سه سال پیش بود که به دلیل نشت گاز دچار سوختگی شده و حالا بیشتر قسمتهای بدنش سوخته و چهرهاش دیگر همانند سابق نیست. تاکنون بیش از ۱۵ عمل جراحی انجام داده و خانوادهاش در این مدت برای تهیه هزینه درمان حتی حاضر شدهاند که کل زندگیشان را بفروشند و دیگر توانی برای پرداخت هزینههای درمان ندارند. حالا سارا ۲۴ ساله ناامید از درمان دیگر نمیتواند عمل جراحی دیگری حتی برای ترمیم صورتش انجام دهد و مجبور است این درد را تحمل کند تا دیگر فشار بیشتری به خانوادهاش وارد نشود. براساس آمار سالانه بین 300 ـ 250 هزار نفر در کشور دچار سوختگی شده و ۲۴هزار نفر بستری میشوند. از کمبود تخت و بیمارستان سوختگی که بگذریم، نبود حمایت بیمهای، مشکلات درمان برای این افراد را چند برابر کرده و حتی بسیاری از افراد را به زیر خط فقر برده است.
برخی بیماران حتی هزینه رفتوآمد به بیمارستان را هم ندارند
پای صحبت مصطفی دهمردهای، رئیس بیمارستان شهید مطهری نشستیم تا مشکلات بیماران سوختگی را از زبان او بیان کنیم. وی در گفتوگو با «سپید» میگوید: «از جمله مشکلاتی که بیماران سوختگی با آن مواجه هستند در زمینه تهیه لباس سوختگی است که بعد از ترخیص از بیمارستان باید دریافت کنند و هنوز تحت پوشش بیمه قرار نگرفته است. همچنین انجام فیزیوتراپی و کاردرمانی برای این افراد از ضروریات است که با وجود اهمیتی که دارد هنوز تحت پوشش بیمه قرار نگرفته و این بیماران را با مشکلات بسیاری مواجه کرده است.» وی میگوید: «برخی بیماران حتی برای هزینه رفتوآمد به بیمارستان هم با مشکل مواجه هستند. البته درست است که بیماران براساس طرح تحول سلامت ۵ تا ۶ درصد هزینههای درمان را پرداخت میکنند و از این بابت چندان مشکلی ندارند، ولی بسیاری از پمادها و داروهای این بیماران که بعد از جراحی تجویز میشود، تحت پوشش بیمه نیست و به صورت آزاد تهیه میشود.» رئیس بیمارستان شهید مطهری همچنین در بخش دیگری از سخنان خود، میافزاید: «ما در این مرکز با افرادی که خودسوزی میکنند نیز با مشکل بسیاری مواجه هستیم که هنوز تحت پوشش بیمه قرار نگرفته اند. کسی که خودسوزی میکند با هزینههای بسیار بالایی مواجه میشود که گاهی به ۱۵۰ میلیون تومان هم میرسد. اکثر این افراد با سوختگیهایی با درصد بسیار بالا مواجه هستند که اگر درمان موثر واقع شود، تا آخر عمر نیاز به مراقبت دارند.» وی ادامه میدهد: «همچنین افغانیهایی که به دلیل سوختگی به این مرکز مراجعه میکنند، تحت پوشش هیچ بیمهای نیستند و وقتی به بیمارستان مراجعه میکنند، مجبور به پذیرش آنها هستیم که گاهی هر بیمار بین ۵۰ تا ۶۰ میلیون تومان هزینه دارد.» دهمردهای میگوید: «در صورتی که این بیماران جزو بیماران خاص در نظر گرفته شوند و فرانشیز آنها رایگان شود، بسیار موثر خواهد بود. اکثر این افراد قشر مستضعف جامعه هستند. تهیه لباس سوختگی برای این بیماران از ۲ تا ۶ میلیون تومان هزینه دارد که این رقم بدون احتساب هزینههای فیزیوتراپی و کاردرمانی است.»
