دکتر محمدرضا مهاجر تهرانی، فوق تخصص غدد و متابولیسم
يکي از مهم‌ترين اصول درمان در بيماران ديابتي، نظم در درمان است و ما هميشه به اين بيماران تاکيد مي‌کنيم که در هر شرايطي، رژيم غذايي که به آن‌ها توصيه شده است را رعايت کنند و مصرف به موقع داروها و تزريق انسولين را به تعويق نيندازند، چرا که بيماران ديابتي، هم براي درمان هم جهت کنترل بيماري، کاملاً به دارو متکي هستند. اين در حالي است که تعطيلات نوروز اين نظم را به هم مي‌زند و گاهي بيماران را با مخاطرات جدي روبه‌رو مي‌کند. ديد و بازديدهاي عيد معمولاً زمان وعده‌هاي غذايي و خواب را جابه‌جا مي‌کند و اگر بيمار ديابتي انسولين تزريق کند و ديرتر غذا مصرف کند مسلماً به تبع آن دچار افت قند مي‌شود. از طرف ديگر، بسياري از بيماران، پرهيز و رژيم غذايي را در تعطيلات نوروزي فراموش مي‌کنند و به شدت با افزايش قندخون روبه‌رو مي‌شوند و در حقيقت تعطيلات‌شان را خراب مي‌کنند. طبيعتاً در ايام عيد، ساعت‌هاي خواب نيز تغيير مي‌کند و نظم در مصرف داروها و تزريق انسولين و رعايت رژيم غذايي فراموش و بيمار ديابتي دچار شرايط نامطلوبي مي‌شود.
مصرف انواع شيريني و شکلات و غذاهاي چرب و شيرين و پرکالري تنها يک طرف ماجراست و مصرف آجيل‌هاي شور، معضل مهم ديگري است که بيماران ديابتي با آن روبه‌رو مي‌شوند. مصرف اين آجيل‌هاي شور در ايام عيد موجب بالا رفتن فشارخون چه در افراد سالم و چه در بيماران ديابتي مي‌شود و به همين دليل توصيه ما اين است که افراد به ويژه ديابتي‌ها از مصرف آجيل‌های شور خودداري کنند و خوردن افراطي انواع شيريني‌ها و غذاهاي پرکالري را کاملاً کنار بگذارند.
البته این طور نیست که بیماران دیابتی اصلا نباید شیرینی بخورند. نه، بلکه اگر گاهي بيمار ديابتي در ايام نوروز مقدار کمي شيريني خشک مصرف کند، مجاز است و هيچ ممنوعيتي ندارد اما بايد تعادل را رعايت کند. طبق آمار، چند ميليون بيمار ديابتي در کشور وجود دارد و بیشتر اين بيماران از مشکلات عدم پرهيز از مصرف مواد غذايي ممنوعه و تزريق انسولين و مصرف دارو آگاهي دارند اما به‌‌رغم اين آگاهي، دستورات پزشک معالج را رعايت نمي‌کنند.
متاسفانه بيماران ديابتي در ايام عيد عمدتاً از کنترل خارج مي‌شوند. زيرا از يک طرف رژيم غذايي مجاز را رعايت نمي‌کنند و از طرف ديگر زمان استراحت آن‌ها بيشتر است و از فعاليت‌هاي بدني‌شان کاسته مي‌شود و خانواده‌ها در اين بين نقش به سزايي دارند. مثلا اگر نوجوان مبتلا به ديابت در خانه وجود دارد، همه خانواده بايد در کنترل ديابت به او کمک کنند نه اينکه دور هم بنشينند و غذاهاي چرب و شيرين و پرکالري و شيريني، شکلات و آجيل بخورند و از بيمار ديابتي بخواهند رژيم خود را رعايت کند. توصيه ما هم اين است که همه اعضاي خانواده براي کمک به فرد ديابتي در ايام نوروز از رژيم سالمي پيروي کنند و به سراغ ورزش‌هاي دسته‌جمعي بروند و تعطيلات عيد را فقط در خوردن و خوابيدن و استراحت نگذرانند.
سوال شایع اغلب مردم در ایام عید ناپرهیزی و احتمال ابتلا به دیابت است در این خصوص باید گفت، این موارد در ديابت نوع یک تاثيري ندارد اما يکي از موارد ابتلا به ديابت نوع 2 مصرف غذاهاي پرکالري و شيرين و عدم فعاليت بدني کافي است و اين تعطيلات نوروز مي‌تواند موجب تداوم اين رفتار غلط شود و فرد را به چاقي مبتلا کند و اگر زمينه بيماري در فرد چاق وجود داشته باشد، بدون شک او در آينده به ديابت مبتلا مي‌شود. عيد نوروز و ساير اعياد، قراردادهايي هستند که ما خودمان وضع مي‌کنيم و هدف از برپايي آن‌ها داشتن يک زندگي سالم توأم با شادماني است و اين قراردادها نبايد سلامت ما را به خطر بيندازد و موجب تشديد بيماري‌‌ها شود.
در پایان همه بيماران ديابتي بايد بدانند که نوروز نبايد روند درمان و کنترل ديابت را با مشکل مواجه کند بلکه بايد فرصتي براي کنترل بهتر بيماري باشد. باز هم تاکيد مي‌کنم که نظم در مصرف داروها، تزريق انسولين، رعايت رژيم غذايي توصيه شده، استراحت و خواب کافي و انجام فعاليت‌هاي بدني مناسب مثل پياده‌روي مي‌تواند يک تعطيلات خوب و فراموش نشدني و فارغ از مشکلات ديابتي را براي بيماران به ارمغان بياورد.