مریم‌سادات کاظمی
تمایل به زیبایی و حفظ شادابی و جوانی چهره همواره یکی از دغدغه‌های انسان بوده است. ازاین‌رو، در طول سال‌ها روش‌های مختلفی برای این منظور به کار گرفته شده است. در سال‌های اخیر، این موضوع بیش‌ازپیش موردتوجه قرار گرفته و در کنار استفاده از روش‌های موضعی مانند کرم‌ها و محلول‌ها، تکنیک‌های جوانسازی نظیر تزریق ژل و بوتاکس، روش‌های مبتنی بر دستگاه مانند لیزر و حتی جراحی‌های زیبایی نیز با استقبال مواجه شده‌اند. بااین‌حال، میزان اثربخشی هر روش به عواملی همچون وضعیت پوست، سن و شرایط کلی سلامت و سبک زندگی فرد بستگی دارد. به همین دلیل، پیش از انتخاب هر روش یا اقدام زیبایی، مشورت با متخصص پوست از اهمیت بالایی برخوردار است. با این مقدمه به پرسش یکی از خوانندگان «سلامت» پرداخته‌ایم: «من ۳۵ ساله‌ام و از بچگی همیشه دوست داشتم چال گونه داشته باشم، ولی به خاطر ترس از جراحی یا عوارضش هیچ‌وقت اقدام نکردم. الآن که به آینه نگاه می‌کنم، حس می‌کنم چهره‌ام خیلی مسطح و بی‌روح شده و به‌خصوص خطوط ریز اطراف چشم‌ها و افتادگی مختصری هم دارم که خیلی اذیتم می‌کند. می‌خواهم چال گونه ایجاد کنم و در کنار آن، این مشکلات را حل کنم. با توجه به نزدیک‌شدن به نوروز، واقعا به دنبال یک تغییر سریع و موثر هستم که بتوانم به‌راحتی به مهمانی بروم و خودم را خوشحال ببینم. نمی‌خواهم وقت زیادی صرف کنم و از درمان‌های غیرتهاجمی مثل فیلر یا لیزر که نیاز به دوران نقاهت کم داشته باشه، خوشم می‌آید.»
جراحی چال گونه ضرورت زیبایی برای همه افراد نیست
دکتر سیدنجات حسینی/ استاد تمام دانشگاه
: آقای دکتر، لطفا ابتدا بفرمائید چال گونه به چه حالتی گفته میشود؟
چال گونه فرورفتگی کوچک و ظریفی است که به‌طور طبیعی در گونه برخی افراد وجود دارد و هنگام صحبت‌کردن یا لبخندزدن نمایان میشود. در بسیاری از موارد، این ویژگی به جذابیت چهره می‌افزاید، اما میزان آن در افراد مختلف متفاوت است. چال گونه به‌دلیل عملکرد عضلات صورت ایجاد میشود و از همین‌رو در برخی افراد کم‌عمق‌تر و در برخی دیگر عمیق‌تر است. بااین‌حال، در مواردی که بسیار عمیق یا شدید باشد، ممکن است برای فرد خوشایند نبوده و همیشه با جذابیت همراه نباشد. در حقیقت، میزان جذابیت و دلپذیری چال گونه به فرم چهره، حالت کلی صورت و سلیقه شخصی افراد بستگی دارد.
: اگر فردی تمایل به داشتن چال گونه داشته باشد، این اقدام چگونه انجام میشود؟
معمولا از طریق جراحی می‌توان برای افرادی که چال گونه ندارند، این تغییر را ایجاد کرد. انجام این اقدام جراحی همراه با عوارض است؛ بنابراین حتما باید توسط جراح فوق‌تخصص پلاستیک صورت گیرد و نمی‌توان به افراد فاقد تخصص و تبحر سپرد. در واقع، جراح باید با عضلات و اعصاب صورت و مجرای غدد بناگوشی که در این قسمت وجود دارند، آشنایی کامل داشته باشد تا صدمه‌ای به فرد وارد نشود.
در مواردی که صورت لاغر و کشیده است، می‌توان با ژل و فیلر نیز چال گونه را ایجاد کرد. البته در این حالت، چال گونه خفیف‌تر خواهد بود.
: آیا جراحی چال گونه برای همه افراد امکان‌پذیر است؟
همه افراد می‌توانند پس از مشورت با جراح فوق‌تخصص پلاستیک نسبت به جراحی چال گونه اقدام کنند اما توجه به برخی ویژگی‌ها اهمیت دارد.
