شعیب شاهزمانی
جراحیهای زیبایی و تعرفههای آنها، بحث دامنهداری داردکه همیشه وجود داشته و در هر دورهای با توجه به اقتضائات خاص آن دوره، ابعاد تازهای به خود گرفته است. عدهای این اعمال جراحی را همانند دیگر خدمات پزشکی، از ملزومات زندگی انسانها (فارغ از جایگاه اجتماعی و توان مالی) میدانند و بر این اساس معتقدند که باید تحت دخالت و نظارت مستقیم و قاطع دولت باشد تا همه افراد جامعه از نیازمند گرفته تا توانمند، بتوانند از آن بهرهمند شوند. در مقابل عدهای هم هستند که این دسته از خدمات پزشکی را، معجونی از هنر و دانش میدانند و بنابر این تعریف، تعیین نرخ و تعرفه را جزو اختیارات ارائه دهنده خدمت میدانند.
چندی پیش در کنگره راینولوژی، شاهد اظهارنظر گروهی از پزشکان درباره این موضوع بودیم. ازجمله ابوالحسن قیصری دبیر اجرایی کنگره با اظهار نارضایتی از تعیین تعرفههای دولتی برای اعمال جراحی زیبایی گفت: «جراحیهای زیبایی، مانند واردات کالایی لوکس است که فرد با پرداخت هزینههای آن امکان استفاده را برای خود فراهم میکند. صحبتهای ما با وزارتخانه نیز در همین راستاست که وقتی شرکتهای بیمهای تعهدی در پرداخت هزینه جراحیهای زیبایی ندارند، چرا پزشکان زیبایی باید این نحوه پرداخت را بپذیرند؟» وی افزود: «انتخاب پزشکان مورد نظر افراد، بر اساس سلیقه و وضع مالی آنهاست و کسانیکه داوطلب جراحیهای زیبایی هستند، در سبد هزینهای خانواده، سهمی را برای این کار در نظر گرفته و برمبنای آن، پزشک مدنظر را انتخاب میکنند.» قیصری ادامه داد: «نمیتوان برای سابقه و تخصص پزشک تعرفهای تعریف کرد، زیرا جراحیهای زیبایی ترکیبی از هنر و علم جراحی است که روی صورت انجام میشود و نمیشود برای هنر یک نفر قیمت گذاشت و آن را تعرفهگذاری کرد.» برای اطلاع از موضع جامعه پزشکی، به چندتن از مسئولین وزارت بهداشت تلفن زدم که مطابق رویه یک دوهفته اخیر اخیر این وزارتخانه، پاسخی از مسوولان عایدم نشد. لذا سوالات خود را به شکل مکتوب و جداگانه برای معاون محترم درمان و مدیرکل روابط عمومی وزارت بهداشت ارسال کردم. ولی از آنجاکه هنوز جوابی به دستم نرسیده، این گزارش را بدون درج نظرات آنها منتشر میکنیم و به محض دریافت پاسخهای مسئولین وزارت بهداشت، پاسخ آنها را منتشر خواهیم کرد.
به سراغ دوتن از اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس رفتم و نظرات آنان را درباره موضوع گزارش جویا شدم. سوال نخستم این بود با آزادسازی تعرفهجراحیهای زیبایی موافق هستید؟
رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، ضمن واکنش به «کالای لوکس» خواندن اعمال جراحی، دخالت دولت در تعیین تعرفه را امری لازم و ضروری دانست و تصریح کرد: «قطعا دولت باید دخالت کند. مگر میشود کسی از بودجه مملکت و این مردم برود درس بخواند و پزشک عمومی یا متخصص شود و حالا که نوبت خدمت کردن است، هرچقدر که دلش خواست پول بگیرد؟ هیچ بخشی از پزشکی کالای لوکس نیست. آن شخصی که بینی بدفرمی دارد ومیخواهد عمل کند یا کسی که صورتش سوخته است، آیا میخواهد یک کالای لوکس دریافت کند؟ یا اینکه واقعا به این عمل جراحی نیاز دارد؟ البته قبول دارم که بخش کوچکی از متقاضیان جراحیهای زیبایی، از سر شکم سیری تصمیم به این کار میگیرند، ولی اکثریت بیماران از این دسته نیستند و به نظر من دولت باید در این بخش دخالت، تعرفهگذاری و نظارت کند. چون تا زمانی که ما آدمهای بیانصافی باشیم و احساس مسئولیت و وجدان کاری نداشته باشیم، یک نظارتی باید بر کار ما وجود داشته باشد.»
