دکتر امیرهوشنگ احسانی، متخصص پوست و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران
مسافرت در شرایط و موقعیت‌های زمانی مختلف مانند تعطیلات نوروزی همیشه جذابیت‌های خاص خودش را دارد و بیشتر ما دوست داریم که این تعطیلات را صرف خوشگذرانی، استراحت و تفریح کنیم. اما بیشتر ما معمولا این نکته را نادیده می‌گیریم که عوامل متنوعی مانند نوسانات آب‌وهوایی، شرایط اقلیمی متفاوت، شرایط محیطی در سفر هوایی یا زمینی، استرس سفر و تغییرات تغذیه‌ای می‌توانند به سلامتی پوست ما آسیب برسانند و کاری کنند که پوست ما دیگر در بهترین حالت خودش نباشد یا در طول سفر دچار مشکلات پوستی مختلف شود. با این‌حال، اگر نکات کلیدی و مهمی که در ادامه مطرح می‌شوند را رعایت کنید، محافظت از سلامتی و شادابی پوست را در طول سفرهای نوروزی به حداکثر می‌رسانید و بعد از پایان سفر هم کمتر دچار مشکلات پوستی می‌شوید.
۱. قبل از سفر به لایه‌برداری پوست توجه کنید
داشتن پوست شفاف، درخشان، سالم و شاداب در دوران سفر، به برنامه‌ریزی قبلی نیاز دارد و شما باید از قبل برای دستیابی به این هدف اقدام کرده باشید. لایه‌برداری سبک و رطوبت‌رسانی منظم و حداکثری به پوست در هفته‌های قبل از سفر (مخصوصا در یک هفته پایانی باقیمانده به سفر) می‌تواند از پوست در برابر معضل کم‌آب شدن در حین سفر محافظت کند. این معضل به‌عنوان یکی از معضلات اصلی سفر برای پوست شناخته می‌شود و می‌تواند کاری کند که پوست شما در دوران سفر همیشه کدر، خشک و چروک‌خورده به نظر برسد.
شما می‌توانید از لایه‌بردارهای آنزیمی و فیزیکی برای جداسازی سلول‌های پوستی مرده از بافت پوست بدن استفاده کنید تا درنهایت پوست صاف‌تر، درخشان‌تر و شاداب‌تری برای سفر داشته باشید. برای لایه‌برداری پوست صورت هم باید از محصولات بسیار ملایم کمک بگیرید تا قبل از سفر دچار تحریکات پوستی نشوید. سرم‌های حاوی اسید لاکتیک ۱۰ درصد معمولا می‌توانند گزینه مناسبی برای لایه‌برداری پوست در فاصله یک هفته مانده تا سفر باشند. این سرم‌ها هم سلول‌های پوستی مرده را از بافت پوست صورت جدا می‌کنند، هم جلوه بهتری به نشانه‌های پیری پوست می‌بخشند و هم آبرسانی به پوست را در سطح مطلوبی به انجام می‌رسانند. برای بهره‌مندی از فواید حداکثری این سرم‌ها بهتر است که استفاده از آنها را حدود ۲ هفته قبل از سفر شروع کنید.
۲. آبرسانی به بدن و مرطوب‌سازی پوست را دو برابر کنید
برای جلوگیری از کم‌آب شدن بدن در سفرهای نوروزی باید آبرسانی به بدن را جدی بگیرید و مرطوب‌سازی پوست را هم دو برابر کنید. بنابراین حتما در طول روز آب کافی بنوشید و در یک هفته باقیمانده تا شروع سفر بیشتر آب بنوشید تا مطمئن شوید که بدن شما از این نظر هیچ کمبودی ندارد.
علاوه بر این، یک مرطوب‌کننده باکیفیت، غنی و محافظت‌کننده برای پوست صورت و یک کرم ترمیم‌کننده مخصوص دور چشم تهیه کنید تا مرطوب‌سازی پوست را به بهترین حالت برسانید. استفاده منظم از محصولات مرطوب‌کننده برای پوست صورت و رسیدگی منظم به پوست حساس دور چشم‌ها باعث می‌شود که محافظت از سد دفاعی طبیعی پوست به سطح مطلوب برسد و احتمال کم‌آب شدن پوست و بروز مشکلات پوستی مختلف در دوران سفر به حداقل کاهش یابد.
