ترجمه: ندا احمدلو
آمارها نشان می‌دهند که حدود ۵۰ درصد از ورزشکاران در طول سفرهای ورزشی با انواع مشکلات گوارشی مانند تهوع، نفخ یا دل‌درد مواجه می‌شوند. مشکلات گوارشی بیشتر در میان ورزشکارانی که ورزش‌های استقامتی انجام می‌دهند، رایج هستند. طبق برآوردها حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد از ورزشکارانی که ورزش‌های استقامتی را در حد رقابتی انجام می‌دهند و مدام به سفرهای ورزشی می‌روند، با مشکلاتی مانند تهوع، نفخ، سوزش سر دل، استفراغ، دل‌درد، اسهال و در مواردی هم یبوست مواجه می‌شوند. این مشکلات در میان دونده‌های حرفه‌ای هم بسیار شایع هستند زیرا این ورزشکاران به‌دلیل نوع فعالیت‌شان مجبور هستند که بیشتر برای دفع ادرار و مدفوع به سرویس بهداشتی مراجعه کنند، درحالی که همین ماجرا می‌تواند روند تمرین یا مسابقه آنها را کاملا مختل کند.
عوامل بسیار مختلفی می‌توانند باعث ایجاد مشکلات گوارشی در طول سفرهای ورزشی در میان ورزشکاران شوند. یکی از رایج‌ترین این دلایل، کاهش جریان خون به سمت سیستم گوارشی و مخصوصا روده‌ها در طول فعالیت ورزشی است. زمانی که ورزشکاران به سفرهای ورزشی رقابتی یا حرفه‌ای می‌روند، فرایند گردش خون در بدنشان تغییر می‌کند و جریان خون بیشتر به سمت عضلاتی که درحال کار یا ورزش هستند، هدایت می‌شود. در چنین شرایطی، کاهش جریان خون به سمت سیستم گوارشی می‌تواند عوارضی مانند تهوع، اسهال، استفراغ و دل‌درد را برای ورزشکار به همراه بیاورد. از طرف دیگر، درحین فعالیت ورزشی حرفه‌ای و شدید احتمال شُل شدن اسفنکتر یا تاخیر در تخلیه معده هم وجود دارد، درحالی که همین مشکل نیز می‌تواند باعث ایجاد اسهال، استفراغ و حتی یبوست شود.
نکته دیگر این است که ورزشکاران رقابتی با فشار روانی و استرس زیادی درگیر هستند و همین مساله هم می‌تواند مستقیما تاثیر منفی برای عملکرد سیستم گوارشی داشته باشد. به همین دلیل هم بروز مشکلات گوارشی در میان ورزشکاران کودک و نوجوان و خانم‌های ورزشکار معمولا شایع‌تر است. در ضمن، بعضی از ورزش‌ها که فشار مضاعفی به اندام‌های میانی بدن وارد می‌کنند هم می‌توانند باعث ایجاد مشکلات گوارشی در میان ورزشکاران رقابتی شوند. مثلا مشکلاتی مانند حالت تهوع یا سوزش سر دل در میان دونده‌ها و دوچرخه‌سواران بیشتر است زیرا دونده‌های حرفه‌ای به‌دلیل بالا و پایین پریدن و تکان‌های شدیدی که به بدن وارد می‌کنند، باعث بروز اختلال در عملکرد سیستم گوارشی می‌شوند. دوچرخه‌سواران حرفه‌ای هم معمولا برای ساعات طولانی در حین تمرین یا مسابقه قوز می‌کنند و روی شکم خم می‌شوند. همین تغییر حالت بدن می‌تواند مشکلات گوارشی را به همراه داشته باشد.
درنهایت، اینکه تغییر الگوی غذایی در سفر، مختل شدن نظم غذا خوردن در طول سفرهای ورزشی و گاهی عدم توجه به نوشیدن آب کافی هم می‌توانند از دیگر دلایل بروز مشکلات گوارشی در میان ورزشکاران باشند. گاهی ورزشکاران (مخصوصا کودکان و نوجوانان ورزشکار) به میزان آب مصرفی در طول روز توجه کافی ندارند درحالی که همین مساله عملکرد سیستم گوارشی (مخصوصا روده‌ها) را مختل می‌کند.
مشکلات گوارشی در سفرهای ورزشی می‌توانند به‌طور کلی فرد را از یک رقابت حرفه‌ای و سالم دور کنند. به عبارت ساده‌تر، متاسفانه بسیاری از ورزشکاران حرفه‌ای با وجود مهارت بالای خود به‌دلیل مشکلات گوارشی در طول رقابت‌ها از ادامه رقابت ورزشی بازمی‌مانند. از این‌رو، بسیار ضروری است که همه تیم‌های ورزشی حرفه‌ای، یک پزشک متخصص گوارش یا یک متخصص پزشکی ورزشی را در تیم خود داشته باشند. با این‌حال، رعایت بعضی از توصیه‌های عمومی می‌تواند به پیشگیری از بروز مشکلات گوارشی در طول سفرهای ورزشی کمک کند.
