دکتر فراز زندیه
متخصص طب اورژانس و فلوشیپ سم‌شناسی و مسمومیت بیمارستان لقمان
با توجه به فراسیدن تابستان و فرصت سفر و گردش در طبیعت، شناخت مسمومیت‌های ناشی از قارچ‌های سمی بسیار اهمیت دارد.

قارچ‌ها انواعی از گونه‌های طبیعی هستند؛ به‌عبارتی ده گونه در ده زیرگروه طبقه‌بندی می‌شوند. قارچ‌ها در همه این زیرگروه‌ها می‌توانند سمی یا غیرسمی باشند.

به‌خاطر داشته‌باشیم تشخیص قارچ‌های سمی و غیرسمی ساده نیست و حتی قارچ‌شناسان خبره نیز ممکن است نتوانند از روی ظاهر قارچ یا محل رویش این مسئله را مشخص کنند.

بنابراین به‌ هیچ‌وجه نباید قارچ‌ها توسط مردم در طبیعت چیده و مصرف شود. اصولا قارچ‌هایی که در بازار وجود دارند و به فروش می‌رسند از گونه‌های بی‌خطر هستند و در گلخانه‌ها به‌طور صنعتی تولید می‌شوند اما قارچ‌های خودرو در طبیعت می‌تواند انواع سمی باشد که تشخیص آن فقط در آزمایشگاه امکان‌پذیر است. متاسفانه موارد متعددی از مسمومیت با قارچ‌های سمی وجود دارد به‌طوری‌که حتی گاه خانواده قارچ‌هایی که در حیاط منزل رویش داشته را مصرف کردند و دچار مسمومیت شدید و عوارض جدی شدند. باید دانست که مسمومیت با قارچ‌های سمی عموما به‌شکل اتفاقی رخ می‌دهد و بیشتر در بچه‌ها دیده می‌شود. ضمن اینکه خودکشی با مصرف قارچ‌های سمی نیز به‌ندرت گزارش شده‌است.  بعضی از انواع قارچ‌های سمی می‌‌توانند باعث ایجاد توهمات خاصی شوند که متاسفانه مورد سوءمصرف قرار می‌گیرند. دسته‌ای از این قارچ‌ها تحت‌عنوان مجیک ماشروم یا قارچ‌های جادویی به این منظور مصرف می‌شوند.

علائم مسمومیت با «قارچ سمی» فقط گوارشی نیست
مصرف قارچ‌های سمی با علائم گسترده‌ای ممکن است بروز یابد. در واقع، این علائم بسیار گسترده هستند و حتی تشخیص آنها توسط پزشکان متخصص در حوزه مسمومیت نیز بسیار مشکل است. علائم گوارشی، عصبی، مغزی، اسکلتی‌عضلانی، آسیب به کبد، کلیه قلب و ریه از جمله آنهاست و مسمومیت می‌تواند همه ارگان‌های بدن را درگیر کند و گرچه علائم گوارشی شایع‌تر است اما الزاما علائم گوارشی نشانه مسمومیت قارچ سمی نیست.

تشخیص اینکه علائم ناشی از مصرف قارچ‌های سمی است تا تحت‌تاثیر علل دیگری بروز پیدا کرده نیز غالبا به‌سادگی نیست زیرا شروع علائم در گروه‌های مختلف قارچ‌ها با توجه به نوع قارچ متفاوت است و امکان داردعلائم مسمومیت از نیم ساعت تا یک هفته پس از مصرف بروز پیدا کند که در نتیجه حتی گاه تشخیص دچار مشکل شود. پس باید دقت داشت که در کنار علائم گسترده و غیراختصاصی، شروع علائم نیز گسترده است.

مهم‌ترین اقدام پس از مصرف «قارچ سمی» مراجعه به بیمارستان است
اما اگر فردی به‌طور اتفاقی قارچ سمی بخورد، بهترین اقدام مراجعه به نزدیک‌ترین مرکز درمانی است تا در وهله اول شستشوی معده و خوراندن ذغال فعال انجام می‌شود. سپس با مراکز فوق‌تخصصی مسمومیت هماهنگی صورت می‌گیرد تا با انجام آزمایش‌های تخصصی و مشاوره با فوق‌تخصص مسمومیت، روند درمان در بیمارستان اولیه یا مرکز مسمومیت ادامه می‌یابد. اما به‌ هیچ‌وجه نباید مراجعه به بیمارستان را به‌تعویق انداخت و حتما پیگیری درمان به‌طور کامل صورت گیرد.