اینکه اجرای طرح تحول نظام سلامت، آثار مثبتی در زمینه کاهش هزینهها و خدماتدهی به بیماران بر جای گذاشته، قابل پذیرش است، چراکه بسیاری از مردم مناطق محروم که قبلا بهدلیل مشکلات مالی و هزینههای بالای درمان، بیماری خود و خانواده خود را نادیده میگرفتند و سراغ درمان نمیرفتند، اکنون بهراحتی با مراجعه به بیمارستانهای دولتی با هزینه پایین، فرایند درمان بیماری خود را پیگیری میکنند. چند ماه پیش بود که معاون درمان وزارت بهداشت با اعلام گزارشی از طرح تحول سلامت از آغاز بازسازی فضای فیزیکی ۵۶۰ بیمارستان دولتی، راهاندازی ۵۸۵ کلینیک ویژه سرپایی با ویزیتهای ۳ هزار تومانی و انجام ۲۴۱ هزار زایمان طبیعی رایگان در بیمارستانهای دولتی خبر داد. خبر ویزیت پزشک متخصص تنها با هزینه ۳ هزار تومان، اگرچه عجیب بود، اما زمانی رنگ واقعیت به خود گرفت که وزیر بهداشت در یکی از سخنرانیهای خود با بیان اینکه خدمات تخصصی، بیشترین هزینه را برای مردم دارد، از ایجاد کلینیکهای ویژه با بهرهگیری از پزشکان متخصص خبر داد و گفت: «در این کلینیکها فرد با پرداخت 3 هزار تومان ویزیت میشود و این در حالی است که پرداخت هزینه آزاد این نوع خدمت تخصصی ۳۰ هزار تومان بوده است.»
در این خصوص معاون درمان وزیر بهداشت در گفتگو با خبرنگار ما ضمن تایید این خبر، گفت: «این برنامه در قالب برنامههای طرح تحول نظام سلامت و تحتعنوان ارتقای کیفیت ویزیت است.» محمد حاجیآقاجانی با اشاره به اینکه اقدامات متعددی در راستای این برنامه گنجانده شده است، خاطرنشان کرد: «یکی از اقدامات مهم استانداردسازی خدمت ویزیت است که دستورالعمل آن در شروع طرح تحول نظام سلامت به دانشگاهها ابلاغ شده و در قالب آن، کیفیت خدمات ویزیت استانداردسازی میشود.» وی با بیان اینکه نکته دیگر حمایت از ویزیت پزشکان متخصص، فوقتخصص و فلوشیپ در بیمارستانها و کلینیکهای دولتی است، اظهار داشت: «این پزشکان اگر در این کلینیکها مستقر شوند، از حمایت این برنامه برخوردار شده و از منابع طرح تحول به عنوان مابهالتفاوت ویزیت به این پزشکان پرداخت میشود.»
معاون درمان وزیر بهداشت پرداخت مبلغ اندک 3 هزار تومان بابت حق ویزیت پزشک متخصص را یکی از نقاط قوت این طرح معرفی و خاطرنشان کرد: «اگرچه این مبلغ کم از بیماران دریافت میشود، اما بخشی از تعرفه متناسب در قالب تعرفه دولتی توسط بیمهها و بخشی دیگر در قالب برنامه هدفمندی یارانهها در طرح تحول نظام سلامت به این پزشکان پرداخت میشود.» وی ادامه داد: «این پرداخت به پزشکانی که در این کلینیکها به شکل تماموقت فعالیت کنند صورت میگیرد تا علاقهمندی پزشکان متخصص، فوق تخصص، اعضای هیات علمی و پزشکان درمانی برای فعالیت در این کلینیکها تقویت شود. علاوه بر آن بیماران با توجه به پایینبودن درصد پرداختی، از این کلینیکها استقبال میکنند.»
