علی ابراهیمی
به گزارش خبرنگار سلامت؛ در ابتدای این نشست دکتر سید جلیل حسینی، معاون آموزش وزارت بهداشت به بیان دستاوردهای نظام سلامت در طول بیش از چهار دهه از عمر انقلاب پرداخت و گفت: در حوزه داروسازی در ابتدای انقلاب یعنی سال 58 تعداد دانشکده‌ای داروسازی ما از 5 به 27 دانشکده رسیده و تعداد دانشجویان از 150 نفر به 1500 نفر رسیده است. همچنین در بخش استعدادهای درخشان که از سال 81 این اقدام شروع شده تا به امروز بیش از 7 هزار دانشجوی استعداد درخشان در کشور شناسایی شده و تحت حمایت قرار دارند.

وی افزود: اولین المپیاد دانشجویان علوم پزشکی کشور در سال 1388 با حضور 400 دانشجو برگزار شد و از آن زمان تاکنون هر ساله این المپیاد با حضور نزدیک به 3 هزار دانشجو برگزار می‌شود. سال آینده نیز شاهد برگزاری هفدهمین المپیاد دانشجویان علوم پزشکی با شعار «سلامت باروری و صیانت از جمعیت» خواهیم بود.

وجود 5 هزار و 181 دانشجوی تخصصی پزشکی در کشور
دکتر حسینی اضافه کرد: ابتدای انقلاب تعداد دستیاران تخصصی پذیرفته شده 413 نفر بود که هم‌اکنون این عدد به 5 هزار و 181 دانشجوی تخصصی رسیده است. در حوزه فوق تخصص هم در ابتدای انقلاب دانشجویی نداشتیم که این بخش امروز به 498 نفر پذیرش در سال رسیده است. در رشته‌های فلوشیپی تخصصی هم امروز حدود 609 نفر در سال پذیرش می‌شوند. همچنین تعداد رشته‌های تخصصی هم از 13 رشته در سال 58 به 29 رشته در سال 1403 افزایش پیدا کرده است؛ و در حال حاضر 26 رشته فوق تخصصی و 95 رشته فلوشیپی در کشور داریم.
معاون آموزش وزارت بهداشت اظهار داشت: در حوزه دندانپزشکی تعداد دانشجویان ما از 1000 نفر در ابتدای انقلاب به 17 هزار نفر در سال 1403 رسیده است و در بخش تخصص از 20 نفر به 1525 نفر رسیده است و هم‌اکنون حدود 43 دانشکده دندانپزشکی در کشور فعال است که این تعداد در ابتدای انقلاب کمتر از 10 دانشکده بوده است. در خصوص دانشگاه‌ها و گروه‌های آموزشی هم رشد خوبی در کشور داشتیم و از سال 65 تاکنون 37 دانشگاه و 18 دانشکده علوم پزشکی و 62 مجتمع آموزش عالی سلامت در کشور تاسیس شده است. در این مدت همچنین 195 گروه آموزشی و 190 رشته محل فوق تخصصی و 552 رشته محل دکتری تخصصی و 76 رشته محل پزشکی عمومی و 43 رشته محل دندانپزشکی عمومی و 30 رشته محل داروسازی و 1176 رشته محل کارشناسی ارشد ناپیوسته مصوب شده است.

