ترجمه: محمدمهدی فخاری
ماینوکسیدیل، دارویی که معمولاً برای درمان ریزش مو استفاده می‌شود، به‌عنوان یک محصول بدون نسخه به‌راحتی در دسترس است. بااین‌حال، مصرف آن بی‌خطر نیست. در اروپا، این دارو با افزایش موارد رشد بیش‌ازحد مو در نوزادان ارتباط داشته است. نزدیک به ۳۳ درصد از زنان و ۸۵ درصد از مردان در مقطعی از زندگی خود دچار ریزش مو می‌شوند؛ مشکلی که برای بسیاری از افراد یک دغدغه جدی محسوب می‌شود. درحالی‌که روش‌های متعددی برای کاهش ریزش مو و تحریک رشد مجدد آن وجود دارد، ماینوکسیدیل در سال‌های اخیر به‌عنوان یک درمان پزشکی، محبوبیت زیادی پیدا کرده است.
در نوامبر ۲۰۲۴، تحقیقی که توسط مرکز مراقبت دارویی ناوارا (اسپانیا) انجام شد، اثرات جانبی جدی این دارو را برجسته کرد. این مطالعه نشان داد که چندین نوزاد، که پدرانشان از لوسیون ماینوکسیدیل برای درمان طاسی استفاده می‌کردند، دچار هیپرتریکوزیس شده‌اند.
این بیماری که «سندرم گرگینه» نیز نامیده می‌شود، با رشد غیرطبیعی مو در نواحی‌ای مانند پشت، پاها، ران‌ها، گوش‌ها و گردن مشخص می‌شود. بر اساس یافته‌های اولیه این تحقیق، تماس پوست به پوست یا انتقال غیرمستقیم خوراکی می‌تواند علت بروز این مشکل در نوزادان باشد.
تماس پوست به پوست یعنی وقتی فردی که از ماینوکسیدیل موضعی (لوسیون یا فوم) استفاده می‌کند، بدون شست‌وشوی کامل دستان خود یا ناحیه استفاده‌شده، با پوست نوزاد تماس داشته باشد. در این حالت، دارو از طریق پوست به بدن نوزاد منتقل می‌شود.
انتقال غیرمستقیم خوراکی نیز ممکن است زمانی رخ دهد که بقایای ماینوکسیدیل از طریق دست آلوده والدین روی اشیایی مانند شیشه شیر، پستانک یا اسباب‌بازی‌های نوزاد باقی بماند و نوزاد آن را به دهان ببرد. در این حالت، مقدار کمی از دارو وارد بدن او شده و باعث بروز عوارضی مانند هیپرتریکوزیس (رشد بیش‌ازحد مو) می‌شود.
تاکنون ۱۱ مورد مشابه در اروپا شناسایی شده است. بنابراین، قبل از شروع درمان با ماینوکسیدیل، رعایت اقدامات احتیاطی ضروری است. در ادامه، هر آنچه باید درباره این داروی ضدریزش مو بدانید، بررسی شده است.
ماینوکسیدیل چیست؟
ماینوکسیدیل در اصل یک گشادکننده عروق است که به‌صورت خوراکی برای درمان فشارخون بالا تجویز می‌شود. بااین‌حال، این ماده فعال در بسیاری از درمان‌های ضدریزش مو نیز استفاده می‌شود که به‌صورت موضعی روی پوست سر اعمال می‌شود.
ماینوکسیدیل، بدون نسخه در دسترس است و معمولاً در غلظت ۲ درصد برای زنان و ۵ درصد برای مردان عرضه می‌شود. این محصول به اشکال مختلفی مانند قطره‌چکان، اسپری یا فوم موجود است و دو بار در روز (صبح و عصر) روی پوست سر ماساژ داده می‌شود.
طبق توضیحات ویدال (یک مرجع دارویی معتبر در فرانسه)، ماینوکسیدیل با تاثیر بر رشد کراتینوسیت‌ها (سلول‌های اصلی اپیدرم) در شرایط آزمایشگاهی و در بدن انسان، می‌تواند رشد مو را در افراد مبتلا به آلوپسی آندروژنتیک یا ریزش موی هورمونی تحریک کند. کراتینوسیت‌ها تقریباً تمام اپیدرم یا روپوست و زائده‌های بدن، ازجمله مو، ناخن و موهای بدن را تشکیل می‌دهند. این اثر معمولاً پس از حدود چهار ماه یا بیشتر از شروع استفاده از محصول، ظاهر می‌شود و نتایج آن در افراد مختلف متفاوت است.
عوارض مصرف ماینوکسیدیل
علاوه بر خطر هیپرتریکوزیس (رشد غیرطبیعی مو در بخش‌هایی از بدن)، ماینوکسیدیل ممکن است عوارض جانبی دیگری نیز بر روی پوست ایجاد کند. از جمله:
تحریک، قرمزی، خارش، خشکی و اگزما
سردرد و اختلالات بینایی
تورم، افت فشارخون، ضربان قلب سریع و درد قفسه سینه
همچنین، مصرف ماینوکسیدیل ممکن است اثری متناقض داشته باشد و باعث ریزش مو یا رشد نامنظم آن شود.
نکات احتیاطی در طول درمان با ماینوکسیدیل
برای کاهش خطرات احتمالی، توصیه می‌شود:
در صورت قرار گرفتن در معرض آفتاب، سر خود را بپوشانید.
از شامپوی ملایم استفاده کنید.
برای جلوگیری از حساسیت پوست سر، استفاده از رنگ مو را محدود کنید.
چگونه درمان با ماینوکسیدیل را شروع‌کنیم؟
قبل از شروع هر گونه درمان دارویی، حتی اگر دارو بدون نسخه در دسترس باشد، ضروری است که از یک پزشک معالج، متخصص پوست یا داروساز مشاوره بگیرید. این موضوع اهمیت ویژه‌ای دارد به‌ویژه اگر از درمان‌های دیگری برای ریزش مو استفاده می‌کنید یا مشکلات خاصی دارید.
ماینوکسیدیل نباید در موارد زیر استفاده شود:
بیماری‌های پوست سر
ریزش موی ناگهانی که به دلیل مشکلات سلامتی یا آسیب‌شناسی ایجاد شده است، مانند آلوپسی آره‌آتا، ریزش مو پس از زایمان یا ریزش مو ناشی از درمان‌هایی مانند شیمی درمانی.
در زنان باردار و شیرده
افرادی که از بیماری‌های قلبی رنج می‌برند نیز باید قبل از استفاده از ماینوکسیدیل با متخصص قلب مشورت کنند.
منبع: marieclaire.fr / دسامبر 2024