رئیس انجمن علمی متخصصین داروسازی بالینی ایران با اشاره به اینکه تفاوتهای به ارث رسیده از طریق ژنها میتواند پاسخ بدن به داروها را تحت تاثیر قرار دهد، گفت: «دارودرمانی شخصی شده یا personalized drug therapy شاخهای از فارماکوتراپی است که در آن بهینه سازی درمان بیماران با توجه به ویژگیهای منحصر به فرد ژنومیکی هر بیمار انجام میگیرد.»
به گزارش سپید، جمشید سلامزاده، استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در آستانه برگزاری دهمین همایش داروسازی بالینی ایران، اظهار داشت: «این همایش 29 خرداد تا ۳۱ خردادماه سال 1398 در محل سالن همایشهای بینالمللی رازی برگزار خواهد شد و تلاش ما در انجمن متخصصین داروسازی بالینی همواره این بوده که موضوعات جدید و درعینحال کاربردی را در همایشهای انجمن ارائه و عناوین و محتوای سخنرانیها، پنلها و کارگاهها را در راستای همین موضوعات متمرکز شود.»
وی افزود: «بر همین اساس، در سال 1398 نیز برای دهمین همایش داروسازی بالینی، تم یا موضوع اصلی همایش را «دارودرمانی شخصی شده» انتخاب کردهایم. درواقع در همایش امسال و در برنامههای گنجانده شده در همایش، علاوه بر ارائه آخرین یافتهها و دانش موجود در حوزه دارودرمانی، بیماریهای رایج و شایع در جامعه، شناساندن این شاخه از علم داروشناسی بالینی به شرکتکنندگان نیز هدف گذاری شده است.»
رئیس انجمن علمی متخصصین داروسازی بالینی ایران ادامه داد: «علاوه بر اولین پنل سخنرانی در سالن اصلی همایش تحت عنوان «اصول دارودرمانی شخصی شده»، در طول سه روز همایش نیز در سالنهای اقماری، سخنرانیهای متعددی در خصوص استفاده از دارودرمانی شخصی شده برای درمان بیماریهای مختلف و آخرین دانش موجود در این خصوص را خواهیم داشت.»
لزوم توجه ویژه به حوزه فارماکوژنومیک
سلامزاده گفت: «دارودرمانی شخصی شده شاخهای از فارماکوتراپی است که در آن بهینه سازی درمان بیماران با توجه به ویژگیهای منحصر به فرد هر بیمار و با لحاظ کردن دو دسته عوامل مرتبط با بیمار شامل خصوصیات ژنومیکی، سن، جنس، بیماریهای همزمان، داروهای همزمان و عوامل محیطی نظیر استعمال دخانیات یا عادات غذایی و عوامل مرتبط با دارو شامل خصوصیات فارماکوکینتیک و فارماکودینامیک دارو، عوارض نامطلوب دارو و تداخلات دارویی، انجام میشود.»
استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی عنوان کرد: «درواقع بر اساس دارودرمانی شخصی شده، روش جاری درمان بیماریها که در آن یک داروی خاص یا یک دوز خاص از دارو میتواند برای همه بیماران با بیماری مشابه تجویز شود، زیر سوال میرود و در دارودرمانی شخصی شده، عوامل دیگری که در صدر آنها خصوصیات ژنومیکی بیماران است در امر انتخاب دارو و دوز مناسب آن برای هر بیمار خاص تعیینکننده خواهد بود. این بحث، حوزه جدیدی را در داروشناسی بالینی مطرح کرده است که از آن به فارماکوژنومیک یاد میشود.» سلامزاده افزود: «علاوه بر دارودرمانی شخصی شده، امروزه امر تشخیص و پیشگیری از بیماریها نیز تحت عرصه جدیدی به نام «پزشکی شخصی شده» یا personalized medicine مورد توجه جدی قرار گرفته است.» وی گفت: «فارماکوژنومیک علم مطالعه اثرات ژنها بر پاسخهای بیماران به داروها است و درواقع فارماکوژنومیک حوزه جدیدی است که از تلفیق فارماکولوژی بالینی با ژنومیک یا علم مطالعه ژنها و اثرات آنها، به وجود آمده است و هدف آن دستیابی به یک رژیم و برنامه دارویی موثر و سالم است که بر اساس خصوصیات ژنتیکی بیمار، اختصاصی شده است.» سلامزاده افزود: «در حال حاضر پیشبینی اینکه کدام بیمار بیشترین انتفاع را از مصرف دارو خواهد برد و کدام بیمار ممکن است دارای کمترین پاسخ درمانی یا حتی بدون پاسخ درمانی باشد و کدام بیمار واکنشهای نامطلوب دارویی را و با چه شدتی تجربه خواهد کرد، عملاً یک چالش جدی برای فرایند تصمیمگیری decision-making در امر دارودرمانی بیماران است.» رئیس انجمن علمی متخصصین داروسازی بالینی ایران خاطرنشان کرد: «اهمیت ورود به عرصه فارماکوژنومیک و دارودرمانی شخصی شده بر محققین حوزه داروسازی، پزشکی و ژنتیک پوشیده نبوده و در این راستا بهویژه در سالهای اخیر، محققین زیادی در حال طراحی و اجرای مطالعات متعدد هستند. بهخصوص با دانشی که از پروژه ژنوم انسانی (Huma- Genome Project) به دست آمده است، محققین در حال واکاوی و دستیابی به اطلاعاتی هستند که نشان دهد چگونه تفاوتهای به ارث رسیده از طریق ژنها میتواند پاسخ بدن به داروها را تحت تاثیر قرار دهد.» سلامزاده گفت: «اگرچه در خصوص برخی بیماریها از قبیل سرطان، آسم، آلزایمر، بیماریهای قلبی- عروقی و عفونت HIV یا ایدز مطالعات متعددی بهصورت کارآزماییهای بالینی (clinica- trial) انجام شده و بعضاً نتایج امیدوارکننده و جالب توجهی نیز به دست آمده است ولی باید گفت که حوزه فارماکوژنومیک و دارودرمانی شخصی شده، هنوز در دوران نوزادی خود است و قطعاً در آینده باید شاهد تلاشها و دستاوردهای جدیدتری در این حوزه باشیم.»وی در پایان اضافه کرد: «امیدواریم با آشنا شدن جامعه فرهیخته داروسازی و پزشکی کشورمان با این حوزههای جدید، شاهد بهرهمندی هر چه بیشتر بیماران عزیزمان از دستاوردها و نتایج این مطالعات در سالهای آتی باشیم.»