فعالان جامعه پزشکی در حوزه انتقال خون از مردم درخواست کردهاند که با توجه به کاهش ذخایر خونی، اهدای خون در دوران سخت کرونا را فراموش نکنند
امین جلالوند
با توجه به شیوع کرونا، اوضاع اهدای خون مثل سابق نیست. میزان مراجعه مردمی کمتر شده است و در برخی مراکز انتقال خون با وضعیت هشدار مواجه شدهایم. به همین دلیل نیز برخی از فعالان جامعه پزشکی در حوزه انتقال خون از مردم درخواست کردهاند که در این روزهای بحرانی کرونا، موضوع حیاتی اهدای خون را فراموش نکنند.
به طور مثال، محمدرضا مهدی زاده، مدیرکل انتقال خون استان تهران تاکید میکند: «با شیوع گسترده ویروس کووید ۱۹ و نگرانیهای پیش آمده در پیک سوم این بیماری، آمار مراجعه مردم به مراکز اهدای خون با کاهش شدیدی مواجه شده است. متاسفانه در روزهای اخیر و با کاهش حضور مردم در مراکز اهدای خون، ذخایر فرآوردههای خونی برای تامین نیاز بیماران و بیش از ۱۶۰ مرکز درمانی پایتخت در حالت هشدار قرار دارد. بنابراین از مردم مهربان و نوعدوست میخواهیم که در این شرایط ویژه و در شروع روزهای سرد، مساله اهدای خون و نجات جان بیماران را از ضروریات بدانند.»
او یادآور میشود: «البته مراکز اهدای خون در طول این ماههای شیوع کووید۱۹ با رعایت پروتکلهای بهداشتی در بالاترین سطح، محلهایی مطمئن و سلامت برای مراجعه داوطلبان وفادار اهدای خون بوده اند. همدلی و همراهی مردم، گرهگشای سختیها در همه موقعیتهای زمانی بوده است. انتظار داریم مردم عزیزمان، در لحظههای خروج از خانه به لحاظ انجام کارهای ضروری، اهدای خون برای نجات جان بیماران را نیز یک ضرورت حیاتی بدانند تا با مشارکت بیشتر و وفادارانه اهداکنندگان خون، این روزهای سخت را با لبخند امید و نجات بیماران پشت سر بگذاریم.»
همچنین مهدی زاده خاطرنشان میکند: «نیاز روزانه مراکز درمانی استان تهران به فرآوردههای خونی، حدود ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ واحد خون است که برای تامین آن، نیاز به مشارکت بیشتر و جدیتر مردم در مراکز اهدای خون است.»
از سوی دیگر، پیمان عشقی، مدیرعامل سازمان انتقال خون هم از بهبودیافتگان کرونا درخواست دارد که به شکرانه سلامتی خود اقدام به اهدای پلاسمای خون خود کنند. او تصریح میکند: «از مردم میخواهیم اهدای خون را فراموش نکنند، چرا که پایگاههای اهدای خون استاندارد و کاملا تحت نظارت و کنترل است و جای هیچ نگرانی برای اهدای خون وجود ندارد. بهبودیافتگان از کرونا باید اهدای پلاسما را مورد توجه قرار دهند. با توجه به اینکه پادزهر ضد کرونا در این افراد روز به روز کمتر میشود، این افراد باید این فرصت را از دست ندهند.»
او خاطرنشان میکند: «میانگین سنی اهداکنندگان پلاسمای بهبود یافته از کرونا از ۳۵ تا ۴۵ سال بوده است. از طرفی مراجعه بانوان برای اهدای پلاسما بیشتر از مراجعه برای اهدای خون بوده است. البته از پلاسمای خانمهایی که سابقه زایمان دارند نمیتوانیم به طور مستقیم و خام برای درمان کووید۱۹ استفاده کنیم. پلاسمای اهدا شده توسط خانمهایی که سابقه بارداری دارند نگهداری میشود و اگر تهیه دارو از پلاسما مقدور شد، از آن پلاسما برای تهیه داروی کرونا استفاده میشود که تمام این نکات پیش از پلاسماگیری برایشان تشریح میشود.»
نیمنگاهی به مشکلات کارکنان انتقال خون در دوران کرونا
جمعیت قابل توجهی از فعالان جامعه پزشکی در حوزه انتقال خون فعالیت میکنند. با شیوع کرونا، آنها نیز متاثر از این بیماری مرگبار شدند.
فرهود زعفرانی، مدیرکل فناوری اطلاعات، ارتباطات و تحول اداری سازمان انتقال خون کشور نیز در گفتگو با سپید به بخشی از چالشهای کارکنان حوزه انتقال خون در مواجهه با کرونا اشاره میکند و میگوید: «در نظر بگیرید که همین الان، برخی از همکاران ما با بیماران بهبودیافته کرونا کار میکنند. در این شرایط اگر فردی که برای اهدای خون و پلاسما مراجعه میکند، ناقل کرونا باشد، سلامت کادر انتقال خون را هم تهدید خواهد کرد. حتی چند مورد هم از این اتفاقات تلخ نیز داشتهایم. همین بهبودیافتگان کرونا که از آنها پلاسما گرفته میشود، خانواده آنها نیز ممکن است به کرونا مبتلا شده باشند که این موضوع هم کار ما را سختتر میکند. از سوی دیگر، کارکنان بخش انتقال خون از برخی تسهیلات وزارت بهداشت که به بیمارستانها تعلق میگیرد نیز محروم هستند.»
او تاکید میکند: «بودجه سنواتی که در اختیار سازمان انتقال خون قرار میگیرد، فقط بخشی از هزینههای تامین تجهیزات، ملزومات و فرآیندهای انتقال خون را تامین میکند؛ طوری که هم اکنون سازمان انتقال خون با میلیاردها تومان، کسری بودجه مواجه است.»
همچنین زعفرانی با اشاره به وضعیت درآمدی کارکنان بخش انتقال خون، یادآور میشود: «برخی از همکاران حوزه انتقال خون، درآمد ثابت دریافت میکنند. بخش زیادی از نیروهایمان نیز به شکل قراردادهای خدمت، قراردادهای کارگری و قراردادهای «ضریب کا» در حوزه انتقال خون فعالیت دارند. درآمد آنها متغیر است و حقوق ثابت ندارند. کلا همکاران ما در سازمان انتقال خون، بخصوص پزشکان و متخصصان اگر از سازمان انتقال خون خارج شوند و در طرحهای وزارت بهداشت مثل پزشک خانواده فعالیت کنند، درآمد بسیار بالاتری دریافت میکنند. نباید از خاطر برد که همکاران فعال در حوزه انتقال خون، کارانه هم ندارند، در حالی که اگر مثلا در یک درمانگاه کار میکردند، کارانه نیز به آنها تعلق میگرفت. به همین دلایل است که معتقدم کارکنان بخش انتقال خون در سراسر کشور، عاشقانه و بدون در اولویت قرار دادن مسائل مالی و رفاهی در این بخش حساس و حیاتی، مشغول به کار هستند.»
با توجه به کاهش ذخایر خونی کشور، پیشقدم شدن مردم برای اهدای خون میتواند تبعات موج سوم کرونا را کاهش دهد و امید تازهای به بیماران بستری در روزهای سخت کرونا تزریق کند.