سلامت

به افراد بالای 65 سال‌ در کشور سالمند می‌گویند که جمعیتی بالغ بر 8 میلیون و 230 هزار نفر دارند، این تعداد حدود 9.9 درصد جمعیت کشور را شامل می‌شوند از سوی دیگر با توجه به تعداد زیاد افراد میان سال در کشور روزانه به جمعیت سالمندی افزوده می‌شود. اگرچه این تعریف شاید برای سالمندی دقیق نباشد چرا که در بسیاری از کشورها به افراد بالای 75 سال سالمند می‌گویند اما این عدد در ایران میزان امید به زندگی است، بنابراین نمی‌توان شاخص دقیقی برای سالمندی در ایران تعریف کرد. علی‌رغم این موضوع اهمیت توجه به سالمندان به عنوان سرمایه اجتماعی جامعه بر هیچکس پوشیده نیست بر همین اساس تلاش برای حفظ سلامت از اهمیت خاصی برخوردار است. به ویژه اینکه این افراد نه در منزل که در سراهای سالمندی نگه‌داری شوند چرا که به حکم تجمع این افراد امکان در ایران سراها امکان بیماری‌هایی مانند پنومونی ریه، سل ریوی، عفونت ادراری، زخم بستر، باکتری در خون و اسهال‌های حاد عفونی در آنها وجود دارد.

آماری از سالمندانی که در خانه‌های سالمندان و مراکز نگه‌داری حضور دارند وجود ندارد، اما با شیوع کرونا در کشور نگهداری و حفاظت از این افراد بیش از پیش حائز اهمیت شد، چرا که نخست این افراد در مراکز تجمعی حضور دارند و دوم به دلیل کهولت سن و احیانا داشتن بیماری زمینه‌ای، ریسک ابتلای به بیماری کووید19 در میان آنان بالا است. بر همین اساس می‌بایست اقدامات پییشگیرانه و احتیاطی را برای آنان انجام دهند. یکی از متولیان امور سالمندان در کشور سازمان بهزیستی است که خود یا مالک چندین خانه سالمندان است یا اینکه با اعطای مجوز به این سراها بر آنها نظارت دارد.

به گزارش سپید، وحید قبادی دانا رئیس سازمان بهزیستی چندی قبل در یک نشست خبری در وزارت بهداشت با بیان اینکه همزمان با شیوع کرونا دستورالعملی برای این سراها صادر شد، گفت: « پس از شیوع بیماری ویروس کرونا در کشور چین از تاریخ ۵ بهمن ماه ۹۸، اولین دستورالعمل و بخشنامه سازمان بهزیستی برای مراکز نگهداری از سالمندان و معلولین ابلاغ شد. طبق آماری که از کشور چین داشتیم سالمندان و افراد دارای بیماری زمینه ای در خطر بیشتری در ارتباط با آسیب و یا فوت ناشی از بیماری کرونا ویروس قرارداشتند، از این رو بیش از ۶۰ دستورالعمل و بخشنامه و ابلاغیه برای مراکز مختلف تحت پوشش سازمان بهزیستی جهت پیشگیری و کنترل بیماری کرونا ابلاغ شد. همچنین در تاریخ سوم اسفند ماه سال گذشته مبلغ دو میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان به صورت سرانه هر نفر ۳۰ هزار تومان به منظور تهیه مواد ضدعفونی کننده و مواد بهداشتی و ماسک، بر روی کارت بانکی مراکز نگهداری از افرادی که در مراکز شبانه‌روزی تحت پوشش سازمان بهزیستی نگهداری می‌شوند شارژ شد. علاوه بر آن در هفته اول فروردین ماه امسال نیز برای مراکز نگهداری معلولین و سالمندان مبلغ ۲۴ میلیارد تومان به صورت سرانه هر معلول و سالمندی که در مرکز نگهداری می شود مبلغ ۵۰۰ هزار تومان ارسال شد که در واقع این مبلغ می‌توانست برای استاندارد نگه داشتن تعداد پرسنل مراکز کمک کند تا بتوانند مواد ضدعفونی کننده و بهداشتی را به طور مناسب تهیه کنند.»

