بهتازگی آزمایش بالینی واکسنی برای سرطان در بیمارستانهای دانشگاه ژنو آغاز شده که به گفته محققان آن، در صورت موفقیت میتواند در درمان تمام انواع تومورها مورد استفاده قرار گیرد. در سالهای اخیر تحقیقات بسیاری روی ساخت واکسن سرطان با استفاده از پروتئینهای خود بیمار انجام شده، اما کار دانشمندان سوییسی از این نظر متفاوت است که از سلول کامل برای ساخت این واکسن استفاده میکند، نه از برخی اجزای آن. از این رو اگر این روش به ساخت واکسن منجر شود، به گفته محققان این آزمایش، میتوان آن را در درمان یا در افزایش طول عمر مبتلایان به تمام انواع سرطان بهکار گرفت.
این واکسن در واقع با تقویت سیستم ایمنی فرد، بدنش را آماده مقابله با سلولهای سرطانی میکند. به این منظور، سلولهای سرطانی بیمار را با پرتو بیخطر میکنند و از آنتیژنهای آن برای تحریک سیستم ایمنی استفاده میکنند. دکتر نیکلاس ماک، مدیر این گروه تحقیقاتی میگوید: «از آنجاییکه سیستم ایمنی بدن به خودی خود سلولهای سرطانی را تشخیص نمیدهد، باید به طریقی شناسایی و از بین بردن این سلولها را به آن آموخت.» پژوهشگران سوییسی برای تزریق این واکسن، ایمپلنتی را طراحی کردهاند که با کمک آن، این واکسن را به بدن بیماران سرطانی تزریق کنند. این پژوهش که از حدود هفت ماه پیش آغاز شده، در مراحل اولیه خود به نتایج مثبتی رسیده است. به گفته دکتر ماک، تاکنون تنها چهار بیمار از پانزده بیمار داوطلب مرحله اولیه تست بالینی را گذراندهاند و «با وجود اینکه نتایج اولیه بسیار جالب توجه بودهاند، هنوز برای نتیجهگیری زود است.»
روش کار به این صورت است که همه داوطلبان مرحله اول تست بالینی این واکسن، به سرطان پیشرفته مبتلا هستند که با روشهای درمانی استاندارد نه تنها متوقف نشده، بلکه شدت پیدا کرده است. به گفته دکتر ماک، این آزمایش درمانی از دو مرحله تشکیل شدهاست. در مرحله اول سلولهای سرطانی بیمار، دور از تومور به زیر پوست خودش تزریق میشود. در مرحله دوم، در محل تزریق اول، دو کپسول قرار میدهند. این کپسولها حاوی سلولهایی هستند که با مهندسی ژنتیک دستکاری شدهاند و پروتئینی به نام GM-CSF ترشح میکنند. این پروتئین باعث رشد و تکثیر برخی از گلبولهای سفید میشود. در هر کپسول حدود هشتصد هزار سلول سرطانی غیرفعال قرار دادهمیشود. هر کپسول حدود پانزده میلیمتر طول و یک میلیمتر قطر دارد. دیواره متخلخل این کپسول مانع حمله سیستم ایمنی به سلولهای داخل آن میشود، اما به مواد داخل آن اجازه خروج میدهد.
چند روز ترشح پروتئین محرک در زیر پوست، به سیستم ایمنی فرصت و امکان شناسایی سلول سرطانی را میدهد و این باعث واکنش بسیار قوی سیستم ایمنی علیه سلولهای سرطانی میشود. بعد از یک هفته دو کپسول از بدن خارج شده و این کار با کپسول و سلولهای جدید پنج بار دیگر تکرار میشود، اما هر بار در محلی تازه. با وجود مزایای این روش، چون برای ساخت این واکسن از سلول های خود بیمار استفاده میشود، باید برای هر بیمار واکسن مختص به خودش ساخته شود و این کار را بسیار سخت میکند.
هدف اصلی این مرحله از تحقیقات اثبات بیخطر بودن این روش است. دکتر ماک، یکی از پیشروان زیستفناوری در سوئیس، امیدوار است که تست بالینی بیماران به خوبی پیشرود و در آغاز سال آینده میلادی مراحل نهایی آزمایش این دارو انجام شود.
BBC Health