پذیرش 16 هزار دانشجوی پزشکی در سال 1404
دکتر حسینی تاکید کرد: در بحث تعداد دانشجویان پزشکی با افزایش ظرفیتی که اتفاق افتاده در سال 1404 نزدیک به 16 هزار دانشجو هر ساله در رشته پزشکی پذیرش خواهند شد هرچند که در مورد این افزایش پذیرش ناگهانی از سال 1400 دانشگاه با یک شوک عمیق مواجه شدند و در حقیقت اگر بودجه‌های زیرساختی لازم ایجاد نشود می‌تواند مشکلاتی در بخش آموزش ایجاد شود که امیدواریم که این روند با تامین بودجه‌های مورد نیاز اصلاح شود. نکته مثبت دیگری که در بحث آموزش پزشکی عمومی داشتیم بحث تایید فدراسیون جهانی آموزش پزشکی هست. اعضای دبیرخانه پزشکی بین‌المللی که مبنای بین‌المللی دارد با حضور در ایران به بررسی دوره‌های پزشکی ما از لحاظ سرفصل‌های آموزشی و بررسی میزان تدریس و کیفیت فارغ‌التحصیلان ایرانی پرداخته و دوره پزشکی عمومی ایران را تایید کرده و به مدت 10 سال هم این اعتبار را به ایران داده است که بتواند دوره پزشکی عمومی کشورهای منطقه را بررسی کرده و اعتباربخشی نماید.
وی با اشاره به تحصیل دانشجویان خارجی در کشور گفت: در خصوص تحصیل دانشجویان خارجی در ایران امروز حدود 12 هزار دانشجوی خارجی از 43 کشور جهان در حال تحصیل در ایران هستند و حتی ما شاهد حضور اساتید ایرانی در دانشکده‌های پزشک کشورهای منطقه در حال انجام است که نمونه آن شعبه سبطین دانشگاه علوم پزشکی تهران در کشور عراق ازجمله این موارد است. همچنین راه‌اندازی شعب دانشگاهی در کشورهای لبنان و تاجیکستان در دست بررسی است. معاون آموزش وزارت بهداشت با اشاره به تلاش‌ها برای افزایش رفاه دستیاران تخصصی و فوق تخصصی گفت: در بحث رفاهی هم امروز حقوق دستیاران تخصصی و فوق تخصصی بعد از 20 سال در دولت‌های سیزدهم و چهاردهم تغییرات قابل‌توجهی داشته و به‌طور خاص در دولت چهاردهم حقوق دستیاران تخصصی و فوق تخصصی حدود 30 درصد افزایش داشته و حقوق کارورزان هم حدود 100 درصد افزایش داشته است. همچنین در تلاش هستیم که دوره دستیاری تخصصی را به‌عنوان یک شغل رسمی ثبت کنیم که این اقدام مراحل قانونی را در مجلس طی کرده و امیدواریم در بودجه سال آینده (1404) مصوب شود که این دستیاران از مزایای بیمه و شغل بهره‌مند شوند.

وجود 10 هزار استاد زن عضو هیئت علمی در دانشگاه‌های علوم پزشکی
وی افزود: در بحث اساتید دانشگاه هم امروز 22 هزار و 408 نفر عضو هیئت‌علمی در دانشگاه‌ها مشغول فعالیت هستند که از این تعداد 10 هزار استاد زن و 12 هزار و 408 نفر هیئت‌علمی مرد در دانشگاه‌ها مشغول به فعالیت هستند.
معاون آموزش وزارت بهداشت در پاسخ به پرسشی دربار ه افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی گفت: ما در فاصله سال‌های 1400 تا 1404 یک‌مرتبه قرار شد که ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی ما 2 برابر شود. حدود ۷۰ دانشگاه علوم پزشکی در ۳۰ تا ۵۰ سال ظرفیت پذیرش را به ۸ هزار نفر رساندند ولی از سال ۱۴۰۰ در تغییری ناگهانی قرار شده است که پذیرش دانشجو به ۱۶ هزار و ۵۰۰ نفر برسد و ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی در طی ۴ سال دو برابر شده و دانشگاه‌ها را با مشکل جدی روبرو کرده است. این افزایش ظرفیت دانشجویان را با دانشگاه‌ها، کلاس‌ها، آزمایشگاه‌های پرازدحام و خوابگاه‌های شلوغ و خستگی اساتید مواجه می‌کند و این یک شوک برای دانشگاه‌ها است.