در وهله اول اینکه جراحی چال گونه برای افراد بالاتر از 18 سال انجام میشود. صورت باید حالت تقارن داشته باشد، فرد مبتلا به عفونت دهان و لثه یا دیگر مشکلات دهان و فک نباشد و همچنین اطمینان از عدم ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی، دیابت، فشارخون بالا حاصل گردد. بجز این موارد، در شرایط دیگر محدودیتی وجود ندارد.
: آیا وضعیت دهان و دندان در انجام این جراحی تاثیر دارد؟
افرادی که از نظر وضعیت دهان و دندان‌ها دچار مشکلاتی نظیر آبسه، عفونت و... هستند، بهتر است پیش از اقدام به جراحی چال گونه حتما برای درمان این مشکلات به دندانپزشک مراجعه نمایند.
در مورد چال گونه نیز مانند همه انواع جراحی باید اطمینان داشت که فرد شرایط جراحی را دارد و از نظر عفونت‌های دهان و دندان، آکنه و جوش‌های چرکی، سلامت قلب و عروق، فشارخون، مصرف داروهای ضدانعقاد خون بررسی شود.
: پس از جراحی توجه به چه مراقبت‌هایی ضروری است؟
پس از جراحی چال گونه حتما رعایت مراقبت‌های توصیه‌شده جراح ضروری است. حداقل تا یک هفته باید غذاهای مایع مصرف شود تا محل جراحی به‌طور کامل ترمیم شود و از هم‌گسیختگی بافت اتفاق نیفتد.
: این جراحی با بی‌حسی انجام میشود یا بیهوشی؟
جراحی چال گونه یک جراحی موضعی است و با بی‌حسی موضعی قابل‌انجام است. توجه به این نکته ضروری است که نباید برای ایجاد چال گونه به هر فردی که ادعای انجام این کار را دارد، اطمینان کرد و صورت طبیعی و زیبایی خود را به زیر تیغ افراد فاقد دانش و تجربه کافی سپرد. چال گونه باید به‌طور ظریف و هوشمندانه شکل بگیرد و نباید بخش زیادی از پوست به داخل کشیده شود زیرا در این حالت، گودی زیادی به‌وجود می‌آید که نارضایتی فرد را در پی دارد.
: آیا پس از جراحی چال گونه می‌توان صورت را به حالت اولیه بازگرداند؟
گذاشتن چال گونه یک اقدام زیبایی برای همه افراد نیست و صرفا برای افراد با تمایل بالا کاربرد دارد. متاسفانه بسیاری از افراد پس از این جراحی در مراکز غیرتخصصی پشیمان شده‌اند اما نمی‌توان حالت صورت را به شکل اولیه برگرداند. گاهی‌اوقات جراحی چال گونه با ایجاد اسکار یا جوشگاه و حتی عفونت بسیار بدشکل همراه است که نیاز به درمان‌های پیچیده و مشکل دارد.
: نتیجه جراحی چال گونه دائمی است؟
اگر جراحی چال گونه توسط جراح فوق‌تخصص پلاستیک انجام شود، نتیجه دائمی دارد اما ممکن است به عللی مانند کشش عضلانی یا باز شدن نخ‌ها طی ده روز اول پس از جراحی و عدم‌رعایت مراقبت‌های لازم، بعدها چال گونه به‌تدریج از بین برود. البته چال گونه ظریف بسیار بهتر و خوشایندتر از چال گونه عمیق و چشمگیر است.
: بهترین نتیجه چال گونه برای چه افرادی حاصل میشود؟
جراحی چال گونه در افرادی که تقارن صورت دارند، نتیجه بهتر و رضایت‌بخشی دارد. چال گونه خفیف به افزایش زیبایی در افرادی که از نظر زیبایی‌شناختی چهره کشیده‌ای دارند، کمک می‌کند. اما برای چهره‌های کاملا گرد و چانه کوچک، چندان خوشایند نیست. البته وضعیت مطلوب دندان‌ها نیز در این زمینه نقش دارد چراکه هنگام صحبت‌کردن و خندیدن، حتما در کنار چال گونه این حالت نیز تاثیر جدی در زیبایی چهره دارد.
: انجام این جراحی با بروز چه عوارضی همراه است؟
جراحی چال گونه عوارض زیادی دارد که در صورت انجام توسط افراد فاقد تخصص و تجربه کافی یا در مراکز غیرتخصصی و غیربهداشتی اتفاق می‌افتد. متاسفانه گاه فرورفتگی، زخم و عفونت شدید و وسیع ایجاد میشود. از دیگر عوارض این جراحی می‌توان به قطع عصب صورت و کج‌شدن دهان اشاره کرد. همچنین احتمال دارد به مجرای غدد بزاقی صدمه برسد و حتی تجمع ترشحات غدد بزاقی، حالت برآمدگی و توده ایجاد شود. صدمه به عضلات صورت و عفونت نیز جزء عوارض این جراحی است.
