سید هادی احمدی
عضو شورای عالی داروخانه های کشور و عضو کارگروه اقتصاد انجمن داروسازان ایران
آمار، زیربنای تمام حرکتهایی است که در یک سازمان انجام میشود. درصورتی که آمار قابل اطمینانی در سازمانها وجود نداشته باشد، برنامهریزی با مشکل مواجه خواهد شد و امکانات موجود در مسیر درست به کار گرفته نخواهد شد.
به بیان دیگر آمار مهمترین ابزار ارزیابی عملکرد گذشته، حال و برنامهریزی برای آینده و یکی از عوامل اصلی سیاستگذاری و مدیریت در هر سازمانی محسوب میشود.
با توجه به رشد جمعیت و افزایش سن جمعیت ایران، آمار مصرف واکسن آنفلوانزا نشان میدهد که ما در سال حدود ۲ میلیون عدد واکسن آنفلوانزا در کشور نیاز داریم (البته بهجز امسال که با شیوع کرونا مواجه شدیم.)
در سال ۱۳۹۶ حدود ۳ میلیون عدد واکسن آنفلوانزا وارد کشور شد که تعداد زیادی از آن مصرف نگردید و امحاء شد! آنقدر واکسن زیاد وارد شد که در آخر سال ۹۶ شرکتها بدون فاکتور به برخی داروخانهها واکسن اهدا میکردند!
در سال ۱۳۹۷ حدود یک میلیون و چهارصد هزار عدد واکسن آنفلوانزا وارد شد که در آن سال هم مقداری مصرف نشد!
در سال ۱۳۹۸ تعداد یک میلیون و هشتصد شصت هزار عدد واکسن آنفلوانزا وارد شد که رشدی معادل ۳۰ درصدی نسبت به سال گذشته داشت و علیرغم تبلیغات منفی علیه واکسن آنفلوانزا حدود ۵۵ درصد تلقیح این واکسن نیز نسبت به سال گذشته بیشتر شد.
اما با شیوع بیماری کووید ۱۹ ( اسفند ۹۸) مشخص بود که میزان تقاضا برای واکسن آنفلوانزا در سال 99 به شدت افزایش مییابد و لذا انتظار میرفت که مسئولین سازمان غذاودارو فکری عاجل و منطقی کنند.
نکته بسیار مهم اینکه در ابتدا ریاست محترم سازمان غذاودارو و جناب وزیر محترم بهداشت درمان نباید زیر بار کاهش ارز دارو میرفتند. این نکتهای است که ریاست محترم کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هم به آن اشاره کرده است.
دکتر شهریاری در تذکری به رئیس جمهور تصریح کرد: «بانک مرکزی باید ارز دارو را در اسرع وقت تامین کند. هرگونه بیتوجهی نسبت به تامین ارز دارو ما را با مشکل جدی کمبود دارو مواجه خواهد کرد و این موضوع میتواند مشکلات امنیتی را در پی داشته باشد.»
به نظر میرسد مسئولان اقتصادی، تشخیص درستی از مسئله دارو نداشته باشند؛ در حالی که این مساله حیاتی است و حتی میتواند از غذا مهمتر باشد.
اگر ارز دارو در زمان مناسب و به موقع پرداخت نشود، طی سه ماه آینده با مشکل جدی کمبود دارو مواجه خواهیم شد؛ در این رابطه به رئیس جمهور اعلام میکنیم که به طور جدی به بانک مرکزی تذکر دهد تا مساله تامین ارز را جدی بگیرند.
مسلما با کاهش منابع ارزی دارو، مشکلات زیادی در تهیه واکسن آنفلوانزا نیز بوجود آمد. بر اساس اطلاعات واصله میزان واردات واکسن آنفلوانزا امسال حدود یک پنجم نیاز کشور است! این در حالیست که مسئولین سازمان غذاودارو اگر درک درستی از اوضاع داشتند، با قدری درایت میتوانستند به اندازه نیاز کشور واکسن آنفلوانزا تهیه نمایند.
براساس نظر کارشناسان دارویی، برای تهیه واکسن آنفلوانزا حداقل باید ۷ الی ۹ ماه قبل از واردات به تولید کننده سفارش داده شود.
واردات واکسن آنفلوانزا در طی سالهای گذشته به خوبی نشان میدهد که سازمان عریض و طویل غذاودارو هنوز نتوانسته است آمار دقیقی از نیاز جامعه را در خصوص مصرف این دارو داشته باشد و یا مدیریت نماید. ضعف مدیریت این سازمان در واردات دارو بیانگر این واقعیت است که مسبب برخی از کمبودهای دارویی، خود سازمان غذاودارو است. ظاهرا قطار تغییرات این سازمان دوباره باید به حرکت درآید و از مدیران شایسته و خوشفکر و به دور از رانت ستفاده شود.
اما یک تذکر جدی: براساس شنیدهها برای همین تعداد اندک واردات واکسن آنفلوانزا، در کنار درخواستهای هلال احمر، برخی ارگانها از جمله معاونت بهداشتی هم درخواست ۲ میلیون دوز واکسن از سازمان غذاودارو نموده است! سازمان غذاودارو باید به طور جدی و بنا بر رسالت ذاتی خود این تعداد واکسن آنفلوانزا را بین تمامی داروخانههای ایران به طور یکسان توزیع نماید و از دادن سهم به سایر ارگانها و یا داروخانههای خاص تحت هر عنوانی جدا خودداری نماید. ضمن اینکه هر ارگان و سازمان دیگری هم اگر نیازمند دارویی هستند، میتوانند مانند سایر مردم و بر اساس پروتکل توزیعی اعلام شده، از منابع رسمی (داروخانهها) تهیه نمایند.