دکتر حسینی با اشاره به مصوبه افزایش ظرفیت شورای عالی انقلاب فرهنگی، گفت: راهکار وزیر بهداشت این بوده که به دلیل اینکه این مصوبه قانون است، باید به آن عمل شود. به همین دلیل در سال ۱۴۰۳ پذیرش تا ۱۴ هزار دانشجو و در سال ۱۴۰۴ پذیرش دانشجو تا سقف ۱۶ هزار و ۵۰۰ دانشجو را خواهیم پذیرفت. ولی دانشگاه‌ها به‌شدت دچار شوک و سرگردانی هستند. متاسفانه اتفاقات بدی در کیفیت آموزش ما در حال وقوع است. پیش‌بینی ما برای این بخش حدود 15 هزار میلیارد تومان برای هزینه ضروری، حدود 8 هزار و 500 میلیارد تومان برای دستگاه‌های آموزشی چه برای کلاس‌ها و چه در آزمایشگاه‌ها و حدود 7 هزار میلیارد هم برای هزینه‌های جاری مانند حق‌التدریس اساتید است که درمجموع باید عدد 37 هزار میلیارد تومان به این بخش اختصاص داده شود.
معاون وزیر بهداشت با اشاره به رایزنی‌های انجام شده برای اختصاص بودجه مورد نیاز گفت: با همکاری سازمان برنامه، مشاورین ریاست جمهوری، معاون اول رئیس‌جمهور، وزرای پیشین جلسات متعددی برگزار شده و با تمام نمایندگان در سه ماه اخیر گفت‌وگو داشتیم و هماهنگی‌های لازم انجام شده است. البته مبلغی که در سال 1403 برای بحث افزایش ظرفیت پذیرش دانشجو در نظر گرفته‌شده 1100 میلیارد تومان بوده که درحالی‌که ما 37 همت برای این منظور نیاز داریم و شنیده‌ها حاکی از آن است که این عدد در بودجه سال آینده دو برابر خواهد شد و حدود 2 هزار میلیارد تومان برای این منظور در نظر گرفته‌شده است و این یعنی اینکه باز هم دانشگاه‌ها دچار مشکل خواهند شد. درخواست ما از مجلس این است که دانشگاه‌ها را از شوک و خستگی نجات دهند. دانشجویی که ببیند در کلاس راهش نمی‌دهند، در آزمایشگاه فضای کافی ندارد، در خوابگاه نمی‌تواند بخوابد، در آینده دچار مشکلات روحی خواهد شد.

اخطار درباره آینده آموزش پزشکی
معاون آموزشی وزیر بهداشت با اخطار درباره آینده آموزش پزشکی اظهار داشت: من نگران دانشگاه‌ها هستم و تصور می‌کنم اگر بودجه مورد نیاز افزایش ظرفیت فراهم نشود، پذیرش ۱۴۰۴ را متوقف کنیم و نه‌تنها ۲۰ درصد را نپذیریم که هیچ پذیرشی نداشته باشیم. سوال ما این است که کدام وزارتخانه‌ای می‌پذیرد در یک بازه زمانی کوتاه تعداد نیروها و خدمات خود را به این میزان افزایش دهد؟ ما اساتید، مسئولین و مدیران خوبی داریم به شرطی که بودجه فراهم شود. ما به بن‌بست رسیدیم. وقتی در یک دانشگاه کلاس از ۵۰ نفر به ۲۵۰ نفر رسیده است، چه‌کاری باید انجام داد؟
دکتر حسینی با اشاره به کاهش کیفیت آموزش پزشکی هم گفت: در کیفیت اتفاقاتی در حال رخ دادن است و گزارش‌هایی به ما رسیده که نمی‌خواهم به آنها اشاره کنم ولی نگرانم از اینکه کیفیت آموزش دچار مشکل و بحران شود. وی در مورد راهکار برای حل این مشکل گفت: اگر بودجه لازم به دانشگاه‌ها اختصاص داده شود، دانشگاه‌ها می‌توانند از ظرفیت‌های دیگر در استان‌ها و از طریق قراردادهای دوطرفه استفاده کنند. همچنین می‌توانند از بعضی اساتید باکیفیت به‌طور کوتاه‌مدت استفاده کنند و مکان‌هایی را برای خوابگاه اجاره کنند تا زیرساخت‌های خودشان ساخته شود. البته دانشگاه‌ها در حال برنامه‌ریزی هستند ولی باید بودجه لازم برای تامین زیرساخت‌ها در اختیار آنها قرار داده شود. این را هم فراموش نکنیم که اجرای مصوبه به این شرط بوده که افزایش 20 درصدی سالانه ظرفیت‌ها به همراه تامین بودجه باشد که این موضوع محقق نشده است و ما امیدواریم این موضوع در آینده نزدیک در مجلس حل شود و بودجه لازم برای این کار در اختیار وزارت بهداشت قرار داده شود.
