کمیته مطالعه و تدوین راهنمای بالینی آلرژی غذایی
پیشگیری و درمان
مدیریت افراد مبتلا به آلرژی غذایی:
پرهیز از آلرژنهای خاص در آلرژی غذایی وابسته و غیروابسته به IgE:
توصیه 9: تیم تخصصی توصیه میکند افراد با آلرژی غذایی وابسته و غیروابسته به IgE تایید شده باید از خوردن آلرژن یا آلرژنهای خاص اجتناب کنند.
مداخلات دارویی در پیشگیری از واکنشهای آلرژیک غذایی:
توصیه 10: در حال حاضر هیچ درمان دارویی در پیشگیری از واکنشهای آلرژیک غذایی در افراد مبتلا به آلرژی غذایی توصیه نمیشود.
مداخلات دارویی در درمان واکنشهای آلرژیک غذایی:
توصیه 11: پرهیز از آلرژن، خط اول درمان آلرژی غذایی است و استفاده از آنتیهیستامینها، در صورت نیاز، به منظور مدیریت علائم واکنشهای آلرژیک غذایی غیرشدید به کار میرود. هرچند، دارودرمانی در مواردی به کار میرود که پرهیز غذایی بسیار مشکل باشد یا منجر به کمبود غذایی شود.
واکسیناسیون در بیماران مبتلا به آلرژی به تخم مرغ:
بیماران مبتلا به آلرژی وابسته به IgE به تخم مرغ، به دنبال تزریق واکسنهای حاوی پروتئین تخم مرغ، در معرض خطر آنافیلاکسی هستند. در ادامه اطلاعات بیشتری در مورد واکسنهای خاص حاوی تخم مرغ (MMRV، MMR، انفولانزا، تب زرد و هاری) ارائه میشود.
واکسنهای سرخک، سرخجه، اوریون و آبله مرغان:
توصیه 12: تیم تخصصی توصیه میکند که کودکان مبتلا به آلرژی به تخم مرغ، حتی آنهایی که شرححالی از واکنشهای شدید دارند، واکسن MMR یا MMRV را دریافت کنند. بیخطر بودن این امر در اطلاعات مندرج در بستهبندی این محصولات ذکر شده است.
واکسن آنفلوانزا:
به طور خلاصه: شواهد کمی مبنی بر توصیه به تجویز واکسن آنفولانزا (غیرفعال شده یا کشته ضعیف شده) به بیماران با تاریخچه واکنشهای شدید به پروتئین تخم مرغ وجود دارد. واکنشهای شدید شامل تاریخچهای از کهیر، آنژیوادم، آسم آلرژیک یا آنافیلاکسی سیستمیک به پروتئینهای تخم مرغ (یا پروتئینهای مرغ) است. تظاهرات موضعی یا با شدت کمتر آلرژی به تخم مرغ یا پر، کنترااندیکاسیون نیست. تیم تخصصی ذکر میکند که آلرژی به تخم مرغ در بین بسیاری از بیمارانی که از واکسن آنفلوانزا بهره زیادی بردهاند، نسبتا شایع است.
واکسن تب زرد و هاری:
توصیه 13: تیم تخصصی توصیه میکند این واکسنها به بیماران با تاریخچهای از کهیر، آنژیوادم، آسم آلرژیک یا آنافیلاکسی سیستمیک به پروتئینهای تخم مرغ تجویز نشود، مگر آنکه در ابتدا یک بررسی آلرژی و تست با واکسن انجام شود.
مدیریت افراد در معرض خطر آلرژی غذایی:
پرهیز از آلرژنهای غیرغذایی در افراد در معرض خطر:
توصیه 14: تیم تخصصی توصیه میکند افراد در معرض خطر ایجاد آلرژی غذایی محدودیتی در مواجهه با آلرژنهای غیرغذایی ( به عنوان مثال مایت، گرده یا موی حیوانات خانگی) نداشته باشند. بیماران در معرض آلرژی غذایی، بیمارانی هستند که والدین یا بستگان آنها دارای شرح حالی از رینیت آلرژیک، آسم، درماتیت آتوپیک یا آلرژی غذایی هستند. این تعریف «در معرض خطر» در سایر بخشهای این راهنما نیز به کار رفته است.
پرهیز از مواد غذایی دارای واکنش متقاطع در بیماران در معرض خطر:
توصیه 15: تیم تخصصی توصیه میکند بیماران در معرض خطر ایجاد آلرژی غذایی نیازی به محدود کردن مواجهه با غذاهایی که ممکن است با آلرژنهای غذایی عمده (شیر، تخم مرغ، بادام زمینی، آجیلها، سویا، گندم، ماهی و غذاهای دریایی) واکنش متقاطع داشته باشند، ندارند.
پیشگیری از آلرژی غذایی در نوزادان و کودکان:
رژیم مادر در دوران بارداری و شیردهی:
توصیه 16: گروه متخصصین محدودیت رژیم مادر را در دوران بارداری و شیردهی به عنوان یک استراتژی برای پیشگیری از ایجاد یا دوره بالینی آلرژی غذایی توصیه نمیکند.
تغذیه با شیر مادر:
توصیه 17: گروه متخصصین پیشنهاد میکند تمامی نوزادان تا سن 4 تا 6 ماهگی منحصرا با شیر مادر تغذیه شوند، مگر اینکه تغذیه با شیر مادر به دلایل پزشکی امکانپذیر نباشد.
رژیمهای خاص در نوزادان و کودکان خردسال:
شیرخشک سویا به جای شیرخشک شیر گاو:
توصیه 18: گروه متخصصین استفاده از شیر خشک سویا را به جای شیر خشک شیر گاو به عنوان یک استراتژی برای پیشگیری از ایجاد آلرژی غذایی یا تغییر دوره بالینی در نوزادان در معرض خطر پیشنهاد نمیکند.
