ترجمه:
ندا احمدلو
جلوگیری از کم‌آب شدن و حفظ تعادل بین آب و الکترولیت‌ها در بدن، یکی از راهکارها برای محافظت از سلامت در دوران سالمندی است. بسیاری از افراد، مخصوصا افراد بالای ۶۰ سال، توجهی به نوشیدن آب کافی در طول روز ندارند یا نمی‌دانند که چطور باید تعادل بین آب و الکترولیت‌های بدن را حفظ کنند. از طرف دیگر، بعضی از سالمندان یا به‌طور کلی گروه زیادی از مردم گمان می‌کنند که آب کافی در طول روز می‌نوشند. اما واقعیت این است که خطاهای رایجی در نوع مصرف آب و مایعات در طول روز وجود دارند که باعث می‌شوند آبرسانی به بدن و حفظ تعادل آب و الکترولیت‌ها مختل شود. در ادامه همین مطلب، در صفحه "سفره سالم" این هفته به بررسی رایج‌ترین این خطاها می‌پردازیم. ضروری است که همه افراد، مخصوصا سالمندان برای بهبود عملکرد ارگان‌های حیاتی بدن و بهبود عملکرد سیستم مغزی‌ـ‌عصبی با این خطاها آشنا شوند و بدانند که چطور می‌توان از آنها پیشگیری کرد.
خطای اول: برای نوشیدن آب منتظر احساس تشنگی می‌شوید
یکی از رایج‌ترین خطاهایی که ممکن است در رابطه با آبرسانی به بدن اتفاق بیافتد، این است که صبر کنید تا کاملا احساس تشنگی به شما دست بدهد و سپس یک لیوان آب بنوشید. توجه داشته باشید که با افزایش سن، حساسیت مکانیسم تشنگی در بدن بسیار کمتر می‌شود. به عبارت ساده‌تر، افراد سالمند تا زمانی که بدنشان کاملا کم‌آب نشود، احساس تشنگی نمی‌کنند. این اتفاق می‌تواند عوارضی مانند خستگی‌های مزمن، سرگیجه، عدم تعادل یا حتی زمین خوردن را برای آنها به‌وجود بیاورد. به‌طور کلی، هرچقدر که ما از سنین جوانی بیشتر فاصله بگیریم، مکانیسم احساس تشنگی هم در بدنمان ضعیف‌تر می‌شود. از این‌رو، به همه افراد میانسال و سالمند توصیه می‌شود که به‌منظور آبرسانی مناسب به بدن، به‌هیچ‌وجه منتظر ایجاد احساس تشنگی نباشند. اگر افراد میانسال و سالمند بخواهند که فقط در مواقع تشنگی آب بنوشند، حتما با کم‌آبی شدید بدن و عوارض ناشی از آن مواجه خواهند شد. حتما شما هم در بسیاری از موارد، از سالمندان اطراف خود شنیده‌اید که اصلا احساس تشنگی نمی‌کنند که بخواهند آب بنوشند. همین مساله است که بدن آنها را در معرض کم‌آبی قرار می‌دهد. به‌منظور پیشگیری از بروز چنین مشکلی بهتر است که برای سالمندان، یک برنامه منظم آبرسانی به بدن تنظیم کنید. مثلا به آنها بگویید که با هر قرصی که قرار است در طول روز مصرف کنند، یک لیوان کامل آب بنوشند و مثلا هر ۱.۵ تا ۲ ساعت یک‌بار هم، حتی اگر احساس تشنگی نداشتند، حتما یک لیوان آب بنوشند.
خطای دوم: بیش‌ازحد آب بدون الکترولیت‌ها می‌نوشید
دومین خطایی که می‌تواند تعادل بین آب و الکترولیت‌های بدن را از بین ببرد و باعث شود که حس تشنگی هم برطرف نشود، نوشیدن بیش‌ازحد آب بدون دریافت الکترولیت‌های کافی در طول روز است. زمانی که شما آب فراوانی را در طول روز مصرف می‌کنید، الکترولیت‌ها را رقیق می‌کنید و باعث می‌شوید که عوارضی مانند گرفتگی‌های عضلانی، حالت تهوع، سرگیجه و در موارد شدیدتر حتی تشنج شکل بگیرند. بد نیست بدانید که نوشیدن افراطی و بیش‌ازحد آب حتی می‌تواند باعث مرگ فرد شود. از این‌رو، به همه افراد و مخصوصا افراد میانسال و سالمند توصیه می‌شود که در کنار نوشیدن آب، دریافت الکترولیت‌های کافی را هم جدی بگیرند. برای مثال، آب نارگیل حاوی الکترولیت‌های فراوانی است که مصرف آن در شرایط کم‌آبی بدن می‌تواند به رفع این مشکل کمک کند. حالا اگر به‌طور مداوم نوشیدنی‌هایی مانند آب نارگیل را در دسترس ندارید که بتوانید با آب مصرفی روزانه ترکیب کنید، می‌توانید مواد غذایی حاوی سدیم، پتاسیم یا منیزیم را به آب مصرفی روزانه اضافه کنید. مثلا به لیوان آب مصرفی روزانه، مقداری آب لیموترش تازه، آب مرکبات، تکه‌های میوه‌ها یا سبزی‌ها تازه را اضافه کنید. در بعضی موارد لازم است که با نظر پزشک، مقدار محدودی از نمک یا قند به آب مصرفی روزانه (مخصوصا برای افراد میانسال و سالمند) اضافه شود.