معاون آموزش وزارت بهداشت در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است سال آینده پذیرش دانشجو انجام نشود، گفت: شما اگر مسئول بودید چه راهکاری داشتید؟ وقتی پذیرش دانشجو در سال 1400 نزدیک به 8 هزار نفر بوده و ما در فاصله سه سال این عدد را به 14 هزار و 282 نفر رساندیم و قرار است در سال آینده هم این عدد به 16 هزار و 500 نفر برسد که دقیقاً به دو برابر سال 1400 خواهد رسید حال شما بگویید که با این افزایش دو برابری چه‌کار می‌توانستید بکنید.دکتر حسینی در پاسخ به سوالی درباره اصلی‌ترین دغدغه حوزه آموزش اظهار داشت: افزایش ظرفیت، کاهش انگیزه و دلسردی اساتید و خروجشان از دانشگاه‌ها و عدم استقبال آنها از فراخوان‌ها از اصلی‌ترین دغدغه‌هاست که ریشه اقتصادی، فرهنگی و مدیریتی دارد. معاون وزیر بهداشت در پاسخ به سوالی درباره پر نشدن ظرفیت‌های برخی رشته‌ها مثل بیهوشی و اطفال هم اظهار داشت: باید از هر مسیری که امکان‌پذیر باشد برای ورود به این رشته‌ها ایجاد انگیزه کنیم. برای هریک از این رشته‌ها در مجلس کمیته تشکیل شده است. دکتر حسینی درباره ارسال پیامک‌های مرتبط با صندلی خالی در رشته پزشکی و دعوت به این رشته گفت: اینگونه مسائل فقط سوءاستفاده مالی است و برخی اساتید هم این موضوع را منعکس کردند. از طریق نهادهای امنیتی در حال پیگیری هستیم و به‌محض اینکه گزارش‌ها به دست ما برسد به مردم اطلاع خواهیم داد. البته در این خصوص به خانواده‌ها و جوانان هشدار می‌دهیم و همه باید مراقب باشند.
معاون آموزش وزارت بهداشت به سوالات خبرنگار سلامت درباره تعداد سهمیه‌های مختلف پذیرش دانشجو در رشته‌های پزشکی، دلایل افزایش خودکشی در بین دانشجویان پزشکی و مشکلات فارغ‌التحصیلان پزشکی و دندانپزشکی خارج از کشور هم پاسخ داد.
