دکتر احمد باقری مقدم
متخصص پزشکی ورزشی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
بعضی از بیماری‌ها، مخصوصا بیماری‌های التهابی مانند مشکلات، بیماری‌ها و دردهای مفصلی در زمستان یا با سرمای هوا تشدید می‌شوند.
انقباض عروق خونی و کاهش جریان خون در مفاصل می‌تواند به سفتی مفاصل و افزایش دردهای مفصلی منجر شود. این مشکل در بیماران مبتلا به آرتریت با شیوع بیشتری دیده می‌شود.
از طرف دیگر، تغییر دما در زمستان باعث ایجاد تغییر در فشار هوا می‌شود درحالی که این تغییرات در فشار هوا نیز انبساط جزیی در تاندون‌ها و عضلات اطراف مفاصل ایجاد می‌کند و همین اتفاق درنهایت باعث افزایش درد و التهاب در مفاصل می‌شود.

9 توصیه‌کلیدی برای ورزش‌های زمستانی به افراد مبتلا به مشکلات مفصلی
اگر دچار انواع مشکلات، بیماری‌ها یا التهابات مفصلی هستید، به شما توصیه می‌کنیم که همه اصول ورزشی زیر را در فصل زمستان رعایت کنید تا بتوانید به تخفیف دردهای مفصلی و پیشگیری از تشدید دردهای مفصلی در زمستان کمک کرده باشید.
 همان‌طور که گفته شد، بیشتر افراد مبتلا به مشکلات مفصلی بلافاصله بعد از بیدار شدن از خواب در ساعات ابتدایی روز دچار سفتی مفاصل و درد ناشی از آن هستند. به همین دلیل هم شاید بد نباشد که این افراد زمان ورزش کردن خود را به ساعت‌های بعد از ظهر اختصاص بدهند، زیرا زمانی که این افراد از خواب بیدار می‌شوند، چند ساعتی طول می‌کشد که بدنشان از حالت سکون خارج شود و درد یا سفتی مفاصل با شروع فعالیت‌های روزمره کمتر شود.
بیشتر افراد مبتلا به مشکلات مفصلی معمولا در ساعات صبح (مخصوصا صبح زود) نمی‌توانند فعالیت بدنی باکیفیتی داشته باشند. حتی ممکن است که فعالیت‌های بدنی یا ورزش‌های صبحگاهی باعث تشدید دردهای مفصلی در آنها شود و کاری کند که این افراد اساسا ورزش کردن را کنار بگذارند. به همین دلیل هم اولین توصیه عمومی به افراد مبتلا به مشکلات مفصلی این است که ساعت‌های بعد از ظهر را برای ورزش و فعالیت بدنی انتخاب کنند.
 توصیه مهم دیگری که به افراد مبتلا به مشکلات مفصلی در فصل زمستان می‌شود، این است که قبل از ورزش کردن حتما مفاصل را گرم نگه دارند. به‌طور کلی، اگر شما سابقه بیماری‌های التهابی مفصلی داشته باشید یا فقط در سرمای هوا دچار مشکلات مفصلی شوید، در هر دو صورت توصیه می‌شود که روی مفاصل را با یک لایه لباس گرم بپوشانید و سپس اقدام به ورزش کنید.
سرد شدن مفاصل، با توجه به توضیحاتی که در ابتدای مطلب دادیم، دامنه حرکتی مفاصل را کاهش می‌دهد و دردهای مفصلی را بیشتر می‌کند. به همین دلیل هم ضروری است که برای کاهش مشکلات مفصلی در زمستان حتما قبل از ورزش، لباس مناسب بپوشید. این لباس نباید از جنس الیاف مصنوعی باشد و نباید به گونه‌ای هم باشد که دامنه حرکتی مفصل را محدود کند.
لباس‌های گرم و نخی که تقریبا به پوست می‌چسبند، می‌توانند گزینه مناسبی برای ورزش در زمستان باشند.