خطای سوم: بیش‌ازحد چای و قهوه دریافت می‌کنید
متاسفانه بسیاری از افراد گمان می‌کنند که انواع نوشیدنی‌های کافئین‌دار (مخصوصا چای و قهوه) می‌توانند تامین‌کننده آب بدن باشند. اما واقعیت این است که کافئین نوعی ترکیب ادرارآور است و کم‌آبی بدن را تشدید می‌کند. بنابراین، به همه افراد و مخصوصا افراد میانسال و سالمندی که بدنشان در معرض کم‌آبی قرار دارد، توصیه می‌شود که مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار را به ۱ تا ۲ فنجان در طول روز (آن هم به‌صورت کاملا رقیق) محدود کنند.
خطای چهارم: صبح ها آب نمی‌نوشید
زمانی که بدن برای چندین ساعت طولانی به خواب می‌رود، به‌تدریج دچار کم‌آبی می‌شود. به همین دلیل هم صبح‌ها که از خواب بیدار می‌شوید، دچار حالت‌هایی مانند گیجی، خستگی یا سستی بدن هستید. حالا فکرش را بکنید که با این شرایط کم‌آبی بدن در طول شب، شما صبح خود را با نوشیدن یک فنجان چای یا قهوه شروع کنید. در چنین شرایطی حتما با کم‌آبی بیشتر بدن مواجه خواهید شد، درحالی که این مشکل در میان سالمندان هم رایج‌تر از سایر افراد است. از این‌رو به همه سالمندان توصیه می‌شود که صبح خود را با نوشیدن ۲ لیوان آب ولرم یا گرم شروع کنند. این توصیه می‌تواند برای سایر افراد جامعه هم مفید باشد و به پیشگیری از کم‌آبی بدن یا جلوگیری از ابتلا به مشکلات گوارشی در طول روز کمک کند.
خطای پنجم: از نوشیدن آب در ساعات پایانی شب پرهیز می‌کنید
همان‌طور که گفته شد، ممکن است که بدن در طول خواب شبانه دچار کم‌آبی شود و درنتیجه فرد صبح روز بعد با سردرد، خستگی و بی‌حالی از خواب بیدار شود. متاسفانه بسیاری از افراد و مخصوصا سالمندان برای جلوگیری از تکرر ادرار در طول ساعات خواب شبانه از نوشیدن آب در ساعات پایانی شب خودداری می‌کنند، درحالی که همین کار بدنشان را در معرض کم‌آبی شدید قرار می‌دهد. از این‌رو توصیه می‌شود که به‌جای حذف مطلق آب در ساعات پایانی شب سعی کنید که نوشیدن انواع چای یا قهوه را در ساعات شب کاملا کنار بگذارید و مثلا به‌جای این‌که ۲ لیوان آب در ساعت ۶ تا ۸ غروب میل کنید، این ۲ لیوان آب را جرعه‌جرعه تا حدود ۳۰ دقیقه قبل از خواب میل کنید.
خطای ششم: نوشیدن آب را در طول سفر فراموش می‌کنید
خطای بسیار رایج بعدی که می‌تواند باعث کم‌آبی بدن و ایجاد اختلال در تعادل آب و الکترولیت‌ها شود، عدم نوشیدن آب در طول سفر است، درحالی که معمولا سالمندان بیشتر دچار این خطا می‌شوند. این اتفاق می‌تواند مستقیما باعث کاهش توانایی عمومی سالمندان و اُفت عملکرد ذهنی آنها شود و خستگی‌های مداوم را هم به‌وجود بیاورد. از این‌رو، توصیه می‌شود که همه افراد و مخصوصا سالمندان، حفظ تعادل آب و الکترولیت‌ها را در سفر جدی بگیرند. به این منظور می‌توانید قبل از سفر برای هر نفر یک بطری آب که با آب لیموی تازه و مقداری خیار تازه و رنده‌شده (با رنده بسیار ریز) ترکیب شده است را در نظر بگیرید. حتی می‌توانید در هر بطری هم یک‌هشتم قاشق چای‌خوری عسل و کمی (به اندازه یک پینچ) نمک بریزید تا تعادل آب و الکترولیت‌های بدن در طول سفر حفظ شود.
منبع:eatthis.com