وی گفت: در خصوص سهمیه‌ها حدود 30 مورد سهمیه در پذیرش دانشجو داریم که به اقتضائات مختلف مصوب شده و همه‌ساله در کنکور اعمال می‌شود البته این سهمیه‌ها در طول 4 دهه مصوب شده و ممکن است در یک نوبت آزمون سراسری همه این 30 سهمیه اعمال نشود ولی به‌طور میانگین بیش از 20 مورد سهمیه در هر سال اعمال می‌شود. البته پذیرش دانشجو در رشته‌های علوم پزشکی بحث بسیار حساسی است که به لحاظ تقاضای بسیار بالایی که وجود دارد و امروز در یک‌میلیون داوطلب آزمون سراسری بیش از نصف متقاضیان در گروه علوم تجربی هستند و می‌توان گفت که همه این افراد برای سه رشته اصلی گروه علوم پزشکی یعنی پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی در حال رقابت هستند. به همین دلیل حساسیت در بحث پذیرش دانشجوی پزشکی بسیار بالا است و ازاین‌رو ریاست جمهوری محترم هم در ابتدای شروع به کار دولت چهاردهم دستور دادند تا موضوع سهمیه‌های پذیرش دانشجوی پزشکی بررسی مجدد صورت گیرد به این دلیل که در بسیاری از سهمیه‌ها تامین و توزیع مناسب نیروی انسانی برای مناطق محروم کشور دیده شده و امروز علیرغم اعمال این سهمیه‌ها و تربیت نیروهای بسیار زیاد همچنان شاهد هستیم که برخی نقاط بدون پزشک هستند و ما امیدواریم با رعایت عدالت آموزشی و اعمال درست سهمیه‌ها شاهد تغییرات خوبی در این بخش باشیم.

دلایل خودکشی دانشجویان پزشکی
دکتر حسینی افزود: در بحث آسیب به خود یا همان خودکشی در بین دانشجویان پزشکی هم باید گفت که اگر محیط‌های دانشگاهی قوانین و مقرراتی اعمال کنند که محدودکننده باشد می‌تواند دانشجو را سرخورده کند و اگر محیط مناسب نباشد و فرد شرایط را توهین به خود ببیند و نیز اگر مسائل اقتصادی خانواده در معرض آسیب باشد هم می‌تواند موجب بروز افکار خودکشی در فرد باشد. همچنین اگر دانشجو ببیند که استاد او به علت حجم زیاد کار نتواند دانش خوبی را به او منتقل کند هم می‌تواند موجب بروز افکار آسیب‌زا در فرد شود؛ بنابراین مجموعه این عوامل می‌تواند سبب بروز دلسردی در دانشجو شود. در این دوره سعی کردیم روسا و معاونین دانشگاه‌ها ارتباط نزدیک و صمیمی با اساتید داشته باشند تا مشکلات اجرایی آنها را مرتفع کنند و اگر در جذب و یا رتبه‌بندی مشکل دارند آن را در سریع‌تر ین زمان ممکن برطرف کنند. ازاین‌رو اگر اساتید با انگیزه و روحیه بالا در کلاس‌ها حاضر شوند می‌تواند برای دانشجویان هم انگیزه و روحیه مضاعف ایجاد کنند. برای مواردی که رخ می‌دهد برنامه خاصی را از چند روز گذشته با همراهی مشاورین و مدیران حوزه‌های معاونت آموزشی، معاونت درمان و معاونت توسعه شروع کرده‌ایم و به‌محض شناسایی، افراد مستقیماً زیر نظر ریاست دانشگاه، معاون آموزشی و معاون دانشجویی قرار می‌گیرد. دکتر حسنی ادامه داد: موضوع دیگر نحوه برخورد اساتید و دانشجویان سال بالایی با این افراد هم هست و ما در این بحث سعی خواهیم کرد که این تعاملات را در ارتقای اساتید لحاظ کنیم؛ بنابراین باید برخورد با دانشجو بر اساس قانون و مقررات باشد و امیدواریم که ارتباطاتی که بین اساتید و دانشجویان و نیز بین فراگیران سطوح مختلف و دستیاران سطوح مختلف اتفاق می‌افتد به‌زودی به وضعیت عادی برگردد وگرنه ما نظارت دقیق در تمام سطوح را با جدیت دنبال خواهیم کرد. البته با توجه به حجم زیاد بیمار در مراکز درمانی و عدم استقبال از دستیاران جدید در بخش‌ها موجب می‌شود که حجم کاری دستیاران موجود افزایش پیدا کند و همین امر خود را در شیفت‌های طولانی خود را نشان می‌دهد و ریشه بسیاری از این مشکلات هم دغدغه‌های اقتصادی است که امیدواریم رویه‌های موجود اصلاح شود تا اتفاقات ناگواری که در گذشته رخ داده تکرار نشود.