برای مثال، به همه ورزشکاران توصیه می‌شود که در طول سفرهای ورزشی از امتحان کردن هر گونه خوراکی یا آشامیدنی جدید خودداری کنند و مدیریت مناسبی روی زمان غذا خوردن داشته باشند. به عبارت ساده‌تر، بسیاری از آمارها نشان می‌دهند که اگر ورزشکاران نظم غذا خوردن را در طول سفرهای ورزشی رعایت کنند، کمتر با مشکلات گوارشی مواجه خواهند شد. از طرف دیگر، کم‌آب شدن بدن در طول رقابت‌های ورزشی در سفر با عوارضی مانند تهوع، اسهال و استفراغ برای ورزشکار همراه است. از این‌رو، به همه ورزشکاران توصیه می‌شود که در طول مسابقات و سفرهای ورزشی با مشورت با مربی یا متخصص پزشکی ورزشی، آب و مایعات کافی را متناسب با شرایط ورزشی خود در طول روز مصرف کنند.
نکته دیگر به‌منظور پیشگیری از بروز مشکلات گوارشی، این است که ورزشکاران در سفر غذاها و نوشیدنی‌های کربوهیدراتی را با حجم کم مصرف کنند و کم‌کم مقدار مصرف را افزایش بدهند تا سیستم گوارشی بتواند تحمل هضم و جذب این مواد غذایی را به‌مرور زمان پیدا کند. به خاطر داشته باشید که گاهی مصرف خوراکی‌های سرشار از فیبر یا مواد غذایی محرک مانند شیر هم می‌تواند باعث تشدید مشکلات گوارشی ورزشکاران در سفر شود. از این‌رو، ورزشکاران باید درباره محتوای غذاها و آشامیدنی‌های مصرفی در طول سفر با مربی یا متخصص پزشکی ورزشی مشورت کنند. گاهی ممکن است که در بعضی موارد مصرف گروهی از مکمل‌های غذایی با دوز مشخص برای ورزشکاران در سفر تجویز شود.
منبع: WebMD, MNT, Health
دکتر حبیب ملک‌پور
فوق‌تخصص گوارش، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
مشکلات گوارشی یک شکایت رایج در بین ورزشکاران است، به‌ویژه آنهایی که به‌طور مکرر سفر می‌کنند. ترکیبی از استرس، خستگی، تغییرات در رژیم غذایی و قرار گرفتن در معرض محیط‌های جدید، همگی می‌توانند به مشکلات گوارشی منجر شوند. در این میان رایج ترین مشکلات عبارتند از:
کم‌آبی بدن و مشکلات گوارشی ناشی از آن: کم‌آبی بدن یک مشکل رایج برای ورزشکاران است، به‌ویژه در هوای گرم یا ورزش با شدت بالا. هنگامی که بدن کم آب می‌شود، نمی‌تواند به‌درستی غذا را هضم و مواد زائد را دفع کند و می‌تواند منجر به یبوست و همچنین گرفتگی عضلات شود.
اسهال: اسهال مدفوع شل و آبکی است که بیش از 3 بار در روز رخ می‌دهد. این مشکل می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند مسمومیت غذایی، عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی و همچنین استرس باشد.
یبوست: یبوست وضعیتی است که در آن دفع مدفوع دشوار است. این مشکل می‌تواند ناشی از
عوامل مختلفی مانند کم‌آبی بدن، رژیم غذایی کم فیبر و ناکافی بدن ورزش و تحرک بدنی باشد.
گرفتگی عضلات: گرفتگی عضلات می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند کم‌آبی بدن، عدم تعادل الکترولیت و خستگی عضلانی باشد.
مسمومیت غذایی: مسمومیت غذایی یکی از علت‌های شایع اسهال و استفراغ است. این بیماری ناشی از خوردن غذای آلوده به باکتری، ویروس یا سایر عوامل بیماری‌زاست.
اما ورزشکاران می‌توانند برای مدیریت مشکلات گوارشی شان در طول سفر، پیشنهادهای زیر را انجام دهند:
آبرسانی مناسب: مایعات فراوان، به‌ویژه آب و نوشیدنی‌های ورزشی بنوشند.
رژیم غذایی سالم: غذاهایی را انتخاب کنند که کم چرب، کم قند و کم فیبر هستند. از مصرف غذاهای تند، لبنیات و غذاهای چرب خودداری کنند. همچنین توصیه می‌شود که ورزشکاران از مصرف غذاهای خیابانی اجتناب کنند و غذاهای خود را از منابع مطمئن تامین کنند.
استراحت کافی: هر شب حداقل 7 ساعت بخوابند.
مدیریت استرس: راه‌های سالمی برای مدیریت استرس پیدا کنند، مانند یوگا، مدیتیشن یا مشاوره با روانشناس.
مصرف پروبیوتیک‌ها: پروبیوتیک‌ها مکمل‌هایی هستند که حاوی باکتری‌های زنده‌ای هستند که می‌توانند به بهبود سلامت روده کمک کنند.
داروهای بدون نسخه: داروهای بدون نسخه مانند داروهای ضد اسهال، آنتی‌اسیدها و مسکن‌ها را همراه خود داشته باشند. هر چند توصیه می‌شود قبل از مصرف هر دارویی با پزشک تیم مشاوره کنند.
در کل، مشکلات گوارشی یک شکایت رایج در بین ورزشکاران است اما اقدامات زیادی وجود دارد که می‌توان برای مدیریت این مسائل انجام داد. ورزشکاران با رعایت همین نکات می‌توانند در طول سفر سالم بمانند و بهترین عملکرد خود را داشته باشند.