همه ما به یاد داریم اولین سری برنامه تلویزیونی «هفت» که با اجرای فریدون جیرانی همراه بود و به مسائل روز سینمای ایران میپرداخت. از آغاز همان برنامه بود که سینمای ایران کمی دچار تغییر و تحول شد. آن هم به سبب حضور منتقدی با تیغ تیز به نام مسعود فراستی که هیچ کارگردانی از زیر تیغ انتقاد او،در نمیرفت. همین برنامه سبب شد تا کارگردانان سینمای ایران کمی حساستر و با وسواس بیشتری سراغ فیلمسازی بروند. در یکی از روزهای پخش برنامه بود که جیرانی روی آنتن آمد و گفت این آخرین برنامه هفت است و با بینندگان تنها برنامه سینمایی تلویزیون خداحافظی کرد.
از رفتن جیرانی تا جدایی گبرلو از هفت
گمانهزنیها شروع شد تا مشخص شود چه کسی سکان هفت را بر عهده خواهد گرفت تا اینکه در تیرماه سال 91 به یکباره نام محمود گبرلو، بهعنوان مجری و سردبیر برنامه تلویزیونی هفت،معرفی شد و طبق روال برنامه جیرانی،این برنامه نیز جمعه شبها از شبکه سه روی آنتن رفت. انتقادهای زیادی به این برنامه وارد بود، از اجرای گبرلو جلوی دوربین برنامه زنده که عدم اعتماد بهنفس این مجری را میرساند تا آیتمهایی که پخش میشد. اما این برنامه نیز همچنان یک برگ برنده به نام مسعود فراستی داشت. برنامه با اجرای نه چندان خوب گبرلو و البته نشستهای تخصصی
خستهکننده پیش میرفت و گاهی فراستی برنامه را برای مخاطبان داغ میکرد. اما روزی خبر رسید که فراستی با هفت قطع همکاری کرد. منتقدان زیادی روی صندلی مقابل مجری برنامه نشستند،اما هیچکدام نتوانستند آن تاثیرگذاری فراستی را در سینمای ایران داشته باشند.
با تغییر دولت و روی کار آمدن حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور،تغییرات زیادی در روند برنامه ایجاد شد. از اجرای گبرلو تا میهمانان دعوت شده به استودیو و میزگردهای تخصصی،رنگ و بوی دیگری گرفت. دیگر تلویزیون میتوانست مسعود کیمیایی را بیاورد و او به راحتی درباره سعید امامی،سخن بگوید و صحبتهایش تیتر همه روزنامهها شود. رخشان بنیاعتماد از «قصهها»یش دفاع میکرد و نقدهایی هم به سینماگرانی که هشت سال پیش، پرکارتر از دیگران بودند، وارد میشد. اما گویا هر برنامهای در تلویزیون عمری دارد و با تغییر رئیس رسانه ملی و آمدن سرافراز، خیلی از برنامهها جایگاهشان را از دست دادند. در ابتدا اعلام شد که هفت به دلیل فرارسیدن ماه مبارک رمضان پخش نخواهد شد. بعد اعلام شد که هفت با رویکردی جدید،روی آنتن خواهد رفت و در نهایت اواخر شهریور خبر آمد که هفت با اجرای افخمی روی آنتن میرود.
دنبال شر میگردم
جمعه شب، اولین سری «هفت» افخمی به روی آنتن رفت. افخمی در این برنامه که کاملا تولیدی بود و مانند دو برنامه هفت قبلی،به صورت زنده اجرا نمیشد،با علیاصغر پورمحمدی معاونت سیمای رسانه ملی، رضا میرکریمی مدیرعامل خانه سینما، فریدون جیرانی مجری و سردبیر سابق برنامه «هفت» به گفتوگو نشست. افخمی همانطور که انتظار میرفت، شیوهای جدید از اجرا و کارگردانی در «هفت» را به نمایش گذاشت. فضایی که به شیوه روایت مستند نزدیک بود. افخمی کارگردان معمولا جنجالی سینمای ایران، حالا در جایگاه مجری برنامهای جنجالی نشسته است. افخمی در نریشن اولین برنامه «هفت» گفت:«پیشنهاد اجرای دور جدید برنامه سینمایی «هفت» از طرف معاونت سیما، به خاطر انتشار یادداشتهایی است که سه شنبهها صبح در یک روزنامه مینوشتم. یادداشتهایی که در مورد آموزش فیلمسازی و در مورد سینمای ایران نوشته شده بود و اتفاقا با استقبال مخاطبان همراه شد.» پورمحمدی درگفتوگوی اول برنامه،در مورد انتظاراتش از افخمی در برنامه هفت توضیح داد: «آقای افخمی دوست داریم که هفتی بسازی که موجب رونق سینمای ایران شود و به صنعت سینما کمک کند و باعث شود که فیلم خوب از سینمای ایران بیرون بیاید. فیلم خوب یعنی اینکه توده مردم بروند، آن را ببینند. اگر هفت به تعالی سینما کمک کند، میشود همان هفت خوب!» افخمی نیز در مورد اینکه بناست برنامه «هفت» را تولیدی بسازد، اظهار کرد: «سعی میکنیم همه برنامه را تولیدی بسازیم. دلیلش این است که میشود خیلی از حرفهای اضافهای که گفته میشود را حذف کنیم. دیگر اینکه فکر میکنم آوردن بعضی از چهرهها روی آنتن زنده تلویزیون، کمی ریسک باشد.» مجری جدید برنامه هفت، ادامه داد: «آقای پورمحمدی فکر میکند من «شزم» هستم یا «برگمن» یا چیزی در همین حد! میگوید برو سینمای ایران را نجات بده. حتما میگویید که چرا من قبول کردم؟ خب به خاطر اینکه من دنبال شر میگردم.»