شیرخشک هیدرولیز شده نوزادان به جای شیر خشک شیر گاو یا تغذیه با شیر مادر:
توصیه 19: گروه متخصصین پیشنهاد میکند که استفاده از شیر خشک هیدرولیز شده به جای شیرخشک شیر گاو میتواند به عنوان یک استراتژی به منظور پیشگیری از آلرژی غذایی در نوزادان در معرض خطر که منحصرا از شیر مادر تغذیه نمیشوند، در نظر گرفته شود. هزینه و قابلیت دسترسی شیر خشکهای بسیار هیدرولیز شده را میتوان به عنوان یک شیر جایگزین ارزیابی کرد.
زمانبندی شروع غذاهای آلرژیزا در نوزادان:
توصیه 20: گروه متخصصین پیشنهاد میکند که شروع مصرف غذاهای جامد نباید بیش از سن 4 تا 6 ماهگی به تاخیر بیافتد. غذاهای بالقوه آلرژیزا را نیز میتوان در این زمان شروع کرد.
پیگیری
ارائه اطلاعات و حمایت از کودک یا فرد بیمار و والدین کودک
توصیه 21: براساس شرح حال بالینی با تمرکز بر آلرژی، به کودک یا فرد خردسال و والدین آنها اطلاعاتی را متناسب با سن آنها درارتباط با موارد زیر ارائه دهید:
نوع آلرژی که به آن مشکوک هستید
خطر واکنش آلرژیک شدید
تاثیر بالقوه آلرژی مورد شک بر سایر موارد مراقبت سلامتی از جمله واکسیناسیون
فرایند تشخیصی که میتواند شامل موارد زیر باشد:
حذف یک ماده غذایی در رژیم غذایی به دنبال یک چالش مجدد برنامهریزی شده یا فرایند ورود مجدد ماده غذایی به رژیم غذایی
تست پوستی پریک و تست آنتیبادی IgE اختصاصی و میزان بیخطر بودن و محدودیتهای این تستها
موارد نیاز به ارجاع به سطح مراقبت تخصصی یا فوقتخصصی.
توصیه 22: به کودک یا فرد خردسال و والدین آنها اطلاعاتی را در ارتباط با نوع آلرژی (وابسته به IgE، غیروابسته به IgE یا نوع مختلط) ارائه دهید.
توصیه 23: در صورت توصیه به حذف ماده غذایی در رژیم غذایی به عنوان بخشی از فرایند تشخیص، با توجه به وضعیت اجتماعی-اقتصادی و موارد فرهنگی و مذهبی به کودک یا فرد خردسال و والدین آنها اطلاعاتی را در زمینه موارد زیر ارائه دهید:
غذاها و نوشیدنیهایی که باید از آنها اجتناب کنند
منابع غذایی جایگزین به منظور اطمینان از دریافت کافی مواد غذایی
میزان بیخطر بودن و محدودیتهای یک رژیم حذفی
طول دوره پیشنهادی رژیم حذفی
در چه زمانی، کجا و چگونه یک چالش غذایی خوراکی یا فرایند ورود مجدد ماده غذایی به رژیم ممکن است انجام گیرد.
بیخطر بودن و محدودیتهای چالش غذایی خوراکی یا فرایند ورود مجدد ماده غذایی به رژیم.
توصیه 24: برای نوزادان و خردسالان مشکوک به آلرژی به شیر گاو موارد زیر پیشنهاد میشود:
توصیه پرهیز غذایی از مصرف لبنیات به مادران شیرده
ارائه اطلاعات در زمینه مناسبترین فرمول هیپوآلرژیک یا جایگزین شیر به مادرانی که کودکانشان از شیر خشک استفاده میکنند. در این زمینه با یک متخصص رژیم درمانی با صلاحیت کافی مشورت کنید.
توصیه 25: به کودک یا فرد خردسال یا والدین آنها اطلاعاتی را در زمینه دسترسی به مراکز اورژانس، مددکاران اجتماعی و گروههای حمایتی و خیریهها و جزئیات چگونگی تماس با آنها ارائه دهید.
ارجاع به سطح مراقبت ثانویه:
توصیه 26: در موارد شک به واکنشهای آنافیلاکتیک سیستمیک ارجاع فوری ضروری است.
توصیه 27: براساس شرح حال بالینی بر پایه آلرژی، در هر کدام از شرایط زیر ارجاع به سطح مراقبت تخصصی یا فوقتخصصی در نظر گرفته شود.
کودک یا فرد خردسال دارای موارد زیر باشد:
اختلال رشد در ترکیب با یک یا چند علامت گوارشی که در توصیه 1 ذکر شده است
عدم پاسخ به یک رژیم حذفی تک-آلرژن
داشتن یک یا چند واکنش (تنفسی یا قلبی، عروقی – پوستی) حاد سیستمیک
داشتن یک یا چند واکنش تاخیری شدید
آلرژی غذایی وابسته به IgE تایید شده و آسم همزمان
اگزمای آتوپیک شدید که والدین به آلرژی غذایی به یک یا چند ماده مشکوک باشند
همچنین در موارد:
اصرار والدین به شک به آلرژی غذایی در کودکان با علائم سخت یا پیچیده علیرغم فقدان شرح حال حمایت کننده
شک بالینی قوی به آلرژی غذایی با وجود نتایج منفی - تستهای آلرژی (در صورت عدم ارجاع قبلی به سطوح تخصصی یا فوق تخصصی)
شک بالینی به آلرژیهای غذایی متعدد.
منابع:
مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی، دانشگاه علوم پزشکی تهران
دبیرخانه تحقیق و توسعه سیاستهای دانشگاه علوم پزشکی تهران