دکتر مجتبی امیری
متخصص پوست و عضو هیات علمی دانشگاه
در سال‌های اخیر، درمان‌های زیبایی با استفاده از پلاسمای غنی از پلاکت (پی‌آرپی) به‌طور فزاینده‌ای مورد توجه قرار گرفته‌اند. این روش به‌ویژه برای جوان‌سازی پوست و بهبود شرایط پوستی مانند جای زخم و چین‌وچروک‌ها استفاده می‌شود. پی‌آرپی با تحریک تولید کلاژن و ترمیم بافت‌ها به‌عنوان یک درمان غیرجراحی محبوب شناخته شده است. اما آیا واقعاً این درمان می‌تواند راز جوان‌تر شدن پوست باشد؟ در این مقاله به بررسی علمی و تجربی این روش و اثرات آن بر پوست می‌پردازیم.

پلاسمای غنی از پلاکت (پی‌آرپی) چیست؟
پلاسمای غنی از پلاکت، مایعی است که از خون فرد استخراج می‌شود و غلظت بالایی از پلاکت‌ها و فاکتورهای رشد دارد. این فرآیند شامل مراحل زیر است:
1. جمع‌آوری خون: مقدار مشخصی خون از فرد گرفته می‌شود.
2. سانتریفیوژ: خون در دستگاه سانتریفیوژ قرار می‌گیرد تا اجزای مختلف آن جدا شوند. این عمل باعث می‌شود پلاکت‌ها و سایر عوامل رشد در بخش مایع خون غلظت بیشتری پیدا کنند.
3. تزریق: پلاسمای غنی از پلاکت به نواحی خاص پوست تزریق می‌شود.

اثرات پلاسمای غنی از پلاکت بر جوان‌سازی پوست
1. تحریک تولید کلاژن: کلاژن پروتئینی است که به پوست استحکام و انعطاف‌پذیری می‌بخشد. تحقیقات نشان می‌دهند که پلاسمای غنی از پلاکت می‌تواند تولید کلاژن را تحریک کند و به بهبود قوام و استحکام پوست کمک کند.
2. بهبود بافت پوست: پلاسمای غنی از پلاکت به ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده کمک می‌کند و می‌تواند به کاهش چین‌وچروک‌ها و خطوط ریز منجر شود. این روش به دلیل تاثیرات التهابی و ترمیمی خود، بهبود قابل توجهی در ظاهر پوست ایجاد می‌کند.
3. افزایش رطوبت پوست: تزریق پی‌آرپی یا پلاسمای غنی از پلاکت می‌تواند به افزایش رطوبت پوست کمک کند و به حفظ انعطاف‌پذیری آن منجر شود. این امر به ویژه در افرادی که با خشکی پوست مواجه هستند، مفید است.
4. کاهش جای زخم و آکنه: پلاسمای غنی از پلاکت می‌تواند به بهبود جای زخم‌ها و لکه‌های پوستی کمک کند. مطالعات نشان داده‌اند که این روش می‌تواند به کاهش عمق و ظاهر جای زخم‌ها کمک کند.
5. افزایش جریان خون: تزریق پلاسمای غنی از پلاکت می‌تواند به افزایش جریان خون در نواحی درمانی کمک کند، که این امر می‌تواند به بهبود اکسیژن‌رسانی و تغذیه پوست منجر شود.

مطالعات و شواهد علمی
تحقیقات نشان می‌دهند که پلاسمای غنی از پلاکت می‌تواند نتایج مثبتی در جوان‌سازی پوست داشته باشد. یک مطالعه منتشر شده در مجله «Dermatologic Surgery» نشان داد که تزریق پلاسمای غنی از پلاکت به کاهش چین‌وچروک‌ها و بهبود قوام پوست کمک کرده است. همچنین، در تحقیقی دیگر در
«Journal of Cosmetic Dermatology» مشخص شد که پلاسمای غنی از پلاکت به کاهش جای زخم‌های آکنه و بهبود رنگ و بافت پوست کمک می‌کند. برخی از مطالعات نشان می‌دهند که پلاسمای غنی از پلاکت می‌تواند در درمان ریزش مو، به ویژه آلوپسی آندروژنتیک نیز موثر باشد و به افزایش ضخامت و رشد موها کمک کند. با وجود نتایج مثبت، برخی محققان بر این باورند که نیاز به مطالعات بیشتری برای تایید کامل اثرات و مکانیزم‌های عملکرد پلاسمای غنی از پلاکت وجود دارد.

