات مضر استفاده از سوختهایی با ترکیبات سرطانزا در هنگام احتراق، جایگزینی آنها با سوختهای پاک از جمله گاز طبیعی و همچنین اجاقها و گرمکنهای برقی و الکتریکی است، اما در صورت تحقق نیافتن چنین امکانی، جایگزینی اجاقها و بخاریهای مجهز به دودکش با اجاقهای قدیمی بدون دودکش را میتوان به عنوان یک راهکار مناسب و مداخلهای مفید برای کاهش خطر ابتلا به سرطانهای تنفسی و گوارشی در نظر گرفت.»
به گزارش پژوهشکده بیماریهای گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران برنان تاکید کرد: «مطالعه انجام شده تاثیرات مهمی بر سلامت عمومی خواهد داشت و میتواند به ترجمه دانش و اجرایی شدن شواهد علمی در سیاستهای پیشگیری از سرطان کمک کند.»
دیدگاه کاربران
ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد