همزمان با اوج گرفتن اعتراضات مردم به عدم کیفیت خودروهای داخلی و رکود بازار اقتصادی خرید خودرو، دولت یازدهم از بسته جدید اقتصادی خود که باهدف خروج صنعت خودرو از رکود تهیه شد، رونمایی کرد. پرداخت وام 25 میلیون تومانی به متقاضیان خرید خودرو مورد انتقادات شدید قرار گرفت. آنهم در شرایطی که کارشناسان محیطزیستی هرلحظه نسبت به وضعیت رو به وخامت هوای کلانشهرهایی ازجمله تهران در پی افزایش شمار خودروها هشدار میدهند و تنها راهحل برون رفت از مشکلات زیستمحیطی که متوجه هوا است را توسعه حملونقل عمومی میدانند. اما در این میان جانبداری نفر اول سازمان محیطزیست ایران از فروش خودروها با بسته حمایتی دولت بود که تعجب را میهمان نگاه کارشناسان محیطزیست و حملونقل کرد. کارشناسانی که معتقدند با تخصیص بودجهای که به خرید خودروها از سوی بانک مرکزی تعلق گرفت این امکان برای پایتخت فراهم بود تا پس از سالها بیتوجهی دولتهای مختلف، از نهم گرفته تا یازدهم، 1833 دستگاه اتوبوس خریداری شود تا مردم در روزهای سرد و گرم روزگار، ساعات مفید زندگیشان را در کنار خیابان به بطالت نگذراند.
وقتی خودروهای خاک خورده به فروش میروند
پسازآنکه طرح تخصیص وام 25میلیون تومانی از سوی بانک مرکزی به شهروندان بهمنظور خرید خودرو با هماهنگی وزارت صنعت، معدن و تجارت شکل عملی به خود گرفت، این فرصت فراهم شد تا با ارائه تسهیلات ارزانقیمت بازار خودرو از رکود خارج شود. بدین ترتیب که اعطای تسهیلات دولتی با نرخ 16 درصد که از روز 18 آبان ماه سال جاری عملیاتی شد، منجر به فروش چند هزار خودروی تولید داخل شد که به عقیده بسیاری از کارشناسان تمامی آنها ماهها بود در انبارهای شرکتهای خودروساز دپو شده بودند. دراینباره اقبال شاکری، رئیس کمیته عمران شورای شهر با اشاره به اینکه این خودروها در حالی فروخته میشوند که هنوز از کیفیت خودروهای داخلی اطمینان کاملی وجود ندارد، به سپید میگوید: «وقتی هزاران خودروی داخلی به دلیل نقص فنی و عدم ایمنی لازمه سالانه تصادفات بسیاری را رقم میزنند و در کنار تمامی این سوانح جان شهروندان را نیز به خطر میاندازند، چطور برخی از مسئولان در حمایت از اقدام اقتصادی دولت قدم برمیدارند، همچون بانوی محیطزیست ایران که وظیفهاش در وهله نخست تامین سلامت محیطزیست شهری و تکتک شهروندان است.» وی با تاکید بر اینکه کارشناسان منکر این مهم نیستند که هدف دولت خروج از رکود بازار خودرو بوده است، متذکر میشود: «وقتی کیفیت پایین خودروهای مذکور به لحاظ ایمنی و تولید آلودگیها بر هیچ کارشناسی پوشیده نیست، چگونه برخی مسئولان در مقابل حمایت از سلامت شهروندان سکوت پیشه میکنند یا در مقام دفاع برمیآیند؟»
محیط زیست قربانی فروش خودرو
در شرایطی که سایه بیکیفیتی بر بازار عرضه فروش خودرو سنگینی میکند، بهتازگی معاون رئیسجمهور و رئیس سازمان حفاظت محیطزیست در اظهارنظری عجیب اعلام کرده است که نگران آلودگی خودروهای جدید نیستم. اظهارنظری که کمی دور از واقعیت جلوه میکند. معصومه ابتکار در گفتوگویی اختصاصی با خبرگزاری مهر در واکنش به اینکه آیا تخصیص تسهیلات به فروش خودروها منجر به تضییع حقوق شهروندان در بعد سلامت محیطزیست نمیشود، گفته است که از ابتدای سال ۹۱ تمامی خودروهای ساخت داخل با استاندارد یورو ۴ و خودروهای وارداتی استاندارد یورو ۵ رادارند و این بدین معنا است که اکنون همه خودروهای پلاک شده داخلی استاندارد یورو ۴ را دارا هستند. اظهارنظری که حتی به گفته کارشناسان حوزه خودرو نیز کمی غیرواقعبینانه است. در همین رابطه احمد دنیامالی، رئیس کمیسیون حملونقل شورای شهر تهران جمعهشب در برنامه گفتوگوی ویژه صداوسیما شرکت کرد و در واکاوی اجرای این طرح گفت: «زمانی که دولت تصمیم به تخصیص این وامها گرفت، فراموش کرد که صلاح عمومی را ببیند نه صلاح فردی شهروندان را.»