قبادی دانا افزود: « همچنین در تاریخ سوم اسفند‌ماه سال گذشته مبلغ دو میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان به صورت سرانه هر نفر ۳۰ هزار تومان به منظور تهیه مواد ضدعفونی کننده و مواد بهداشتی و ماسک، بر روی کارت بانکی مراکز نگهداری از افرادی که در مراکز شبانه‌روزی تحت پوشش سازمان بهزیستی نگهداری می‌شوند شارژ شد. علاوه بر آن در هفته اول فروردین ماه امسال نیز برای مراکز نگهداری معلولین و سالمندان مبلغ ۲۴ میلیارد تومان به صورت سرانه هر معلول و سالمندی که در مرکز نگهداری می شود مبلغ ۵۰۰ هزار تومان ارسال شد که در واقع این مبلغ می‌توانست برای استاندارد نگه داشتن تعداد پرسنل مراکز کمک کند تا بتوانند مواد ضدعفونی کننده و بهداشتی را به طور مناسب تهیه کنند.»

وی یادآور شد :« به منظور پیشگیری و گسترش ویروس کرونا، طبق بخشنامه‌های اولیه هرگونه ملاقات از مراکز معلولین و سالمندان ممنوع اعلام و قرنطینه هر مرکز آغاز شد و به همه مراکز توصیه شد تا از پرسنل ثابت و تمام وقت استفاده کنند و از همکاری با پرسنل داوطلب حتی المقدور جلوگیری شود.»

قبادی دانا بیان کرد: «تاکنون علی‌رغم همه تمهیدات اتخاذ شده از بین ۸۷۵ مرکز نگهداری از سالمندان و معلولین، حدود ۲۵ مرکز در ۱۵ استان کشور آلوده به این ویروس شدند و خوشبختانه مراکز ۱۶ استان فعلا آلوده به این ویروس نشده‌اند. همچنین از ۴۹ هزار مددجویی که در مراکز شبانه روزی سالمندان و معلولان تحت پوشش سازمان بهزیستی در سراسر کشور حضور دارند، تاکنون ۲۷۶ نفر تست کرونایشان مثبت گزارش شده و از میان کل ۴۹ هزار نفر نگهداری شده در مراکز متاسفانه ۵۳ نفر نیز فوت کرده‌اند که البته این نرخ مرگ و میر در مقایسه آمار اسفند ۹۷ و اسفند ۹۸ یکسان و حدود ۰.۷ درصد بوده است. در آمار مقایسه ای نرخ مرگ و میر در مراکز نگهداری سالمندان و معلولان تحت پوشش سازمان بهزیستی، در اسفند ۹۷ از میان ۴۰ هزار و ۹۲ نفر، ۲۸۳ نفر و در اسفند ۹۸ نیز از میان ۴۸ هزار و ۸۳۸ نفر، ۳۵۲ نفر به دلایل مختلف فوت کرده‌اند.»

سهم سراهای سالمندی تهران از کرونا
امین شاهرخی مدیرکل بهزیستی استان تهران در گفت‌وگو با خبرنگار سپید با تاکید بر اینکه نحوه مدیریت بیماری و حفاظت از گروه‌های هدف این سازمان بیش از هرچیزی پیشگیری است؛ گفت: « این بیماری روز ۳۰ دسامبر در کشور چین اعلام شد. پس از این اعلام و قبل از شیوع کرونا در ایران کمیته پیشگیری از بیماری‌های واگیر در سازمان بهزیستی تشکیل جلسه داد و برنامه‌ریزی‌های لازم در این کمیته بدون توجه به حاشیه‌های موجود اندیشیده شد. بخشی از جامعه هدف بهزیستی سالمندان و افراد معلول هستند که اگر تمهیدات لازم برای پیشگیری اندیشیده نمی‌شد، احتمال خطر برای آنها بالا بود به همین دلیل کمیته پیشگیری از بیماری‌های واگیر بهزیستی به سرعت بخشنامه‌های لازم را به مراکز تحت نظر ابلاغ و بودجه‌ای جهت تامین مایع ضد عفونی کننده و ماسک اختصاص داد.»