نکات مهم در مورد درمان با پلاسمای غنی از پلاکت
مدت زمان نتایج: نتایج درمان با پلاسمای غنی از پلاکت معمولاً به تدریج ظاهر می‌شوند و ممکن است چندین هفته تا چند ماه طول بکشد تا اثرات کامل آن قابل مشاهده باشد. این زمان به علت فرآیند ترمیم و بازسازی طبیعی پوست است که به تولید کلاژن و الاستین نیاز دارد.
تعداد جلسات درمان: برای دستیابی به نتایج مطلوب، تعداد جلسات درمان با پلاسمای غنی از پلاکت بستگی به نوع و شدت مشکل پوستی دارد. به طور کلی، پزشکان معمولاً پیشنهاد می‌کنند که بیماران در ابتدا ۳ تا ۴ جلسه درمانی، با فواصل ۴ تا ۶ هفته‌ای داشته باشند. پس از آن برای حفظ نتایج، ممکن است جلسات نگهداری سالیانه یا نیم‌سالی نیز نیاز باشد.
عوارض جانبی: پلاسمای غنی از پلاکت یا پی‌آرپی به‌عنوان یک روش ایمن شناخته می‌شود، اما ممکن است برخی عوارض جانبی وجود داشته باشد. این عوارض معمولاً خفیف و موقتی هستند و شامل موارد زیر می‌شوند:
 تورم و قرمزی: این علائم معمولاً پس از چند ساعت یا چند روز برطرف می‌شوند.
 کبودی: ممکن است کبودی در محل تزریق مشاهده شود که معمولاً به سرعت بهبود می‌یابد.
 درد خفیف: احساس درد یا ناراحتی در محل تزریق ممکن است به‌وجود آید، اما معمولاً خفیف است و به‌زودی از بین می‌رود.
مناسب نبودن برای همه: این درمان برای همه افراد مناسب نیست. افرادی که دارای مشکلات پوستی خاص، اختلالات خونریزی، عفونت‌های فعال یا بیماری‌های خودایمنی هستند، ممکن است نتوانند از این روش استفاده کنند. همچنین، زنان باردار یا شیرده باید قبل از انجام پی‌آرپی با پزشک خود مشورت کنند. مشاوره با پزشک متخصص و انجام آزمایش‌های لازم پیش از درمان می‌تواند به شناسایی این مشکلات کمک کند.
نتایج طولانی‌مدت و حفظ آنها: نتایج حاصل از درمان پی‌آرپی معمولاً پایدار هستند، اما به‌مرور زمان تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند سن، وضعیت سلامتی و نوع مراقبت‌های پوستی قرار می‌گیرند. برای حفظ نتایج، موارد زیر پیشنهاد می‌شود:
 استفاده منظم از محصولات مراقبتی: محصولات حاوی رتینول، ویتامینC و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند به حفظ سلامت و زیبایی پوست کمک کنند.
 رعایت سبک زندگی سالم: تغذیه مناسب، ورزش منظم و خواب کافی به بهبود وضعیت پوست و جلوگیری از پیری زودرس کمک می‌کند.
 مراجعه منظم به پزشک: با مشاوره دوره‌ای و دریافت درمان‌های تکمیلی، می‌توان نتایج پی‌آرپی را به بهترین شکل حفظ کرد.
6. انتخاب پزشک متخصص: انتخاب پزشک متخصص و باتجربه برای انجام درمان پی‌آرپی از اهمیت بالایی برخوردار است. پزشک باید تجربه کافی در زمینه زیبایی و پوست داشته باشد و بتواند با توجه به نیازهای فردی بیمار، درمان مناسب را پیشنهاد دهد. مشاهده نظرات بیماران قبلی و بررسی مدارک پزشکی پزشک می‌تواند به تصمیم‌گیری بهتر کمک کند.
7. هزینه درمان: هزینه درمان با پی‌آرپی ممکن است بسته به محل درمان، تجربه پزشک و تعداد جلسات مورد نیاز متفاوت باشد. برخی بیماران ممکن است نگران هزینه‌ها باشند، اما در نظر داشته باشید که این درمان می‌تواند به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری در سلامت و زیبایی پوست شما تلقی شود.
8. مشاوره قبل از درمان: قبل از انجام پی‌آرپی، مشاوره دقیق با پزشک اهمیت زیادی دارد. در این جلسه، پزشک باید به بررسی تاریخچه پزشکی شما، نگرانی‌های پوستی و اهداف زیبایی‌تان بپردازد. همچنین، اطلاعات دقیقی در مورد فرآیند درمان، نتایج مورد انتظار و عوارض جانبی احتمالی ارائه خواهد شد.