پوشش بیمهها امکانپذیر است
در ادامه به سراغ غلامحسین ویسی، عضو انجمن حرفهای صنعت بیمه تا در خصوص موانع پوشش مناسب بیمه سوختگی در کشور برایمان توضیح دهد. وی میگوید: «در کل سوختگی هزینه بسیار بالایی برای بیمهها در پی دارد. از طرف دیگر شاید بتوان گفت به دلیل اینکه وزارت بهداشت ردیف خاصی برای این بیماران در نظر گرفته و مستقیما از آنان حمایت میکند، بیمهها دیگر لازم نمیدانند که این خدمات را پوشش دهند.» ویسی ادامه میدهد: «باید توجه داشت که پوششهای بعد از درمان سوختگی به منظور اعمال جراحی ترمیمی بسیار پرهزینه بوده و از عهده بیمههای پایه خارج است. لازم است که برای بیمههای پایه خط مشی مشخصی در حدی که در توانشان است، تعریف شود و بقیه پوشش را بیمههای تکمیلی بر عهده گیرند و یا وزارت بهداشت از طریق بیمهها یا به طور مستقیم از این بیماران حمایت کند.» مدیر درمان بیمه ملت به راهکار پوشش بیمهای این بیماران اشاره کرد و توضیح داد: «بیمههای پایه به دلیل هزینه بالا، خدمات سوختگی را پوشش نمیدهند ولی میتوان برای این موضوع حق بیمه خاصی متناسب با ریسکی که وجود دارد تعیین کرد و در بیمه پایه و بیمه تکمیلی پوشش داد. قاعدتا این اقدام امکان پذیر است. هر پوششی ریسکی دارد و متناسب با ریسک میتوان، حق بیمهای در بیمههای پایه و تکمیلی تعریف کرد.»
پوشش خدمات سوختگی جزو خدمات حاکمیتی است
رضا کاشف، کارشناس اقتصاد سلامت معتقد است که اساسا خدماتی از جمله بیمه سوختگی، جزو خدمات بیمه پایه محسوب نمیشود و در این زمینه توضیح داد: «این موارد بیشتر مربوط به بیمههای خاص، صعب العلاج و پرهزینه است و بیمههای پایه معمولا این خدمات را پوشش نمیدهد. پوشش این خدمات جزو خدمات حاکمیتی است که دولت و وزارت بهداشت باید متولی آن باشند و آن را انجام دهند.»
وی تاکید میکند: «بیمه پایه یعنی خدماتی که آحاد جامعه از آن استفاده میکنند و احتمال شیوع آن بالاست. حتی در برخی از کشورها، جراحی قلب جزو خدمات پایه محسوب نمیشود، ولی در ایران همه این خدمات جزو خدمات پایه است و به همین دلیل است که عمق خدمات روز به روز در حال کاهش است. اینکه برخی خدمات را در بسته بیمه پایه اضافه کنیم یعنی اینکه حق بیمه را باید افزایش دهیم که سالهاست حق بیمه ثابت مانده و تغییری نکرده است، ولی با این حال به طور مداوم داروی جدید، خدمت جدید اضافه میشود و بعد میگوییم که چرا پرداخت ازجیب افزایش یافته است. در واقع باید گفت به دلیل اینکه عمق خدمات کاهش مییابد و از آنجایی که درآمدهای ناشی از حق بیمهها برای پوشش این هزینهها کفاف نمیدهد در نتیجه پرداخت از جیب افزایش مییابد.» کاشف میگوید: «ما نباید انتظارمان را از بیمههای پایه بالا ببریم. اینکه بگوییم همه بیماران تحت پوشش بیمه قرار بگیرند، خیلی خوب است ولی این پوشش باید به غیر از بیمه پایه باشد. ما باید این فرهنگ را در مردم ایجاد کنیم که خود را در برابر حوادث و بیماریها بیمه کنند که اگر زمانی دچار حادثه شدند نگران هزینهها نباشد و یا اینکه ار قصد داشتیم این خدمات را پوشش دهیم دولت باید صندوق جداگانهای بابت آن ایجاد کرده و منابع آن را تامین کند.» هر چند که در حال حاضر برخی از خدمات سوختگی تحت پوشش قرار گرفته و احمد میدری، دبیر شورایعالی بیمه از تحتپوشش قرار گرفتن بیمارانی که خودسوزی میکنند در جلسه آتی این شورا خبر داده است، ولی با این حال دولت و وزارت بهداشت باید برای این بیماران اقدامی جدی انجام دهند تا دیگر شاهد افرادی نباشیم که به دلیل نبود توان مالی از زندگی محروم شدهاند.