توجه به این نکته هم ضروری است که دردهای مفصلی در ناحیه دست‌ها و پاها معمولا در زمستان تشدید می‌شوند. از این‌رو، اگر می‌خواهید که در حین ورزش‌های زمستانی دچار مشکلات مفصلی در انگشتان یا مچ دست و پا نشوید، پوشیدن دستکش و جوراب نرم برای شما ضروری است. حتی توصیه می‌شود که حتما هنگام ورزش کردن، گوش‌ها، گردن و شانه‌ها را هم به‌خوبی بپوشانید. اساسا پوشیدن لباس‌های چندلایه و سبک اما گرم می‌تواند بهترین گزینه برای پیشگیری از ابتلا یا تشدید مشکلات مفصلی هنگام ورزش کردن در زمستان باشد.
 پوشیدن کفش مناسب را فراموش نکنید. گاهی بعضی از بیماران مبتلا به مشکلات مفصلی به‌دلیل سفتی و درد مفاصل بیشتر با معضلاتی مانند عدم تعادل و زمین خوردن در طول ورزش کردن در زمستان مواجه می‌شوند. همین مساله است که می‌تواند آسیب‌های مختلف مفصلی یا استخوانی را به همراه داشته باشد. بنابراین، اگر با تشدید مشکلات مفصلی در پاییز و زمستان مواجه هستید، باید حتی برای یک پیاده‌روی ساده یا دویدن آرام هم کفش مناسب بپوشید. کفش مناسب یعنی کفی آن صاف نباشد و احتمال سُر خوردن روی سطوح لغزنده را ایجاد نکند.
از طرف دیگر، یک کفش مناسب برای مبتلایان به مشکلات مفصلی، کفشی است که به‌خوبی از مچ پای آنها حمایت کند و مچ پا را گرم نگه دارد.
کفش‌های مخصوص پیاده‌روی، شرایط خوبی برای ورزش کردن این افراد در روزهای سرد سال فراهم می‌کنند و از تشدید دردهای مفصلی در ناحیه مچ پا، انگشتان پا یا زانوها پیشگیری می‌کنند.
 همان‌طور که گفته شد، سفتی مفاصل از مهم‌ترین عوامل آسیب‌های ورزشی در افراد مبتلا به بیماری‌های مفصلی در زمستان است. بنابراین، به چنین افرادی توصیه می‌شود که اگر هوا بیش‌ازحد سرد بود، زمین یخ زده بود یا شرایط جوی هم حالت برفی و بارانی داشت، به‌جای ورزش کردن در فضای آزاد حتما ورزش کردن در فضای سرپوشیده را انتخاب کنند. ورزش در فضای سرپوشیده اساسا احتمال آسیب‌دیدگی این افراد را کاهش می‌دهد. به‌طور کلی، نکته‌ای که باید برای حفظ سلامت مفاصل در فصل زمستان در نظر گرفت، این است که گرم کردن بدن قبل از شروع ورزش و سرد کردن بدن بعد از پایان ورزش را جدی بگیرید. انجام دادن حرکات ورزشی ناگهانی بدون گرم کردن بدن، احتمال تشدید درد و ناراحتی‌های مفصلی را افزایش می‌دهد.
 افراد مبتلا به مشکلات مفصلی می‌توانند با نظر پزشک، متخصص تغذیه یا متخصص تغذیه ورزشی، مصرف مکمل‌های ضدالتهابی را هم در برنامه روزانه یا هفتگی خود داشته باشند. بعضی از این افراد به مصرف مکمل‌های ضدالتهابی مانند مکمل زردچوبه، مکمل زنجبیل یا مکمل امگا-۳ نیاز دارند.
به‌طور کلی، استفاده از خوراکی‌های ضدالتهابی مانند دارچین، زردچوبه، زنجبیل، چای سبز، دمنوش‌های گیاهی، گردو و ماهی‌های چرب در فصل زمستان به افراد مبتلا به مشکلات مفصلی توصیه می‌شود.
 اگر به مشکلات مفصلی مبتلا هستید و دوست دارید که در روزهای سرد سال همچنان از نظر بدنی و ورزشی فعال بمانید، باید بدانید که کم‌آبی بدن می‌تواند مشکلات مفصلی را تشدید کند. متاسفانه، بسیاری از افراد به‌دلیل کاهش تعریق در زمستان احساس می‌کنند که به نوشیدن آب نیاز ندارند. همین اتفاق هم باعث کم‌آب شدن بدن می‌شود و به‌مرور زمان هم عوارضی مانند محدود شدن دامنه حرکتی مفاصل را ایجاد می‌کند. بنابراین، اگر می‌خواهید که سلامت مفاصل خود را در پاییز و زمستان حفظ کنید، باید روزانه ۶ تا ۸ لیوان آب ساده بنوشید.