حرف آخر
پلاسمای غنی از پلاکت (پی‌آرپی) به‌عنوان یک روش جوان‌سازی پوست با پتانسیل‌های قابل توجهی شناخته شده است. این روش با تحریک تولید کلاژن، بهبود بافت پوست و کاهش چین‌وچروک‌ها می‌تواند به داشتن ظاهر جوان‌تر کمک کند. با این حال، توجه به نکات مهم و مشاوره با متخصصان قبل از انجام این درمان ضروری است. در نهایت، پی‌آرپی ممکن است یکی از ابزارهای موثر در جعبه ابزار زیبایی شما باشد، اما همواره باید در کنار سایر روش‌ها و مراقبت‌ها به کار گرفته شود.

 مراقبت‌های پس از درمان پی‌آرپی
به منظور بهینه‌سازی نتایج و کاهش عوارض جانبی، مراقبت‌های پس از درمان پی‌آرپی  اهمیت زیادی دارد. در اینجا چند مورد از مراقبت‌های پس از پی‌آرپی آورده شده است:
اجتناب از فعالیت‌های سنگین: در 24 تا 48 ساعت پس از درمان، از فعالیت‌های ورزشی و سنگین خودداری کنید تا از افزایش جریان خون و تورم جلوگیری شود.
پرهیز از نور مستقیم خورشید: پوست درمان‌شده را در برابر نور مستقیم خورشید محافظت کنید. استفاده از کرم ضد آفتاب با SPF مناسب بسیار توصیه می‌شود.
عدم استفاده از لوازم آرایشی: در 24 تا 48 ساعت پس از درمان، از مصرف محصولات آرایشی خودداری کنید تا پوست به خوبی بهبود یابد.
رعایت بهداشت: نواحی تحت درمان را تمیز و خشک نگه‌ دارید. از تماس با دست‌های کثیف یا مواد شیمیایی خشن پرهیز کنید.
استفاده از کمپرس سرد: برای کاهش تورم و ناراحتی، می‌توان از کمپرس سرد روی نواحی درمان‌شده استفاده کرد.
پرهیز از دماهای خیلی گرم یا سرد: در روزهای اول پس از درمان، از قرار گرفتن در معرض دماهای شدید (گرما و سرما) مانند سونا و حمام بخار خودداری کنید.
نوشیدن آب کافی: هیدراته ماندن بدن به بهبود سریع‌تر پوست کمک می‌کند، بنابراین آب کافی بنوشید.
پیگیری با پزشک: مراجعه منظم به پزشک برای بررسی نتایج و دریافت درمان‌های تکمیلی در صورت نیاز بسیار مهم است.