وی با بیان اینکه سهم مراکز استان تهران از آلوده شدن به ویروس کرونا، یک و نیم درصد مراکز بهزیستی سراسر کشور است؛ گفت:« ۱۶ شهرستان در سطح استان تهران وجود دارد که از این ۱۶ شهرستان، مراکز هشت شهرستان درگیر کرونا شده‌اند. در شهرستان ری یک مرکز یعنی کهریزک درگیر کرونا شد که میزان آن تا حدی زیاد و نزدیک به ۱۷۰ مورد بود؛ اما در تهران ۲۹ نفر، شهر قدس ۱۸ نفر، ربات کریم یک نفر، شمیرانات ۱۰ نفر، دماوند یک نفر، شهریار سه نفر، ملارد هفت نفر و ورامین ۵۰ نفر مبتلا شدند.»

شاهرخی با بیان اینکه در سطح استان تهران حدود ۹۷ مرکز نگهداری سالمند ذیل سازمان بهزیستی فعالیت می‌کنند، اظهار کرد: « برخی از این مراکز مانند کهریزک شناخته شده و چهره بین‌المللی دارند، لذا در راستای رسالت خود برای خدمت به جامعه هدف که بخشی از آنها سالمندان هستند در موضوع کرونا اقدامات بسیار مناسب و پیشگیرانه انجام شد. این سازمان از گذشته دارای این مراکز بوده و با توجه به طبیعت آنها که مراکز تجمعی هستند باید مراقبتهای خوبی را در زمانی که یک بیماری به صورت اپیدمی در سطح کشور در می‌آید، دریافت کنند. از سوی دیگر باید قبل از ورود بیماری به کشور چاره‌اندیشی کنیم تا در زمان اپیدمی‌ها دچار بحران نشویم.»

اقدامات بهزیستی پیش از شیوع کرونا در کشور آغاز شد
مدیرکل بهزیستی استان تهران با بیان اینکه اپیدمی یک بیماری در کشور طی سال‌های گذشته نیز وجود داشته است، تصریح کرد: «سال‌های قبل هم ما با اپیدمی‌های مختلفی مواجه شده‌ایم، مثلاً زمانی آنفولانزا یا روتاویروس گوارشی شیوع پیدا می‌کرد، بر همین اساس سازمان بهزیستی و مراکز تابعه آن این تجربه را داشتند که در فصول مختلف اقداماتی را در این زمینه انجام دهند، ضمن اینکه کمیته بیماری‌های واگیر نیز در ‌سازمان بهزیستی همواره فعال بوده است که اقدامات مناسبی برای برای پیشگیری از شیوع یک بیماری اتخاذ می‌کند.»

وی با تاکید بر اینکه پیش از ورود بیماری به کشور زنگ خطر از سوی کمیته بیماری‌های واگیر بهزیستی به صدا در آمد گفت: «در همین راستا دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌هایی برای ارتقای سطح بهداشتی مراکز و رعایت موازین آن ابلاغ شد، بر همین اساس مراکز از پذیرش مددجویان سالمند جدید منع شده و از ملاقات‌های غیر ضرور همراهان این افراد در سطح مراکز جلوگیری به عمل آمد.»

شاهرخی با بیان اینکه حدود هزار و چهارصد مددجو در کهریزک ساکن هستند که هزار نفر از آنان را سالمندان تشکیل می‌دهند، گفت: «در مرحله دوم اقدامات بهزیستی، پشتیبانی از مراکز را تقویت کرده و یک مبلغی را علاوه بر یارانه ماهیانه آنها به عنوان یارانه بهداشتی در جهت خرید اقلام بهداشتی اختصاص دادیم، ضمن اینکه برای مراکز معتبر مانند کهریزک نیز امکانات ویژه‌تری در نظر گرفتیم از جمله تمامی کمک‌هایی که از طریق صندوق جمعیت سازمان ملل متحد به بهزیستی ارائه شد، اداره کل بهزیستی استان تهران سهم خود را به صورت کامل به مرکز کهریزک اختصاص داد. حدود ۷۵۰ میلیون تومان هم مجدداً به حساب مرکز نگهداری سالمندان کهریزک قرار واریز شد تا این مرکز بتواند کادرهای خود را که بعضا به دلیل بیماری در خانه قرنطینه یا در بیمارستان بستری بودند مجددا تقویت کند و هم اینکه میزان اقلام محافظتی و بهداشتی خود را افزایش دهد.»