حسینعلی شهریاری در پاسخ به این ادعا که بیمهها هم با همین استدلال کالای لوکس بودن، جراحیهای زیبایی را تحت پوشش قرار نمیدهند، گفت: «نه. بیمه این اعمال را تحت پوشش قرار نمیدهد برای اینکه پول ندارد و تعرفه این جراحیها هم بالاست.» وی درخصوص مالیات بستن به جراحیهای زیبایی برای متعادل کردن تعرفهها خاطرنشان کرد: «شما سیستم مالیاتی کشور ما را شاهد هستید. همه میدانند که قانون گریزی در پرداخت مالیات، الیماشالله وجود دارد. چه نظارتی بر پرداخت مالیاتها وجود دارد؟ حتی اگر این نظارت وجود داشته باشد، باز هم باید تعرفه مشخص برای جراحیهای زیبایی وجود داشته باشد.» عضو دیگر کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، پزشکان ایرانی را از نظر سطح سواد و دانش، در جهان یک «برند» معرفی کرد و با یادآور شدن شان و جایگاه خاص «طبیب» در فرهنگ ما، تصریح کرد: «متاسفانه در سالهای گذشته مشکلاتی درخصوص تعرفهها وجود داشت و میرفت که به جایگاه پزشکان لطمه بزند. دریافتهای نامتعارفی که باعث طرح شکایات زیادی از جانب مردم شده بود. این دریافتها نامتعادل، و برخوردها غیرمنطقی بود. وقتی هم سوال میشد که چرا تعرفه دریافتی شما تا این حد بالاست، پاسخ میداد که قیمت کار من این است و من هرچقدر که بخواهم دریافت میکنم. این مسئله، واکنشهای جدی نظام پزشکی را به دنبال داشت.» عبدالرحمن رستمیان افزود: «مطمئنا در چنین شرایطی مسئولین کشور نمیتوانند، اوضاع را به حال خود رها کنند.» وی تعرفهگذاری را کاری لازم دانست و گفت: «به نظر من تعرفهگذاری باید انجام شود، ولی برای اینکار باید هزینه تمام شده مشخص شود، سود منطقی هم درنظر گرفته شود و نهایتا تعرفه معقول و مناسبی برای این اعمال جراحی درنظر گرفته شود. تعرفه معقول و منطقی و منطبق با واقعیت، باعث میشود که تخلفات هم کمتر شود.» از رستمیان پرسیدم آیا تعیین مالیات مناسب بر تعرفه جراحیهای زیبایی، میتواند در تعرفهها تعادل ایجاد کند؟ و پاسخ شنیدم: «نه. بهنظر من همه اعمال جراحی باید بر اساس قیمت تمام شده تعرفه مشخص داشته باشد. در قوانین ما هم این مسئله به همین نحو مطرح شده است. در کشور ما مالیات، کیلویی است. یعنی مالیات در کشور ما وابسته به فرد است و یک نفر درمورد میزان مالیات تصمیم میگیرد و از این رو میبینیم که حتی در غرب و شرق تهران مالیاتها متفاوت است. درصورتیکه مالیات باید بر اساس درآمد و به شکل پلکانی باشد. باید هرکسی که درآمد بیشتری دارد، مالیات بیشتری بپردازد. مالیات پلکانی، درآمد افراد مختلف در کشور را متعادل میکند و اجازه نمیدهد که فاصلههای درآمدی و درنتیجه شکاف طبقاتی بیشتر شود.»گفتم شاید منظور پیشنهاددهندگان این طرح هم همین باشد که تعیین مالیات پلکانی برای تعرفه جراحیهای زیبایی، باعث نوعی خودکنترلی و متعادل سازی تعرفهها شود. وی گفت: «به نظر من مالیات پلکانی باید برای این اعمال جراحی درنظرگرفته شود که متاسفانه اداره مالیات هنوز این کار را انجام نداده است، ولی بحث تعیین قیمت تمام شده، بحث جدایی است و باید بر اساس آن، تعرفه منطقی و مشخصی برای اعمال جراحی زیبایی درنظر گرفته شود تا از بینظمی جلوگیری شود.»