به‌طور کلی خاطرنشان میشود فردی که صورت طبیعی و زیبا دارد، ضرورتی برای انجام این جراحی ندارد و فقط در شرایط خاص می‌توان برای انجام آن اقدام کرد. البته بار دیگر تاکید میشود که فقط باید به جراح فوق‌تخصص پلاستیک سپرد.
نداشتن چال گونه یک نقص نیست و برخلاف برخی جراحی‌های زیبایی مانند برداشتن قوز بینی که به بهبود اعتمادبه‌نفس فرد کمک می‌کند، ضروری نیست. جراح حتما باید عوارض این جراحی را برای فرد توضیح دهد چراکه در بسیاری از موارد، افراد پس از آشنایی از آسیب‌های احتمالی از انجام این کار منصرف می‌شوند.
تزریق بوتاکس یکی از روش‌های سریع‌الاثر بهبود خطوط اطراف چشم است
دکتر آزاده گودرزی/ دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران
امروزه روش‌های مختلفی برای جوانسازی و بهبود خطوط اطراف چشم وجود دارد. برخی از این روش‌ها سریع‌الاثر هستند و از جمله آنها می‌توان به تزریق بوتاکس یا بوتولینوم توکسین اشاره کرد. البته اثربخشی این روش همانند دیگر اقدامات زیبایی، زمانی محقق میشود که توسط متخصص پوست و با مواد باکیفیت و استاندارد باشد تا میزان خطوط و چروک‌های پوستی تا حد امکان برطرف شود.
تزریق انواعی از مزوژل‌ها و فیلرها نیز به‌عنوان روش سریع‌الاثر دیگر برای بهبود خطوط اطراف چشم کاربرد دارد که با وزن مولکولی مناسب ناحیه اطراف چشم فرآوری شده‌اند.
روش‌های جوانسازی که تاثیرات طولانی‌تری دارند اما اثر آنها دیرتر از روش‌های قبل ظاهر میشود و نیاز به چند جلسه تکرار دارند، لیزرهای جوانسازی مانند RF فرکشنال است. اثربخشی لیزرهای جوانسازی پس از چند جلسه به فواصل منظم مشخص میشود و سن پوستی اطراف چشم را حدود 8 تا 10 سال جوان‌تر نشان می‌دهد.
انتخاب روش‌های جوانسازی بستگی به نظر متخصص پوست دارد تا با توجه به حالت چشم، سن، میزان افتادگی، عمق چین و چروک‌ها، رنگ پوست و... بهترین روش انجام شود.
لازم به ذکر است بسیاری از افرادی که از بروز علائم پیری اطراف چشم شکایت دارند، دچار افتادگی پلک نیز هستند که موثرترین روش برای بهبود این مشکل، روش‌های جراحی مانند بلفاروپلاستی است و عموما باید همزمان با جوانسازی اطراف چشم انجام شود.
توجه به این نکته ضروری است که با هیچ روش جوانسازی نمی‌توان خطوط چهره را به‌طور کامل برطرف کرد اما با انتخاب روش درست می‌توان تا حد زیادی بهبود داد و چهره را به حالت چند سال قبل بازگرداند.انتخاب روش بهبود افتادگی پوست به شدت و سن فرد بستگی دارد
دکتر سیدمسعود داوودی
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌ا...(عج)
افتادگی پوست فرایندی است که با افزایش سن اتفاق می‌افتد چراکه پوست تحت‌تاثیر نیروی جاذبه زمین و تحلیل رشته‌های کلاژن و الاستین که مسئول استحکام‌بخشی به پوست هستند، دچار شلی و افتادگی میشود.
عوامل محیطی مانند نور خورشید و استعمال دخانیات نیز در این زمینه نقش دارند و پوست به‌تدریج حالت شلی و افتادگی پیدا می‌کند.
البته در صورت ابتلا به بعضی بیماری‌ها که موجب آسیب به رشته‌های ارتجاعی پوست میشود یا بیماری‌های ژنتیکی که رشته‌های کلاژن و الاستین معیوب هستند نیز افتادگی پوست ممکن است زودتر از سن طبیعی ایجاد شود. کاهش وزن یکی دیگر از عوامل زمینه‌ساز افتادگی پوست است.
جراحی برای بهبود افتادگی پوست در جوانی پیشنهاد نمی‌شود
درمان افتادگی پوست با توجه به سن متفاوت است. اولین اقدام را می‌توان استفاده از کرم‌های موضعی دانست اما بعضی دستگاهها و تکنولوژی‌ها اثرات موثرتری دارند و در نهایت نیز باید به جراحی اشاره کرد.
