علی ابراهیمی
۲۰ هزار کشته و ۸۰۰ هزار مجروح و معلول ماحصل حوادث جاده‌ای در سال ۱۴۰۲ است، عددی که به باور کارشناسان جمعیت و پلیس یک فاجعه ملی است. ازاین‌رو وزارت بهداشت درصدد است با همکاری همه دستگاه‌های مسئول در ایام نوروز 1404 با راه‌اندازی پویشی ملی با عنوان «#نه_به_تصادف!» فصل تازه‌ای در کاهش تلفات جاده‌ای در کشور را آغاز کند.
تاکید رئیس‌جمهور بر برگزاری مناسب پویش ملی «#نه_به_تصادف!»
به گزارش سلامت؛ رئیس‌جمهور در پنجاه و ششمین جلسه هیئت دولت با تاکید بر برگزاری مناسب پویش ملی «#نه_به_تصادف!» به مشکلات هندسی جاده‌های بین‌شهری اشاره کرد و گفت: یکی از اقدامات برای کاهش تصادفات، اصلاح هندسی جاده‌ها و نصب دوربین‌های کنترل سرعت و ثبت تخلفات در جاده‌هاست که با توجه به نزدیکی ایام نوروز و افزایش سفرها لازم است از سوی دستگاه‌ها مورد توجه ویژه قرار گیرد. دکتر مسعود پزشکیان با اشاره به راه‌اندازی پویش ملی «#نه_به_تصادف!» که گزارش آن از سوی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ارائه شد، بر ضرورت اتخاذ مجموعه‌ای از تدابیر و اجرای اقدامات پیشگیرانه برای مقابله با تصادفات جاده‌ای با توجه به نزدیکی تعطیلات نوروز تاکید کرد.
رئیس‌جمهور با اشاره به مشکلات هندسی جاده‌های بین‌شهری اظهار داشت: یکی از اقدامات برای کاهش تصادفات، اصلاح هندسی جاده‌ها و نصب دوربین‌های کنترل سرعت و ثبت تخلفات در جاده‌هاست که با توجه به نزدیکی ایام نوروز و افزایش سفرها لازم است از سوی دستگاه‌ها مورد توجه ویژه قرار گیرد.
«#نه_به_تصادف!» با یک عزم ملی
دکتر محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت با انتشار یاداشتی در این باره نوشت: متاسفانه در دهه‌های اخیر ایام نوروز با افزایش تصادفات جاده‌ای و خسارت‌ها، مرگ و میر و معلولیت‌های ناشی از آن همراه بوده‌است؛ حوادثی که نوروز زیبا را در کام بسیاری از هم‌وطنان ما تلخ و ناگوار می‌کند و خسارت‌ها و هزینه‌های هنگفتی برای جامعه، کشور و نظام سلامت به‌بار می‌آورد.
وزیر بهداشت در این یاداشت نوشت: فقط در سال ۱۴۰۲ تعداد ۲۰۰۴۵ تَن از مردم عزیزمان را در تصادفات از دست داده‌ایم؛ چندین برابر این عدد نیز مردمی هستند که گرفتار عوارض و نتایج مادی و روحی روانی چنین حوادثی شده‌اند؛ خانواده‌های بسیاری داغدار و آسیب‌دیده و عده دیگری که مقصر تصادفات شناخته شده‌اند نیز به مجازات زندان گرفتار آمده‌اند؛ در این میان، بخش عمده کسانی که در اثر تصادفات جان باخته‌اند در سنین بین ۵ تا ۲۹ سالگی قرار داشته‌اند؛ یعنی دقیقاً در گروه‌های سنی نیروی جوان و آینده‌ساز کشور؛ نسل‌هایی مولد که نیرو و گنجینه ارزشمند هر جامعه و جمعیتی هستند. در واقع، در حالی که یکی از مسائل و دغدغه‌های جدی کشور، تلاش برای جلوگیری از کاهش جمعیت کشور و افزایش فرزندآوری است، این‌چنین ساده و غمبار، بخش‌هایی مهم از جمعیت مولد کشور را از دست می‌دهیم.