وی با تاکید بر اینکه امروز این سوال مطرح است که وقتی مردم نسبت به کیفیت بسیار پایین خودروهای داخلی گلهمند هستند، چرا تنها به دلیل پابرجایی دو شرکت بزرگ خودروساز ایرانی باید سلامت شهر و شهروندان به مخاطره بیفتد؟ دنیا مالی خاطرنشان کرد که دولت بهجای آنکه به فکر راهکارهای اساسی نظیر ارتقای کیفیت محصولات تولیدی توسط خودروسازان یا توسعه حملونقل عمومی باشد، با فرافکنی شهروندان و منتقدان را دستبهسر میکند. آنهم در روزهایی که حملونقل عمومی تهران نیازمند پرداخت معوقات یک هزار میلیارد تومانی است تا خطوط متروی باقیمانده تکمیل شود یا 1833 دستگاه اتوبوس به ناوگان حمل و نقل تزریق شود که 6هزار اتوبوس فرسوده دارد.
یک حرف و هزاران انتقاد
ابتکار در حالی در روزهای اخیر از اقدام دولت طرفداری کرد که پایتخت از آلودگی هوا و ترافیک روزافزون رنج میبرد. بهطوریکه اگر با فرض محال، خودروهای فروختهشده در این طرح احساسی استانداردهای لازم را داشته و تولید آلاینده نکنند، بازهم نمیتوان از تحمیل بار ترافیکی این خودروهای بر معابر شهر چشم پوشید. آنوقت باید تکلیف تولید آلایندههای فراوانی که از کارکرد درجای خودروهای محبوس مانده در صفهای طولانی ترافیک را روشن کرد؟ واقعاً چگونه میتوان منکر تولید آلودگی ناشی از احتراق خودروها شد؟ به عبارت سادهتر حتی به فرض آنکه خودروهای تولید جدید ، استاندارد یورو 4 را تمام و کمال اخذ کرده باشند که این مهم نیز خود جای سوال دارد ، آیا با ورود 110 هزار خودرو به معابر شهری ، ترافیک شهر افزایش نخواهد یافت و بهتبع آن حرکت در جای خودروها و تولید آلایندگیشان افزایش نمییابد!؟
بر اساس آمار مرکز معاینه فنی خودروهای تهران، اکنون در پایتخت 2.5 میلیون خودرو مشمول معاینه فنی هستند که تنها 250 هزار خودرو برای دریافت معاینه فنی مراجعه کردهاند. این در حالی است که از این تعداد هم 30 درصد مردود شده که 27 درصد از آنها به لحاظ تست آلایندگی از دریافت معاینه فنی مردود میشوند . از سوی دیگر بر اساس آخرین اظهارات نعمت زاده تسهیلات 25 میلیون تومانی برای خرید خودرو، کمتر از 700 خودروی چینی را مشمول طرح دریافت تسهیلات کرده است و بازهم جای تامل دارد که باخودروهای چینی که در ساخت با اماواگر همراه است چگونه میتوان تا پنج سال اطمینان داشت که آلایندهای وارد هوای پایتخت نمیکنند درحالیکه قطعات آن در کمتر از دو سال فرسوده شده و نیاز به تعویض دارد. حالآنکه تا پنج سال به دلیل معافیت خودروهای صفر، معاف از دریافت برگه معاینه فنی است. با تمام این تفاسیر این سوال در اذهان خطور میکند که چگونه نفراول محیطزیست کشورمان در حمایت از یک اقدامی غیر کارشناسی چشم بر روی سلامت و جان شهروندان میبندد!