ماریا صادقی
کارشناس ارشد مامایی و رئیس جمعیت مامایی کشور
«رفلاکس» یا سوزش سردل مشکل شایعی است که بسیاری از خانم‌ها طی دوران بارداری تجربه می‌کنند. علت ایجاد رفلاکس، بازگشت اسید معده به مری است که باعث احساس سوزش یا درد در قفسه سینه و گلو می‌شود.
دلایل متعددی زمینه‌ساز رفلاکس در بارداری می‌شوند. اولین علت، تغییرات هورمونی است. افزایش هورمون پروژسترون در دوران بارداری باعث می‌شود همه عضلات بدن حالت شل‌شدگی پیدا کنند. این اتفاق در دریچه بین معده ومری به‌نام دریچه کاردیا نیز اتفاق می‌افتد و باعث می‌شود اسید معده خیلی سریع دوباره به مری برگردد و باعث احساس ترش‌کردن و سوزش سردل شود.
علت دیگر، فشار ناشی از رشد جنین است. هرچه هفته‌های بارداری بیشتر می‌شود، رحم بزرگ می‌شود و فشاری که به معده وارد می‌آید، افزایش می‌یابد که در این حالت، محتویات معده به سمت مری بالا می‌آید.
عامل سوم رفلاکس بارداری، کاهش سرعت هضم غذا است. بالارفتن سطح هورمون پروژسترون در بدن، حرکت غذا در سیستم گوارش کند می‌شود و زمینه‌ساز بروز و تشدید رفلاکس خواهدبود.
علائم رفلاکس در بارداری احساس سوزش سردل، درد در ناحیه پشت قفسه سینه، حس تلخی یا اسیدی در دهان، حالت‌تهوع و استفراغ، مشکل در بلع، احساس نفخ و ورم شکم و بادگلوزدن است.
اولین گام بهبود «رفلاکس» اصلاح سبک زندگی است
اولین اقدام برای پیشگیری و کاهش رفلاکس در بارداری، تغییر در سبک زندگی است. وعده‌های غذایی خانم باردار باید متعدد اما با حجم کم باشد. از خوردن غذاهای چرب، سرخ‌شده، فست‌فود‌ها، خوراکی‌های اسیدی مانند ترشیجات، گوجه‌فرنگی، مرکبات و شکلات محدود شود و یا بهتر اینکه مصرف نشود. فاصله بین آخرین وعده غذایی تا خواب، دو تا سه ساعت باشد.
در زمان خواب نیز سر و شانه کمی بالاتر از بدن قرار گیرد که به جلوگیری از بازگشت اسید از معده به مری کمک کند. استفاده از لباس‌های راحت و نرم و نخی و عدم‌استفاده از لباس‌های تنگ اهمیت دارد زیرا لباس‌های تنگ مانند گِن می‌تواند موجب تشدید رفلاکس شود.
مصرف نوشیدنی‌های گازدار، کافئین‌دار و الکلی اصلا توصیه نمی‌‌شود زیرا موجب تشدید رفلاکس خواهندبود. آب و مایعات به میزان کم اما در فواصل منظم نوشید.
کنترل وزن عامل مهمی در پیشگیری از رفلاکس است زیرا چاقی عامل شل‌شدن عضلات است و رفلاکس تشدید می‌شود. جویدن آدامس‌های بدون شکر می‌تواند به افزایش تولید بزاق کمک کرده و اسید معده خنثی می‌شود که رفلاکس را کاهش می‌دهد.
در مواردی که به‌رغم رعایت همه این موارد، رفلاکس همچنان آزاردهنده است، استفاده از داروهای آنتی‌اسید مانند آلومینیوم هیدروکسید یا منیزیوم هیدروکسید می‌تواند کمک‌‌کننده باشد. در صورت عدم‌پاسخ به این داروها یا رفلاکس شدید و مداوم لازم است با متخصص گوارش مشورت شود تا داروهای دیگر تجویز شود.
رفلاکس خطری برای جنین ندارد و فقط علائم ناخوشایندی برای مادر ایجاد می‌کند که اگر کنترل نشود، بر کیفیت زندگی مادر تاثیر می‌گذارد.