دکتر ظفرقندی تصریح کرد: در چنین شرایطی به‌نظر می‌رسد رویکردها برای کاهش تصادفات، به جز در دوره‌هایی و آن هم به‌طور فصلی و موقت، چندان جدی گرفته نشده‌است! تجربه سال‌های پیشین در زمینه کاهش تصادفات و تلفات جاده‌ای نشان می‌دهد که هر گاه این موضوع به مسئله‌ای جدی در سطح کشور، وزارتخانه‌ها، نهادها و مردم تبدیل شده، پس از چند سال پیگیری و ممارست، شاهد کاهش تصادفات و تلفات جاده‌ای بوده‌ایم؛ برای مثال در سال ۱۳۸۵ آمار مرگ و میر سالیانه کشور ۲۷۵۶۷ نفر بود که در سال ۱۳۹۵ به ۱۵۹۳۲ کاهش یافت و متاسفانه بعد از سال ۱۳۹۵، به‌جز در مقطع شیوع کرونا، باز با روندی افزایشی مواجه هستیم. اکنون وظیفه ما این است که اجازه ندهیم در سایه کم‌توجهی، چنین روندی و چنین شرایطی در نگاه مسئولان و مردم، عادی و معمولی تلقی شود.
پویش ملی «#نه_به_تصادف!» مصداق وفاق ملی برای ایران است
دکتر محمدجعفر قائم پناه، سرپرست نهاد ریاست جمهوری و معاون اجرایی رئیس‌جمهور هم در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: ۲۰ هزار کشته و ۸۰۰ هزار مجروح و معلول، در سال ۱۴۰۲، فاجعه‌ای ملی است. با پیوستن به پویش ملی «#نه_به_تصادف!» و رعایت قوانین رانندگی مانع داغدار شدن ایرانیان در سال جدید بشویم. کاهش تصادفات جاده‌ای نیازمند مشارکت همه ایرانیان و نه به تصادف مصداق وفاق ملی برای ایران است.
دعوت معاون رئیس‌جمهور برای پیوستن به پویش ملی «#نه_به_تصادف!»
معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده هم با اشاره به پویش ملی «#نه_به_تصادف!» نوشت: ایران را باید دید و نوروز بهترین زمان برای تجربه سفر است. زهرا بهروز آذر در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: ایران را باید دید و نوروز بهترین زمان برای تجربه سفر است. همه با هم در پویش «#نه_به_تصادف!» مشارکت کنیم و خاطره ایران‌گردی نوروز را شیرین ثبت کنیم.
همراهی تمام‌قد پلیس با پویش ملی «#نه_به_تصادف!»
رئیس پلیس راهور فراجا هم با اشاره به آغاز پویش ملی «#نه_به_تصادف!» در ایام نوروز گفت: پویش «#نه_به_تصادف!» فصل تازه‌ای در کاهش تلفات جاده‌ای با همکاری دولت و پلیس راهور است.
سردار سید تیمور حسینی با اشاره به تاکیدات دکتر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور بر اهمیت اتخاذ تدابیر پیشگیرانه برای کاهش تصادفات جاده‌ای و لزوم تشویق رانندگان قانونمند، رئیس پلیس راهور فراجا از عزم جدی این مجموعه برای اجرای برنامه‌های موثر در این زمینه خبر داد.
رئیس پلیس راهور فراجا با استقبال از دستورات و تاکیدات پزشکیان ریاست محترم جمهور بر مقابله با تخلفات رانندگی و ایجاد سیستم‌های تشویقی و تنبیهی موثر، اظهار داشت: اظهارات رئیس‌جمهور نشان‌دهنده عمق نگرانی دولت نسبت به مسئله تصادفات جاده‌ای و تعهد جدی برای کاهش تلفات است. پلیس راهور فراجا با تمام ظرفیت خود در راستای تحقق اهداف پویش ملی «#نه_به_تصادف!» اقدام خواهد کرد.
