پدیده قاچاق کالا در کشور ما، علاوه بر آثار سوء اقتصادی به عنوان یک چالش اقتصادی و اجتماعی حائز اهمیت است. امروزه این پدیده علاوه بر اینکه به عنوان یک تهدید جدی بر سر راه تجارت آزاد است هزینههای زیادی نیز به بدنه اقتصادی کشور تحمیل میکند. محمدرضا بهرامن، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران، معتقد است وجود تعرفههای بالا، نبودن کنترل لازم در بخش توزیع و مصرف و تحریم سیستم بانکی از جمله مهمترین دلایل بروز پدیده قاچاق در اقتصاد کشور است و از سوی دیگر بالا بودن تقاضای خرید کالاهای قاچاق انگیزه این امر را افزایش داده است.
او درباره دلیل بروز قاچاق و راهکارهای مقابله با آن گفت: «مطمئناً پدیده قاچاق یکی از عواملی است که میتواند فضای اقتصادی را تحت تاثیر قرار دهد و این پدیده در فضای اقتصادی جامعه ما به دلیل مسائلی که با آن روبرو است یکی از عوامل تاثیرگذار است.» وی با بیان اینکه بروز پدیده قاچاق میتواند در هرزمانی آسیبهای فراوانی به دولت بزند، افزود: «دولت یازدهم یکی از مبانی خود را مبارزه با قاچاق قرار داده و بخشی از بودجه سالیانه را برای مقابله این مسئله اختصاص داده است اما وجود این عارضه میتواند باعث شود دولت به اهداف خود در بودجه نرسد. اگر دولت بخواهد در این زمینه به راهکارهای مناسبی برسد مطمئناً به زمان بیشتری نیاز دارد، چراکه در فرصت کوتاه این مسئله قابلحل نیست.» بهرامن ادامه داد: «یکی از ساختارهایی که امروز باعث قاچاق میشود وجود تعرفههایی است که بدون مطالعه در نظر گرفتهشده است که این اتفاق فرصت را در اختیار عوامل فرصتطلب قرار میدهد. از طرف دیگر کشور ما مرزهای متعددی دارد و متاسفانه در بخش توزیع و مصرف، کنترل و دقت لازم وجود ندارد اما اصل موضوع در بروز پدیده قاچاق، اختلاف قیمت بین کالاهای مختلف در بازار و بالا بودن تقاضا برای کالاهای قاچاق است که این مسئله انگیزه را برای سودجویان بالاتر میبرد.» این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران با بیان راهکاری برای مقابله با قاچاق گفت: «مکانیزه شدن گمرکات یکی از راههایی است که فضا را برای ورود و خروج کالاها منظمتر میکند و میتواند راه را بر کسانی که قاچاق میکنند ببندد. اگر در مسیر پولی کنترل لازم وجود داشته باشد عاملی بازدارنده برای کالاهای غیررسمی خواهد بود که به کشور وارد میشوند.» وی اضافه کرد: «باید به این موضوع توجه کنیم که تا زمانی که سیستم بانکی نمیتواند عملیات بانکی و جابجایی پول را بهدرستی انجام دهد نمیتوانیم در زمینه مقابله با قاچاق عوامل بازدارنده ایجاد کنیم و به دلیل اینکه هنوز تحریمهای بانکی برداشته نشده، فضا برای سودجویان محیاست.» بهرامن همچنین گفت: «بخش خصوصی و تشکلها میتوانند در زمینه کنترل پدیده قاچاق موثر باشند.» گفتنی است که در حالی شاهد روند رو به رشد قاچاق کالا به ایران هستیم که حدود 24 دستگاه در کل کشور است.