میزان کم مبتلایان و درگذشتگان ناشی از کرونا در سراهای سالمندی
این مدیر سازمان بهزیستی با تاکید بر اینکه خوشبختانه وضعیت سالمندان به لحاظ ابتلا به کرونا در ایران به مراتب بهتر از کشور‌های دیگر است، گفت: «علیرغم شیوع بیشتر این بیماری در بین سالمندان و آمار بالای این افراد در کشورهای دیگر، در ایران ما شاهد کمترین آمار مبتلا و و کمترین میزان مرگ و میر در میان این عزیزان هستیم. در سطح استان استان تهران از حدود ۴۵ هزار سالمندی که در مراکز سالمندی هستند موارد مبتلا حدود ۳۰۰ نفر بوده و از این میان حدود ۳۰ نفر فوت کردند که اغلب آنها بالای ۸۰ سال بودند و یا دارای بیماری‌های زمینه‌ای بودند. در رابطه با وضعیت کهرزیک نیز خوشبختانه با اقدامات سریعی که در آن مرکز انجام شد وضعیت بهبود پیدا کرده و مبتلای جدید گزارش نشده است.»

حمایت‌های روحی و روانی از سالمندان
شاهرخی با بیان اینکه برعکس نگاهی که در کشورهای دیگر به لحاظ فرهنگی به سالمندان دارند، ما اینها را قشر فرهیخته دانسته و آنها را تکریم می‌کنیم، گفت: « از زمان شیوع کرونا تمام هم و غم خود را با توجه به قرائن و شواهد موجود در مورد این بیماری و تاثیر آن بر سالمندان بر مراقبت از آنان گذاشتیم، گفت: «موضوع حمایت‌های روحی و روانی از این افراد با توجه به این موضوع که تاثیر بیماری بر این افراد بیشتر است؛ در مراکز خود پیگیری کردیم، روانشناسان و مشاورانی به صورت تمام وقت در مراکز نگهداری از سالمندان حضور دارند و به صورت دوره‌ای تمامی آنها را ویزیت کرده و ارتباطات خوبی با این عزیزان برقرار می‌کنند، و ضمن مراقبت‌های بهداشت روان به ارتقای روحیه آنها می‌پردازند. از سوی دیگر ممکن است این افراد ساکن در این سراها به دلیل دوری از خانواده‌ای که قبلاً در آن بودند دچار چالش‌های روانی شوند از این رو یکی از اقداماتی که در این مراکز انجام می شود مشاوره های روانشناختی برای این افراد است»

شاهرخی در رابطه با نحوه مواجه با سالمندانی که در این مراکز حضور داشته و به کرونا مبتلا می‌شوندف تصریح کرد: «مراکز ما با بیمارستان‌ها و دانشگاه‌های علوم پزشکی تفاهم‌نامه و قراردادهایی را دارند، تا به لحاظ درمانی از این افراد حمایت کنند، چند روز قبل نیز با معاون درمان بیمارستان امام خمینی(ره) تهران تفاهم‌نامه‌ای به امضا رساندیم تا در پذیرش و بستری این افراد خللی ایجاد نشود و هم اینکه در زمان زمان را از دست ندهیم. به طور مرتب هر فردی که دچار بیماری شد با توجه به تفاهم نامه‌های موجود به این مراکز منتقل شده و درمان‌های لازم برای آنها انجام می‌شود و خوشبختانه در مراکز هم این افراد خدمات بسیار عالی را دریافت می‌کنند.»

وی افزود: «در بسیاری از مراکز نیز پزشک مقیم حضور دارد ضمن اینکه برخی از مراکز نیز پزشک متخصص دارند، سالمندانی مرتب ویزیت شده و چنانچه نیاز به درمان سرپایی داشته باشند در همین مراکز خدمات را دریافت می‌کنند، اما چنانچه نیازمند خدمات بستری باشند توسط پزشک مقیم مرکز به بیمارستانی که خود آن پزشکان در آنها حضور دارند، ارجاع داده می شوند ضمن اینکه برای آنها هم تمهیدات حفاظتی در بیمارستان‌ها وجود دارد تا از گزند ویروس کرونا دور بمانند.»