وی با اشاره به نقش کلیدی اصلاح رفتار ترافیکی در کاهش تصادفات، افزود: اجرای سیستم رتبه‌بندی رانندگان که بر اساس رعایت قوانین و مقررات و رفتارهای ترافیکی آنها صورت خواهد گرفت از اولویت‌های پلیس است. این سیستم رانندگانی را که به اصول ایمنی و قوانین احترام می‌گذارند تشویق و متخلفان را با جریمه‌های شدید مواجه خواهد کرد.
رئیس پلیس راهور تاکید کرد: بازرسان نامحسوس پلیس راهور نیز به‌عنوان یکی از ابزارهای کلیدی در پایش رفتار رانندگان و شناسایی تخلفات پرخطر نقش مهمی در کاهش تصادفات خواهند داشت. حضور این بازرسان در کنار سیستم‌های هوشمند و دوربین‌های کنترلی امکان برخورد دقیق‌تر و موثرتر با متخلفان را فراهم کرده و به‌طور مستقیم در ارتقای ایمنی جاده‌ها تاثیرگذار خواهد بود.
سردار حسینی ضمن ارج نهادن به تاکیدات دکتر پزشکیان درباره بهبود ایمنی خودروهای داخلی و نقش وزارت صمت در ارتقای کیفیت سیستم‌های ایمنی همچون استحکام بدنه خودرو، ترمز و ایربگ، افزود: همکاری همه‌جانبه دستگاه‌های دولتی ازجمله وزارت صمت، وزارت بهداشت و وزارت راه در کنار پلیس راهور نقشی کلیدی در کاهش ریشه‌ای مشکلات ایمنی جاده‌ای خواهد داشت. همچنین تاکید رئیس‌جمهور بر اصلاح هندسی جاده‌ها و نصب دوربین‌های هوشمند کنترل سرعت نیز مسیری روشن برای ارتقای ایمنی ترافیکی فراهم می‌کند. وی بیان داشت: تخلفات پرخطر مانند رانندگی با سرعت غیرمجاز، سبقت غیرمجاز و رعایت نکردن حد فاصل طولی به‌عنوان تهدیدی جدی برای امنیت جاده‌ها در نظر گرفته شده و چنین تخلفاتی با جریمه‌های سنگین و برخوردهای قاطع مواجه خواهند شد.
رئیس پلیس راهور با اشاره به تاکیدات دکتر پزشکیان درباره ایجاد یک سیستم تشویقی برای رانندگان قانونمند، گفت: رانندگانی که موفق به کسب رتبه‌های برتر در رعایت قوانین می‌شوند از امتیازات ویژه‌ای همچون کاهش هزینه بیمه، تخفیف در عوارض و سایر مشوق‌های اقتصادی برخوردار خواهند شد. این اقدام نه‌تنها انگیزه‌ای برای رعایت قانون ایجاد می‌کند، بلکه به اصلاح رفتارهای ترافیکی کمک شایانی خواهد کرد.
سردار حسینی در پایان با ابراز امیدواری نسبت به همسویی و همکاری دولت و پلیس راهور برای کاهش حوادث جاده‌ای به‌ویژه در ایام نوروز، اعلام کرد: پویش #نه_به_تصادف به‌صورت جدی در دستور کار پلیس راهور قرار گرفته و اقدامات نظارتی، آموزشی و اجرایی گسترده‌ای برای کنترل و پیشگیری از تصادفات در این ایام برنامه‌ریزی شده است. ازاین‌رو با بسیج تمامی نیروها و امکانات، تلاش خواهیم کرد نوروز امسال به یکی از ایمن‌ترین دوره‌های سفرهای جاده‌ای تبدیل شود.
وی در پایان از تمامی دستگاه‌ها و نهادهای مرتبط خواست تا با همکاری و هماهنگی کامل، زمینه‌ساز کاهش چشمگیر تصادفات و تلفات جاده‌ای شوند. سردار حسینی تاکید کرد: روز بدون تصادف هدف غایی پلیس راهور است و ما با جدیت به این مسیر ادامه خواهیم داد.