مشکلات فارغ‌التحصیل پزشکیخارج از کشور
وی در ادامه گفت: قبل از پاسخ به سوال شما در خصوص مشکلات ایرانیان فارغ‌التحصیل در خارج بخصوص در رشته پزشکی باید این نکته را بگویم که ما مشکلی در تعداد پزشک در کشو نداریم. ما در چند سال آینده حدوداً 190 هزار پزشک عمومی خواهیم داشت. امروز حدود 74 هزار دانشجوی پزشکی در حال تحصیل هستند و 16 هزار و 500 نفر هم سال آینده پذیرش خواهند شد که درمجموع بیش از 90 هزار پزشک خواهیم داشت این در حالی است که نزدیک به 100 هزار پزشک هم در حال حاضر از نظام پزشکی مجوز طبابت دارند که درمجموع 190 هزار پزشک خواهیم داشت درحالی‌که بر اساس برنامه هفتم توسعه ما باید به عدد 2.3 در هزار نفر برسیم که اگر 100 میلیون نفر هم جمعیت ایران را در نظر بگیریم باید 230 هزار پزشک داشته باشیم؛ بنابراین با یک حساب سرانگشتی می‌توان گفت که در حال حاضر نیاز کشور به پزشک فراهم است. حال شما تصور کنید که تعدادی هم پزشک از دانشگاه‌های خارجی فارغ‌التحصیل شوند و بخواهند به داخل برگردند و ما باید با این میزان پزشک چه‌کار بکنیم. ازاین‌رو سطح علمی دانشگاه‌های محل تحصیل از نظر ما بسیار مهم است زیرا امروز سطح علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی ما در طراز بالایی قرار دارد و باید فارغ‌التحصیلان خارج از کشور این موضوع را مدنظر قرار دهند. دکتر حسینی تصریح کرد: در خصوص دانشجویان فارغ‌التحصیل خارج از کشور سیاست وزارت بهداشت بر این اساس است که بر اساس رتبه‌بندی‌های بین‌المللی که شناخته شده است و موسسات مختلفی در این خصوص در دنیا انجام می‌دهند وزارت بهداشت هم سه مورد از این تقسیم‌بندی‌ها را مورد ملاک عمل قرار می‌دهد و ما هر ساله رتبه‌بندی‌ها را بر اساس معیارهای جهانی اعلام می‌کنیم. طبق رویه هر ساله اگر دانشگاهی رتبه زیر 700 جهانی را داشته باشد و در ارزیابی‌های سه مرجع مورد تایید وزارت بهداشت باشد دانشجویان ما می‌توانند در این دانشگاه‌ها به تحصیل بپردازند و بعد از فارغ‌التحصیل به کشور برگردند و به ارائه خدمت بپردازند. البته اگر دانشگاهی برای مثال امسال در رتبه‌بندی بود و تایید داشت و به‌شرط اینکه دانشجو امسال تحصیل خود را شروع کرده باشد اگر در سال‌های آینده آن دانشگاه به بالای رتبه 700 هم تنزل پیدا کند بازهم ارزشیابی خواهد شد. البته مورد تایید بودن دانشگاه به این معنی نیست که فرد بعد از فارغ‌التحصیلی همچون دانشجویان داخلی بتواند بلافاصله جذب شود بلکه طبق روال همه کشورهای جهان هر فردی که در خارج از کشور فارغ‌التحصیل شود بعد از بازگشت به کشور باید مراحل ارزشیابی و همسان‌سازی با سطح آموزش پزشکی داخل را باید پشت سر بگذارد.