در حاشیه دوازدهمین کنگره بینالمللی انجمن ارتودنتیستهای ایران روزنامه سپید درباره وضعیت، جایگاه و موانع رشته ارتودنسی با رئیس سازمان نظام پزشکی به گفتوگو نشست.
نگاهی که در جامعه نسبت به این رشته وجود دارد چگونه است و چگونه باید باشد؟
نگرش غلطی که در سالهای اخیر وجود داشته است این بوده که نگاه ما و بعضی از تصمیمگیران به حوزه ارتودنسی یک نگاه فانتزیک بوده است و این اولین موضوعی است که در فرهنگ سیاستگذاری کشور ما باید اصلاح شود، به این مفهوم که مهمترین دستاورد موثر در درمان ارتودنسی ایجاد عملکردهای مناسب است.
رشته ارتودنسی در کشور ما باید با یک نگاه متفاوت دیده شود، شاید این به خاطر خاصیتهای ذاتیو طبیعی است که در این رشته وجود دارد. رشته ارتودنسی ویژگیها و خصلتهای علمی، تکنیکال و آموزشی و آکادمیک متفاوت دارد که آن را از برخی رشتهها تا حدی متمایز میکند. اولین بحثی که در رشته ارتودنسی بسیار مهم به نظر میرسد این است که از ابتدا یک ارتودنتیست موفق باید مسلط به یک نگاه جامع باشد، یعنی انجام یک اقدام موثر و برونداد یک درمان کارا، مطمئنا نیازمند این نگاه جامع است که به همه بافتهای مربوط به دهان و دندان معطوف شود و صرفا با یک نگاه انتزاعی در رشته ارتودنسی، درمانهای موفق را نمیشود انتظار داشت. یکی از مفاهیمی که در رشته ارتودنسی به شدت مورد توجه است به خاطر ویژگیهای نوع درمان است که وجود دارد. بالطبع ما باید از مجموعه اقدامات دیگر بهطور همزمان بهره ببریم تا آن هدف درمانی حاصل شود.
چه اقداماتی باید در جهت توسعه رشته ارتودنسی صورت بگیرد؟
در سالهای اخیر گامهای بلندی در این زمینه برداشته شده است. که اقدام، روش، درمان و همه مداخلات ما باید از شواهد و اسناد علمی عبور کند که نیاز امروز ما در همه رشتهها از جمله رشته دندانپژشکی است.
آنچه امروزه همکاران ما باید در دانشکدههای دندانپزشکی و در مجموع گروههای آموزشی و در انجمن به ارتقای آن بیندیشند ایجاد مجموعه مفاهیم، مبتنی بر شواهد روز، متقن و بهخصوص شواهد و مدارکی است که از اعتبار بالا برای روشهای درمانی و تشخیصی برخوردار هستند. نکته دیگر که در رابطه با رشته ارتودنسی باید به آن توجه خاص شود، نوع نیازی است که در حوزه سلامت کشور وجود دارد. حدود 45 درصد از مردم ما نیاز مبرم به خدمات ارتودنسی دارند و قطعا در آینده، نیازهای متنوع و متکثرتری را به خدمات تخصصی ارتودنسی پیدا خواهند کرد.
چه خدماتی در این حوزه مورد نیاز است؟
خدمات متنوعی در این حوزه همچون موارد دندانی، اسکلتی، فکی و مواردی از این قبیل مورد نیاز است و طبقهبندی مناسب اینها به گونهای که بتوانیم ناهنجاریها را براساس بهینهسازی درمانی با یک سیاستگذاری مناسب انجام شود، هنر یک ارتودنتیست است اما نکتهای که در کشور ما تا حدی مغفول مانده است زمان شروع مداخلات ارتودنسی است، یعنی ما باید در زمان بسیار مناسبی اقدامات را موثرتر، ارزانتر و کاراتر انجام بدهیم. متاسفانه در کشور ما خیلی از خدمات ارتودنسی در زمانی انجام میشود که ضرورتهای اولیه ممکن است حذف شده باشد و ما نیازمند خدمات پیچیدهتر و با رسیدن به نتایج درمانی مطلوب کمتر مواجه بوده باشیم.
در رابطه با این رشته چه آموزشهایی را باید برای مردم در نظر گرفت؟
موضوع مهمی که امروزه بهعنوان یک اصل اجتماعی در حوزه آموزش باید پیگیری کنیم، این است که آموزشهای لازم به مردم داده شود و اینکه چه زمانی از این خدمات بهره لازم برده شود. اغلب اوقات در ذهن مردم این تصور و مفهوم نادرست وجود دارد که شاید خدمات ارتودنسی بعد از سن بلوغ صورت بگیرد و به نظر من اساسیترین کار، ترویج یک نگاه علمی و مناسب در حوزه سلامت عمومی کشور است.
نکته دیگری که ارتودنسی را متفاوت میکند، این است که بیش از هر رشته دیگر به دلیل طولانی بودن مسیر درمانی و مداخلههای متعددی که صورت میگیرد، نیازمند همکاری بیمار و همراهان است. متاسفانه در کشور ما به دلایل فرهنگی برخی از خدمات پزشکی و دندانپزشکی به دلیل عدم همکاریهای لازم ممکن است ناقص باقی بماند.
رشته ارتودنسی در سالهای اخیر با چه چالشهایی مواجه بوده است؟
گسترش کمی و بیرویه دانشکدههای دندانپزشکی از جمله چالشهایی است که در سالهای گذشته مواجه بودهایم.
متاسفانه به دلیل عدم زیرساختهای مورد نیاز انسانی، علمی، آکادمیک و حرفهای در سالهای گذشته یک موج نامناسب گسترش دانشکدههای دندانپزشکی اتفاق افتاد در شورای گسترش با هماهنگی خوبی که بین ما و مجموعه دبیرخانه شورای انجمن تخصصی دندانپزشکی وجود دارد با درک عمیق از این چالش فعلی در تلاش هستیم که جلوی گسترش دانشکدههای دندانپزشکی را بگیریم.
دوم اینکه برخی از همکاران ما که در رشته ارتودنسی فارغالتحصیل شدهاند افرادی با ضریب هوشی و ذکاوت بالا هستند که با انگیزههای بالا وارد این رشته میشوند و جایگاه ارائه خدمات برایشان فراهم نیست یا پوششهای حمایتی لازم برایشان اعمال نمیشود.
پس باید آن جایگاه مناسب ایجاد شود تا همکاران بتوانند آن خدمات لازم را به مردم ارائه دهند در غیر این صورت با آزردگی روانی مواجه میشوند. سوم، نگاه متفاوتی است که در بحث سیاستگذاری وجود داشته است.
در سنوات گذشته بحث مالیات همکاران ارتودنتیست با ترازهای غیرمعمول بسته شده. تعدادی از گروههای ما در حوزه مالیاتی دچار آسیب شدهاند و باید تغییراتی در این زمینه صورت گیرد. باید با جمعآوری مستندات لازم این اشکال رفع شود و مانع شویم که اقتصاد ارتودنسی دچار ضربه بیشتری شود.
یسرا معاذینژاد