دکتر حسین کرمانپور، رئیس مرکز اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت هم در مصاحبه با سلامت گفت: امروز در کشور ما مشکلات و مسائل زیاد وجود دارد که یکی از آنها موضوع تلفات تصادفات رانندگی و جاده‌ای است که ازجمله مسائلی است که می‌توان بر ضرورت رفع آن وفاق داشت زیرا با جان تک‌تک ایرانیان سروکار دارد. متاسفانه سالانه بین 20 تا 23 نفر در کشور براثر این اتفاق در کشور ما جان خود را از دست می‌دهند که جمعیت قابل‌توجهی از این تعداد بین 13 تا 25 سال دارند که جمعیت مولد ما هستند. دکتر کرمانپور افزود: متاسفانه این موضوع را اگر در کنار رشد کم جمعیت در کشور و پایین آمدن میزان موالید به میزان مرگ‌ومیر سالانه ضرورت توجه جدی به این موضوع را دوچندان می‌کند. ازاین‌رو در سال‌های آینده جمعیت پیری خواهیم داشت که این خود یک بحران است.
وی اضافه کرد: این بحران زمانی خود را بیشتر نشان می‌دهد که ببینیم بیشترین تلفات مربوط به جمعیت مولد است و ازاین‌رو باید توجه جدی و فوری به کاهش آن داشته باشد و لازم است که عزم عمومی بر کاهش آن به کار گرفته شود. از سوی دیگر مشکلی که وجود دارد این است که اگر آمار تلفات حوادث ترافیکی را به اعداد 8 تا 10 ضرب کنیم تعداد مصدومان به دست می‌آید. برای مثال اگر عدد 20 هزار تلفات را به 8 ضرب کنیم 160 هزار نفر مصدومیم حوادث ترافیکی را خواهیم داشت که تا آخر عمر یا باید بر روی ویلچر بنشینند و یا حتی ممکن است دچار ضربات مغزی و جسمی شدیدتری شده باشند و تا پایان عمر باید دارو و درمان انجام دهند.
رئیس مرکز اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت تصریح کرد: ما با یک بحران عجیب سروکار داریم که نه مشکلات خارجی ما ارتباطی دارد و نه به دعواهای سیاسی ارتباطی دارد. این‌ها انسان‌هایی هستند که جان عزیز خود را به دلیل نوع نگرش به رانندگی و نیز نداشتن خودروی ایمن و جاده‌های غیراستاندارد از دست می‌دهند. البته شاید نتوان در کوتاه‌مدت دو عامل جاده و خود را اصلاح کرد ولی می‌توان فرهنگ رانندگی را با یک عزم عمومی در کوتاه‌ترین زمان اصلاح کرد. همه این‌ها نشان از آن دارد که فرهنگ رانندگی در کشور ما به سمت رانندگی غیرایمن در حال پسرفت است و نیاز به آموزش در این بخش یکی از ضرورت‌ها است. وی افزود: نقش وزارت بهداشت در این بخش کمتر از 20 درصد است زیرا ما در دو بخش می‌توانیم ورود کنیم که یکی در بخش اورژانس‌های بیمارستانی است و یکی اورژانس پیش بیمارستانی یا همان رسیدن به سر صحنه تصادف و امدادرسانی در این بخش است. ازاین‌رو بیشترین نقش در این بخش مربوط به فرهنگ عمومی و سایر نهادهای مرتبط با بحث جاده‌ها و خودروسازی است.
لزوم تدوین برنامه ملی برای کاهش تصادفات
مدیرکل دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت هم با اشاره به آغاز پویش ملی «#نه_به_تصادف!» در ایام نوروز و با تاکید بر ضرورت ترکیب فرهنگ رانندگی، سیاست‌های موثر و تکنولوژی‌های نوین در کاهش تصادفات رانندگی، گفت: برای رسیدن به نتایج موثر، باید یک رویکرد علمی و بلندمدت اتخاذ کنیم.