آقاجانی با بیان اینکه این طرح هماکنون اجرایی شده و به شکل گسترده از سوی پزشکان و بیماران مورد استقبال قرار گرفته، اظهار داشت: «جزء دیگر این برنامه توسعه کلینیکهای ویژه به عنوان محل انجام این خدمت است.» وی با یادآوری اینکه در گذشته اقداماتی در قالب توسعه کلینیکهای ویژه در برخی از نقاط کشور انجام و به ساخت این کلینیکها منجر شده بود، تصریح کرد: «هماکنون این مراکز تجهیز شده و برخی کلینیکها نیز در حال ساخت هستند که کمکهای مالی لازم به منظور تکمیل ساختمان آنها صورت گرفته است.» آقاجانی اضافه کرد: «برخی از این مراکز از طریق بازسازی و تغییر کاربری و برخی از طریق عقد قرارداد، اجاره توسعه پیدا کردهاند و در شهرها و نقاطی که کلینیک مناسبی وجود نداشته، برنامه ساخت این کلینیکها طراحی شده است.» وی در توضیح موقعیت جغرافیایی این مراکز گفت: «بعضی از این مراکز در مجاورت بیمارستانهای اصلی شهر و برخی نیز در نقاط پرجمعیت شهر قرار گرفتهاند تا خدمترسانی به مردم را آسانتر کنند.»
معاون درمان وزیر بهداشت با بیان اینکه بخشی از منابع این طرح از طریق هدفمندی یارانهها تامین میشود، ادامه داد: «بیمهها نیز آن مبلغ مصوب مربوط به تعرفه ویزیت سال ۹۳ را پرداخت میکنند. اما منابع این طرح، چه بهعنوان مابهالتفاوت ویزیت یا برای تجهیز، بهسازی و نوسازی کلینیکها، چه برای اجاره یا ساخت کلینیکهای جدید از محل برنامه ارتقای کیفیت ویزیت در قالب طرح تحول نظام سلامت وزارت بهداشت به بیمارستانها و دانشگاهها اختصاص مییابد.» وی در پایان اظهار داشت: «بار مالی این طرح معادل ۵۵۰ میلیارد تومان اعتبارات کلی برنامه ارتقای کیفیت ویزیت در سال ۹۳ است.»
اگرچه طرح ویزیت بیمار با مبلغ ۳ هزار تومان توسط پزشک متخصص بهظاهر منافع زیادی برای بیماران بههمراه دارد، اما رئیس جامعه متخصصین داخلی، نفع دوگانه این طرح برای مردم و متخصصین را مشروط به شرایطی خاص دانست.
ایرج خسرونیا در گفتگو با خبرنگار ما گفت: «اجرای این طرح در صورتی منطقی و در جهت منافع کشور است که مابهالتفاوت ویزیت پرداختی توسط مردم، در زمان مناسب توسط ارگانهای مربوط پرداخت شود. در غیراینصورت این 3 هزار تومان برای یک پزشک، جایگزین مطالعه او و در حقیقت اتلاف زمان با ارزش اوست.» وی ادامه داد: «کمک کردن به مردم بسیار امر شایستهای است، اما اگر این
3 هزار تومان را نیز نمیگرفتند و میگفتند پزشکی که صبحها در بیمارستان کار میکند، عصرها هم مجانی کار کند، خیلی بهتر بود تا اینکه بخواهد به نوعی چوب حراج به این حرفه زده شود.»
خسرونیا در ادامه با تاکید بر اینکه این طرح احتمالا مربوط به بیمارستانهای دانشگاهی است، خاطرنشان کرد: «اجرای آن در مطبها عملی نیست. چراکه این کلینیکهای ویژه مربوط به وزارت بهداشت و درمان است که از زمان قدیم نیز فعالیت داشتند. هماکنون نیز در برخی کلینیکها پزشکان متخصص در اوقات بیکاری مربوط به عصرها، بیمار ویزیت میکنند و حق ویزیت نیز متعلق به خودشان است.» وی با بیان اینکه اگر مابهالتفاوت این 3 هزار تومان با ویزیت واقعی، با توجه به مشکلات و تنگناهای کنونی وزارت بهداشت در بخش بودجه، به شکل منطقی و در زمان قابل قبول پرداخت شود، این طرح علاوه بر بیمار، برای پزشک متخصص نیز حائز منفعت خواهد بود.»
رئیس جامعه متخصصین داخلی با تاکید بر اینکه اجرای این طرح با شرط پرداخت بهموقع، خللی در انگیزه پزشکان متخصص ایجاد نمیکند، تصریح کرد: «برخی از پزشکان متخصص بهصورت تمام وقت جغرافیایی فعالیت میکنند. به عبارتی باید صبح تا غروب در خدمت دولت باشند. پس در مواقع عصر به جای اینکه در بیمارستان بیکار بمانند، در درمانگاه مینشینند و مریض میبینند.» وی ادامه داد: «این طرح به نفع مردمی است که میخواستند به مطبهای خصوصی بروند، در صف منتظر بمانند و نوبت بگیرند.»
محسن طاهرمیرزایی