افزایش قیمت نان، نگرانیهایی را در میان خانوارهای ایرانی در مورد کاهش بیشتر مصرف نان ایجاد کرده است. اطلاعات بانک مرکزی نشان میدهد طی سالهای گذشته میزان مصرف در میان خانوارهای ایرانی کاهشیافته است. اوج کاهش مصرف مواد غذایی نیز بین سالهای 1384 تا 1392 رخداده است. در همین دوره زمانی به دلیل تعطیلی 14 هزار واحد صنعتی کوچک و بیکاری حداقل 112 هزار نفر، تعداد خانوارهای پایینتر از خط فقر نیز افزایشیافته است.
در همین دوره زمانی میزان کسری بودجه خانوارها به رقم 600 هزار تومان رسید. هرچند که این عدد در آخرین برآوردها به کمتر از 300 هزار تومان رسیده است. بااینحال بررسیها نشان میدهد حداقل تا پایان سال 1392 میزان مصرف مواد غذایی در میان خانوارها کاهش یافته بود.
طی بیست سال گذشته میزان مصرف گوشت قرمز در میان خانوارهای ایرانی 58 درصد کم شده و به میزان 40 درصد به مصرف گوشت پرندگان افزودهشده است. البته از سال 1389 میزان مصرف گوشت پرندگان نیز با کاهش قابلتوجهی روبرو شد و بهاینترتیب هر خانوار ایرانی سالیانه 40 کیلوگرم از این نوع گوشت استفاده میکرده است. بااینحال همچنان دو عنصر اساسی سبد غذایی خانوارهای ایرانی در انحصار برنج و نان باقیمانده است. گزارشهای بانک مرکزی نشان میداد، شاخص قیمت این گروه غذایی در قیاس با ماه قبل 8 درصد رشد داشته است. پیشازاین اعلامشده بود قیمت متوسط برنج یک هزار تومان کاهشیافته است ولی آمارهای رسمی این جریان را تایید نمیکرد. براین اساس شاخص گروه عمده خوراکیها، آشامیدنیها و دخانیات در این ماه به رقم 3/232 رسید که نسبت به ماه قبل 7/0 درصد افزایش داشته است. شاخص گروه اصلی خوراکیها در ماه موردبررسی به عدد 1/230 رسید که نسبت به ماه قبل 8/0 درصد افزایش نشان میدهد. شاخص گروه اصلی خوراکیها نسبت به ماه مشابه سال قبل 4/7 درصد افزایش نشان میدهد و نرخ تورم دوازده ماهه این گروه 6/15 درصد است.
شاخص گروه عمده خوراکیها، آشامیدنیها و دخانیات نسبت به ماه مشابه سال قبل 3/7 درصد افزایش نشان میدهد و درصد تغییرات این گروه در دوازده ماه منتهی به آبان ماه سال 93 نسبت به دوره مشابه سال قبل 5/15 درصد است که نسبت به همین اطلاع در مهرماه 1393 (1/18) کاهشیافته است.
هر خانوار ایرانی بهطور متوسط سالیانه 119 کیلوگرم برنج مصرف میکند. این رقم در قیاس با سال 89 بیش از 34 درصد کاهش را نشان میدهد. پیشازاین میزان مصرف برنج خانوارهای ایرانی سالیانه 159 کیلوگرم بوده است. بیشترین متوسط مصرف برنج خانوارها به ابتدای دهه 80 بازمیگردد که سرانه سالانه مصرفی برنج به ازای هر خانوار 180 کیلوگرم بود و کمترین میزان سرانه به ازای هر خانوار به انتهای سال 92 برمیگردد که برنج مصرفی خانوارها 119 کیلوگرم شد. آمارهای بانک مرکزی نشان میدهد میزان مصرف نان نیز در میان خانوارهای ایرانی به دلیل افزایش قیمت، کاهشیافته است. براین اساس طی 4 سال گذشته 12 درصد از مصرف نان مردم کاسته شده است. طی 22 سال گذشته نیز میزان مصرف نان 50 درصد کاهش داشته است. بررسیها نشان میدهد طی سالهای گذشته میزان مصرف سرانه غذای خانوارهای ایرانی کاهش قابلتوجهی داشته است. هر شهروند ایرانی در سال 1371 به میزان 177 کیلوگرم، در سال 1376 به میزان 172 کیلوگرم، در سال 1384 به میزان 200 کیلوگرم و در سال 1392 به میزان 177 کیلوگرم غذا (برنج، انواع گوشت، لبنیات، تخممرغ، روغن نباتی و قندوشکر) مصرف کرده است.
به عبارت دیگر طی هشت سال گذشته، حدود 12 درصد از مصرف غذا بین ایرانیان کاسته شده است. افزایش 30 درصدی قیمت نان که از دیروز اجرایی شده نگرانیهای تازهای را ایجاد کرده که بازهم از مصرف این ماده غذایی کاسته شود. در حال حاضر برآوردهای اقتصاددانانی مانند حسین راغفر نشان میدهد عدد خط فقر در تهران ماهیانه 2 میلیون و 500 هزار تومان است.
متوسط بودجه ماهیانه خانوار نیز از سوی بانک مرکزی بیش از یکمیلیون و 800 هزار تومان اعلامشده است. بر این اساس خط غیررسمی نیز در تهران و شهرهای بزرگ حداقل به میزان همین عدد است. درصورتیکه فشار مالی بر خانوارهای ایرانی افزایش یابد، میزان مصرف آنها نیز کاهش پیدا میکند. رشد قیمت نان این گمانه را تقویت کرده است.
خبرآنلاین