۳. یک روتین پوستی ساده برای سفر تنظیم کنید
واضح است که به‌راحتی نمی‌توانیم همه محصولات مراقبت از پوست را همراه با خودمان به سفر ببریم یا اگر چنین کاری را هم انجام بدهیم، استفاده از همه آنها تقریبا کاری غیرممکن خواهد بود. بنابراین یک روتین پوستی ساده برای سفر تنظیم کنید و فقط مهم‌ترین محصولات مراقبت از پوست را با خودتان به سفر ببرید. این روتین پوستی ساده باید شامل چهار نوع محصول باشد: شوینده یا پاک‌کننده صورت، سرم، محصول مرطوب‌کننده و کرم ضدآفتاب.
۴. به برنامه همیشگی پایبند بمانید
امتحان کردن محصولات جدید پوستی یا انجام دادن روندهای پوستی تازه معمولا در دوران سفر وسوسه‌انگیز است، اما به‌هیچ‌وجه نباید در برابر این وسوسه تسلیم شوید. روتین پوستی در دوران سفر فقط باید بر مبنای محصولات ساده‌ای شکل بگیرد که عملکرد مثبت آنها برای پوست شما از قبل ثابت شده است. با جدی گرفتن این اصل مهم از بروز تحریکات پوستی یا مشکلات پوستی دیگر در روزهای سفر جلوگیری می‌کنید. پس اگر وسوسه شده‌اید که محصولات پوستی ارائه‌شده در هتل‌ها یا مراکز اقامتی مختلف را امتحان کنید، یک تا دو عدد از آنها را کنار بگذارید و پس از پایان سفر با خودتان به خانه بیاورید تا بعدا بتوانید آنها را امتحان کنید.
۵. آبرسانی به بدن را در اولویت قرار بدهید
هوای خشک در کابین هواپیما، دمای بالای هوا در بعضی مناطق مسافرتی یا در بعضی از ساعات سفر، عدم مصرف آب کافی در طول سفر با خودروی شخصی، وقت‌گذرانی زیر تابش نور خورشید و... همگی می‌توانند در کم‌آب شدن بدن و پوست شما نقش مهمی داشته باشند، درحالی که بدن در حین سفر به دریافت آب بیشتری نسبت به حالت عادی نیاز دارد. بنابراین در طول سفر مطمئن شوید که آب کافی می‌نوشید و حتی در بعضی از ساعات نیز میزان آب مصرفی را افزایش می‌دهید.
۶. روتین پوستی خود را با شرایط اقلیمی سفر هماهنگ کنید
اقلیم‌های گرم‌تر می‌توانند ترشحات چربی پوست را افزایش بدهند، درحالی که اقلیم‌های سرد و خشک می‌توانند باعث کم‌آبی پوست شوند. بنابراین روتین پوستی خودتان را با شرایط اقلیمی سفر هماهنگ کنید و هنگام انتخاب مرطوب‌کننده برای روزهای مسافرت حتما به شرایط اقلیمی مقصد مورد نظر توجه داشته باشید. اگر پوست شما چرب یا ترکیبی است و می‌خواهید به مناطق گرمسیری مسافرت کنید، باید یک مرطوب‌کننده سبک انتخاب کنید که ترجیحا حاوی ترکیبات پروبیوتیک هم باشد. این محصولات از میکروبیوم پوست محافظت می‌کنند و بافت سبکی دارند، درحالی که رطوبت‌رسانی به پوست را هم در سطح مطلوب نگه می‌دارند. اگر هم پوست نرمال تا خشک دارید و می‌خواهید به مناطق سرد یا خشک مسافرت کنید، حتما مرطوب‌کننده‌های غلیظ‌تر و غنی‌تر را انتخاب کنید. محصولاتی که حاوی چربی‌های سالم و سرامیدها هستند، گزینه بهتری برای این افراد محسوب می‌شوند زیرا به بازسازی سد دفاعی پوست کمک می‌رسانند، درحالی که رطوبت عمیقی ایجاد می‌کنند و درخشش پوست را افزایش می‌دهند.
۷. مصرف خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های کافئین‌دار را کنترل کنید
یکی از عادت‌های رایج بعضی افراد در طول سفر و همچنین در روزهای مسافرت، مصرف حجم زیادی از خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های کافئین‌دار است، درحالی که دریافت بیش‌ازحد کافئین مستقیما باعث کم‌آبی بدن می‌شود. این کم‌آبی هم سریعا در وضعیت پوست بازتاب پیدا می‌کند و مثلا باعث می‌شود که پوست شما خشک‌تر و خسته‌تر به نظر برسد یا این‌که خطوط ریز پوستی هم برجسته‌تر به نظر برسند. بنابراین دریافت کافئین را در روزهای سفر کنترل کنید و بعد از مصرف خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های کافئین‌دار هم حتما میزان استفاده از آب ساده را افزایش بدهید.