اگر فرد در سنین جوانی و میانسالی دچار افتادگی پوست شود، نمی‌توان جراحی را پیشنهاد داد زیرا خاصیت برگشت‌پذیری درمان‌های جراحی در این سنین معمولا بالاست. بنابراین روش‌های غیرجراحی به این افراد توصیه میشود.
برای کسانی که در سنین جوانی و میانسالی تا حدودی دچار افتادگی پوست شده‌اند، می‌توان کرم‌های موضعی تحت‌‌عنوان کرم‌های لیفت را استفاده کرد. البته تاثیر این کرم‌ها چندان فوق‌العاده نیست اما در موارد خفیف نسبتا موثر است.
مجموعه‌ای از دستگاهها و تکنیک‌ها نیز برای این منظور کاربرد دارد. عملکرد بعضی دستگاهها از امواج رادیویی به‌نام امواج RF یا رادیوفرکوئنسی است.
هایفو نوع دیگری از این گروه دستگاه‌هاست که امواج صوتی متمرکز بر قسمت‌های عمقی پوست میشود و جوانسازی را بهبود می‌بخشد. بعضی از انواع دستگاه‌های جوانسازی نیز ترکیبی از روش درمانی است.
پس از این دستگاهها باید به دستگاه اِندولیفت اشاره کرد که اثربخشی بیشتری دارد و لیزر یا امواج رادیویی با ابزاری شبیه سوزن‌های بلند به زیر پوست وارد شده و با ایجاد حرارت، کلاژن‌سازی تحریک میشود.
مجموعه این روش‌ها می‌توانند در بهبود افتادگی پوست صورت موثر باشند. در مورد افتادگی‌های اندام‌ها که عموما در کلینیک‌های لاغری انجام میشود، دستگاه‌های دیگری مانند شاک ویو و کویتیشن برای سفت‌شدن پوست شکم، پهلوها و اندام‌ها کاربرد دارد.
اثربخشی تکنولوژی‌های جوانسازی تحت‌تاثیر تحریک کلاژن‌سازی است
معمولا بهترین سن برای استفاده از این تکنولوژی‌ها، دوره میانسالی و بین سنین 40 تا 60 سالگی است زیرا اثربخشی آنها، تحریک کلاژن‌سازی است. در سنین بالاتر که تحریک کلاژن‌سازی چندان اتفاق نمی‌افتد، نمی‌توان انتظار نتیجه خاصی با این تکنیک‌ها داشت.
حفظ اثر روش‌های‌جوانسازی نیاز به تکرار دارد و بعضی از روش‌ها سالانه یا دو سال یکبار و بعضی دیگر در فواصل کوتاه‌تر باید تکرار شوند اما به‌طور کلی بین شش ماه تا دو سال متغیر است.
همچنین شرایط فرد نیز در پاسخ به درمان متفاوت خواهد بود و نمی‌توان نتیجه یکسانی را برای همه افراد متصور شد.
انتظار نتیجه فوری از تکنیک‌های کلاژن‌سازی غیرمنطقی است
دکتر امیرهوشنگ احسانی/ استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران
با نزدیک‌شدن به روزهای پایان سال و فرارسیدن تعطیلات نوروز، تمایل به انجام روش‌های مختلف برای بهبود وضعیت پوست و ظاهر بیشتر میشود.
در مورد سریع‌ترین و موثرترین روش‌های بهبود وضعیت پوست باید اشاره کرد که اثر کرم‌ها طولانی است و به‌عنوان مثال برای اینکه کرم ضدچروک اثربخشی مطلوب داشته باشد، لازم است سه تا شش ماه به‌طور منظم استفاده شود. اما روش‌های تزریق مانند بوتاکس می‌تواند طی یک هفته تا ده روز، چروک‌های اطراف دهان و چشم را کم کند. تزریق فیلر در کاهش چروک‌های اطراف لب و عمق خط خنده یا خط غم موثر است.
لیزرهای جوانسازی نیز در بهبود ظاهر چهره موثر هستند اما اثربخشی لیزرها نیز ممکن است نیاز به صرف زمان باشد. تزریق مزوژل‌ها که تکنیک نوینی محسوب میشود می‌تواند در کاهش افتادگی پوست موثر باشد. لیفت با نخ نیز روشی است که معمولا اثربخشی تقریبا سریع دارد.
اما روش‌هایی که به‌منظور کلاژن‌سازی پیشنهاد می‌شوند معمولا نیاز به صرف چند ماه زمان است تا اثربخشی آنها مشخص باشد و نمی‌توان انتظار نتیجه خاصی طی سه تا چهار هفته داشت.