یکی ازحقوق اساسی بیماران وقتی که به مراکز درمانی مراجعه میکنند، رعایت حریم خصوصی و حفظ تمام اطلاعات مربوط به بیماری آنها است. این مرکز درمانی میتواند یک مطب ساده پزشکی تا یک کلینیک یا یک بیمارستان باشد. بنابراین در همه این مراکز لازم است که تمام اطلاعات بیمار و پرونده او کاملاً به صورت محرمانه باقی بماند. حتی آن دسته اطلاعاتی که ممکن است خیلی هم مهم نباشند. از همین حیث همه افرادی که درگیر پروسه درمانی بیمار هستند و در جریان روند درمان او قرار دارند؛ از جمله کارکنان بخشهای مختلف بیمارستانها، پزشکان، پرستاران، منشی بخشها و مطبها و همه افرادی که به این اطلاعات دسترسی دارند باید مراقب باشند. البته خیلی وقتها این اطلاعات توسط ملاقات کنندگان بیمار منتشر میشود. آنها هنگام دیدار با موبایلهای هوشمندی که دارند و کار کردن با آنها بسیار آسان است فیلم میگیرند و بعد فیلم دست به دست میشوند و متاسفانه جامعه نسبت به حساسیت این موضوع خیلی توجیه نشده است. بنابراین این مسئله مسئولیتی فراتر از جامعه پزشکی دارد. همه کادر درمانی و حتی ملاقات کنندگان و مراجعان بیمار باید در این مورد دقت لازم را مبذول دارند. حساسیت در مراحل خاصی مانند مراحل پایانی حیات، یا بخشهای خاصی از بدن که موضوعات خاصی از پزشکی است، بیشتر خواهد بود و پخش آن در جامعه باعث حرمتشکنی و نقض کرامت انسانی میشود.
رازداری در پزشکی موردی بسیار قوی و حتی مطلق است و به جز موارد محدودی که قانون اجازه میدهد کسی حق ندارد اطلاعات بیمار مانند فیلم او را بگیرد. در مورد فیلم و عکس حتماً باید با رضایت بیمار باشد. اگر فردی بیهوش یا صلاحیت تصمیمگیری نداشت با رضایت خانوادهاش این کار قابل انجام است. حتی در مواردی که خبرنگاران فیلم میگیرند باید به این نکته دقت کنند تمام افرادی که تصویر آنها پخش میشود، باید رضایت داده باشند. در غیر اینصورت باید با ابزارهای تکنولوژیک چهره آنها شطرنجی شود.
ما معمولاً منتظریم اتفاق خاصی در کشور بیفتد و بعد راجع به آن صحبت کنیم. قطعاً در مواردی که اتفاق افتاده است نمیتوانیم بگوییم که نیت بدی در کار بوده است، اما قطعاً این یک اتفاق بد است و این اتفاقات را باید سرلوحه آینده کنیم و از تجربه آن استفاده کنیم. این مسئله وظیفه بیمارستانها، مسئولان بخشها، سر پرستارهای بخشها در شیفت و پزشک را خیلی سنگین میکند، چرا که آنها مسئول هستند که بر محیط کار خود نظارت کنند. البته نمیتوان نگهبان گذاشت و ورود موبایل را منع کرد، اما بههرحال میشود علایمی را در بیمارستان بزنند که فیلمبرداری را ممنوع میکند و اگر کسی را در حال فیلمبرداری دیدند با حفظ جوانب اخلاقی تذکر دهند. این موارد قابل پیگیری است و در سازمان نظام پزشکی میتوان به آن رسیدگی کرد و شاکیان میتوانند موضوع را تا حصول نتیجه پیگیری کنند.
احسان شمسی کوشگی
مدیر اداره اخلاق پزشکی سازمان نظام پزشکی