۸. محصولات ضدآفتاب را فراموش نکنید
استفاده منظم از محصولات ضدآفتاب دارای SPF یکی از مهم‌ترین کارهایی است که باید در طول سفر انجام بدهید تا پوست شاداب و سالمی داشته باشید. اگر این کار مهم را جدی نگیرید یا به‌راحتی فراموشش کنید، بعد از سفر با لکه‌های پوستی تیره، چین‌وچروک‌های پوستی، خشکی و پوسته‌ریزی پوست مواجه خواهید شد (مخصوصا اگر به مناطق گرمسیری یا دارای ساحل‌های آفتابی سفر کرده باشید). بنابراین یک ضدآفتاب دارای طیف وسیع (مقاوم در برابر پرتوهای UVA و UVB) برای دوران سفر تهیه کنید که SPF آن هم بالاتر از ۳۰ باشد و استفاده از این ضدآفتاب را در فواصل زمانی مشخص تجدید کنید.
9. از پوست حساس در برابر آب شور و کلر محافظت کنید
اگر پوست حساسی داشته باشید، حتما در گذشته بعد از شنا کردن در استخر یا دریا دچار تحریکات پوستی شده‌اید. بعضی افراد بعد از شنا کردن در دریا با چنین مشکلاتی مواجه می‌شوند: قرمز شدن دور چشم‌ها، تحریکات پوستی در اطراف دهان و حتی تشدید اگزما. برای پیشگیری از این مشکل می‌توانید از روغن اسکوالن (Squalane) ۱۰۰ درصد کمک بگیرید. این روغن گیاهی و خالص درواقع از سد دفاعی و مرطوب پوست محافظت می‌کند و رطوبت طبیعی پوست را درون بافت پوست نگه می‌دارد. لایه روغنی سبکی که این روغن روی پوست به‌وجود می‌آورد، مثل یک سد دفاعی مضاعف عمل می‌کند و درنتیجه از پوست در برابر عوامل تحریک‌زا و مشکلاتی مانند ازبین‌رفتن رطوبت طبیعی پوست محافظت می‌کند. البته هربار قبل از شنا کردن در دریا یا استخر فقط باید مقدار کمی از این روغن را روی پوست بدن پخش کنید و ۶۰ ثانیه منتظر بمانید تا این ماده به‌خوبی توسط پوست جذب شود. بعد هم بهتر است که از یک ضدآفتاب مینرال استفاده کنید و وقتی که از جذب کامل آن مطمئن شدید، وارد آب استخر یا دریا شوید.
۱۰. شست‌وشو و پاکسازی پوست را هرگز نادیده نگیرید
بعضی افراد در طول مسافرت به‌دلیل خستگی یا حواس‌پرتی دیگر به شست‌وشو و پاکسازی پوست توجه نمی‌کنند، درحالی که گشت‌وگذار در فضاهای بین‌شهری، وقت‌گذرانی در خیابان‌ها و بازارهای شلوغ و... به‌راحتی میزان انباشت گردوغبار، آلودگی‌ها و ذرات تعریق را در بافت پوست افزایش می‌دهد. بنابراین در پایان روز و پس از رسیدن به اتاق هتل یا مرکز اقامتی خودتان حتما پوست صورت را بشویید و پاکسازی کنید. توجه داشته باشید که میزان تماس پوست با باکتری‌ها، گردوغبار، آلودگی‌ها و دیگر عوامل آسیب‌زا در طول سفر افزایش می‌یابد و در چنین شرایطی، پاکسازی منظم پوست برای جلوگیری از انسداد روزنه‌های پوستی و بروز تحریکات پوستی ضرورت دارد.
هنگام انتخاب شوینده یا پاک‌کننده مناسب برای پوست هم در درجه اول به این توجه کنید که کدام شوینده همیشه پاکسازی مطلوب را بدون ازبین‌بردن رطوبت طبیعی پوست انجام می‌دهد. شوینده‌های برپایه گلیکولیک معمولا برای جداسازی چربی اضافی پوست و پیشگیری از بروز جوش‌های پوستی مناسب هستند.