دکتر فرشید رضایی با اشاره به آمار بالای فوتی‌های تصادفات و حوادث رانندگی و جاده‌ای در کشور، اظهار داشت: تصادفات رانندگی یکی از چالش‌های اساسی در عرصه سلامت عمومی است و سازمان‌ها و نهادهای مختلف، ازجمله نهادهای مردمی، دولتی و غیردولتی و خود مردم، نقش مهمی در کاهش این تصادفات دارند.
وی با اشاره به روند تصادفات در سال‌های اخیر و تاثیر آن در مرگ‌ومیر برخی گروه‌های سنی، افزود: نتایج نشان می‌دهد که در سیاست‌گذاری‌ها و پیاده‌سازی اقدامات برای کاهش تصادفات، چندان موفق نبوده‌ایم. به همین دلیل نیاز به بازنگری در روش‌های پیشین داریم.
مدیرکل دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت به اهمیت فرهنگ سلامت در حوزه رانندگی ایمن اشاره کرد و گفت: کشورهایی که در دو دهه گذشته موفق به کاهش چشمگیر تصادفات شده‌اند، نه‌تنها بر فرهنگ رانندگی در میان مردم تمرکز کرده‌اند، بلکه به سیاست‌های حامی سلامت و استفاده از تکنولوژی‌های نوین نیز پرداخته‌اند.
دکتر رضایی تصریح کرد: برای کاهش تصادفات باید همزمان به سه موضوع فرهنگ رانندگی، سیاست‌ها و اجرای درست آنها و تکنولوژی توجه کنیم. این سه مولفه باید به‌گونه‌ای ترکیب شوند که هم خودروهای ایمن‌تری تولید شوند که هم قوانین صحیح و قابل‌اعتماد برای مردم تدوین شود و هم فرهنگ عمومی در راستای کاهش تصادفات بهبود یابد.
دکتر رضایی از امضای تفاهم‌نامه اخیر با پلیس راهور در قالب کارگروه فرهنگ سلامت خبر داد و گفت: در این تفاهم‌نامه پیاده‌سازی ابعاد فرهنگی سلامت در زمینه رانندگی ایمن مطرح شده است و برنامه‌هایی دیگر نیز در دست اجرا داریم که امیدواریم بر اساس اصول علمی و مطالعات دقیق، به نتایج بهتری منتهی شود.
به گفته وی، باوجود پویش‌های متعدد در راستای کاهش تصادفات، نتایج ملموس در تصادفات نوروزی پس از دوران کرونا تغییرات محسوسی نداشته و این مسئله همچنان به‌عنوان دغدغه‌ای برای خانواده‌ها و رانندگان باقی مانده است.
مدیرکل دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت در خصوص اثربخشی پویش‌ها در کاهش تصادفات و رانندگی ایمن، گفت: پویش‌ها در این زمینه تاثیرگذار هستند، اما برای اثربخشی بیشتر باید اصول علمی در آنها رعایت شود. در بسیاری از کشورهای موفق احترام به قوانین رانندگی حتی بدون حضور پلیس در اولویت است و این یک هارمونی اجتماعی ایجاد می‌کند که تنها با یک پویش ساده نمی‌توان به آن دست یافت.
دکتر رضایی تاکید کرد: برای رسیدن به نتایج موثر در فرهنگ رانندگی باید هدفی بلندمدت تعیین کنیم. به‌عنوان‌مثال اگر در نظر داشته باشیم که ایران در ۱۰ سال آینده در زمینه فرهنگ رانندگی به هدف خاصی برسد می‌توان با رویکرد علمی و مطالعه دقیق به نتیجه مطلوب رسید. وی تصریح کرد: برای رسیدن به عدد صفر مرگ‌ومیر در جاده‌ها، باید برنامه ملی‌ای تدوین شود که تضمین اجرای آن وجود داشته باشد. متاسفانه بسیاری از برنامه‌های ملی که در گذشته نوشته شده‌اند به دلیل عدم تطابق با شرایط اجرایی هیچ‌گاه به‌درستی اجرا نشده‌اند.