هفت جیرانی خوب بود
افخمی در ادامه سراغ فریدون جیرانی مجری سابق برنامه «هفت» رفت. جیرانی همان اول کار از افخمی پرسید: «آیا از برنامه هفت قبلی تحلیلی داشتی؟» که افخمی جواب داد: «برنامه هفت دوره تو خوب بود.» جیرانی به کنایه سوال کرد: «به گبرلو هم میگویی برنامه هفت دوره تو خوب بود؟» افخمی جواب داد:«نه! از برنامه «هفت» گبرلو خسته میشدم و گاهی وسطش میرفتم و میخوابیدم.» افخمی در ادامه در جواب جیرانی که پرسید، بیشتر فراستی را دوست داشتی، پاسخ داد: «فراستی را خیلی دوست داشتم و به طور کلی تلویزیونی خوبی هست.» جیرانی در ادامه سوالهای مسلسلوارش گفت: «فراستی را به هفت میآوری؟» که افخمی عنوان کرد: «بله، اصلا دبیر نقد است. هر دفعه سهچهار منتقد را میآورد و قرار است که غیر از فیلمهای ایرانی، فیلمهای خارجی را هم نقد کند.» کارگردان فیلم «خوابزدهها» در بخشهای پایانی گفتوگو با افخمی،پرسید که بازگشت فراستی را به فال نیک میگیری، که مجری سری جدید برنامه هفت،پاسخ داد: «فیلمسازان باید عادت کنند که توقع نداشته باشند، منتقد از فیلم آنها خوشش بیاید.»
رویکرد جدید در بخشهای جدید برنامه هفت
افخمی در ادامه به بخشهای مختلف برنامه جدید هفت اشاره کرد و افزود: «این برنامه سه گفتوگوی اصلی خواهد داشت. یکی گفتوگو سیاسی و فرهنگی با شخصیتهایی که بیشتر سمت مدیریتی دارند یا چهره سیاسی و فرهنگی هستند و می خواهیم نقطه نظراتشان در مورد سینما را بدانیم، بخش دوم گفتوگوی حمید گودرزی با عوامل فیلمهای در حال اکران است و بخش سوم این گفتوگوها، «میز نقد» است که مربوط به اجرای مسعود فراستی است.» او ادامه داد: «در بخش اعلام آمار فروش، آمار فروش فیلمهای خارجی در حال اکران را اعلام میکنیم.» افخمی خاطرنشان کرد: «یک پیش از تیتراژ داریم که ممکن است دو دقیقه باشد و موضوع اختصاصی آن هفته را خیلی خلاصه مطرح میکنیم. بعد تیتراژ میآید و سرمقاله سردبیر خوانده میشود. هشت دقیقه، اخبار اتفاقاتی است که در یک هفته گذشته است. بعد از آن یک آیتم پنج دقیقهای در مورد سینمای خانگی و سریال خانگی را خواهیم داشت که هر چیزی در شبکه نمایش خانگی آمده، معرفی میکنیم.» کارگردان فیلم سینمایی «روباه»، یک استاد،معرفی کتاب،معرفی نمایش، یک نویسنده و یک خاطره را، از بخشهای دیگر سری جدید هفت عنوان کرد.
با تغییر رویکرد برنامه هفت از پخش زنده به تولیدی و همچنین اضافه شدن بخشهای جدیدی مثل نمایش خانگی و سریالهای تولیدی در شبکه نمایش خانگی،باید دید که افخمی میتواند دل سینماگران و اهالی هنر را بهدست بیاورد یا اینکه مخاطبان را مقابل تلویزیون بنشاند؟ هر چند با گذشت یک برنامه نمیتوان قضاوت کرد. اما باید دید که کارگردان سینمای ایران، قرار است «هفت» را در چند اپیزود کارگردانی کند؟
محسن دلیلی