 همان‌طور که گفته شد، آسیب‌های ورزشی در افراد مبتلا به بیماری‌های مفصلی معمولا در روزهای سرد سال بیشتر می‌شود. سفتی مفاصل هنگام ورزش و مختل شدن تعادل می‌تواند جزو مهم‌ترین عوامل تشدید آسیب‌های ورزشی در فصل زمستان در میان بیماران مفصلی باشد. از این‌رو، به همه افراد مبتلا به انواع بیماری‌ها، مشکلات و التهابات مفصلی توصیه می‌شود که برای ورزش‌های زمستانی تحت نظر یک مربی ورزشی حرفه‌ای فعالیت کنند.
از طرف دیگر، بهتر است که این افراد حتما با همراهی فرد دیگری در فضای آزاد ورزش کنند. اگر این افراد قصد دارند که به‌تنهایی برای ورزش کردن به فضای آزاد بروند، حتما قبل از خروج از خانه به یک نفر اطلاع بدهند و تلفن همراه خود را هم روشن نگه دارند. سپس از افراد حاضر در خانه بخواهند که در فواصل زمانی مشخصی با آنها تماس بگیرند تا از عادی بودن شرایط آنها اطمینان حاصل کنند.
 اگر مشکلات، بیماری‌ها و دردهای مفصلی دارید و نمی‌توانید برای ورزش کردن به باشگاه‌های ورزشی یا فضاهای آزاد بروید، می‌توانید ورزش‌های کششی را در خانه انجام بدهید یا از تردمیل و دوچرخه‌های ثابت ورزشی در خانه استفاده کنید.
 افراد مبتلا به بیماری‌ها و مشکلات مفصلی در فصل زمستان می‌توانند انواع ورزش‌های آبی در استخرهای آب گرم را در برنامه ورزشی خود داشته باشند. خوشبختانه، فشار آب، فشار وارد شده بر مفاصل را کاهش می‌دهد و باعث می‌شود که فرد بدون احساس درد یا ناراحتی در مفصل ورزش کند. بنابراین، ورزش‌های آبی در استخرهای آب گرم جزو بهترین و ایمن‌ترین ورزش‌ها برای بیماران مفصلی محسوب می‌شوند.

چرایی تشدید دردهای مفصلی با سرما
با سرد شدن هوا، مایع درون مفاصل غلیظ می‌شود و حرکت مفصل را سخت‌تر می‌کند. در چنین شرایطی، مشکلات و بیماری‌های مفصلی تشدید خواهند شد. به علاوه، انواع دردها نسبت به سرما حساس‌تر هستند. به عبارت ساده‌تر، سرما می‌تواند هر نوع درد و التهابی را تشدید کند. بنابراین، کاملا طبیعی است که افراد مبتلا به بیماری‌های مفصلی به همه دلایلی که ذکر شد، در فصل زمستان با تشدید درد و ناراحتی مواجه شوند. حالا اگر مبتلا به انواع بیماری‌های التهابی مفصلی هستید یا در روزهای سرد سال دچار مشکلات و ناراحتی‌های مفصلی می‌شوید، به شما توصیه می‌کنیم که ورزش کردن در هوای سرد را کنار نگذارید. بهتر است به‌جای ترک ورزش در زمستان، اصول ورزش کردن در روزهای سرد سال با وجود ابتلا به مشکلات مفصلی را بیشتر بشناسید. طبیعی است که افراد مبتلا به بیماری‌های مفصلی در یک صبح سرد زمستانی و بلافاصله بعد از بیدار شدن از خواب، درد و سفتی مفاصل را تجربه کنند، اما انجام دادن ورزش منظم و روزانه حتی می‌تواند به کاهش درد و مشکلات مفصلی در فصل زمستان کمک کند.