با افزایش جراحیهای مختلف اعم از زیبایی و یا غیرزیبایی، مسئولیت پزشکان بهشکلی جدیتر مطرح میشود. مسئولیت پزشکی یکی از مسائل اساسی حقوقپزشکی است که در رابطه پزشک و بیمار ورود میکند. گاه پزشک آنگونه که شایسته است در انجام تکلیف خویش، عمل ننموده؛ زمانی بهصورت اتفاقی و غیرعادی نتیجهای متفاوت از نتیجه معمول محقق شده و مسئله خطا یا تخلف و قصور پزشک مطرح میشود.
رئیس دادگاه بدوی سازمان نظامپزشکی کشور در این خصوص به سپید گفت: «در روند شکایت بیمار از پزشک، بیمار میتواند شکایت خود را علاوه بر دادسرای جرایمپزشکی، به سازمان نظامپزشکی ببرد.» ایرج خسرونیا تصریح کرد: «وقتی کسی در رابطه با جرایم پزشکی شکایت میکند، شکایت ابتدا برای کارشناسی به پزشکیقانونی و بعد از انجام کارهای کارشناسی، نظریه به دادسرا ارجاع میشود.» وی ادامه داد: «در نظامپزشکی کارهای مخالف شئونپزشکی رسیدگی میشود. پرونده تشکیلشده ابتدا برای کارهای کارشناسی به دادسرا میرود. اگر پرونده مخدومه شد که هیچ، اگر نه به هیئت بدوی ارجاع و هیئت بدوی روی آن نظر و رای میدهد. در ادامه اگر مشکلی پیدا شد و کسی معترض بود، پرونده به هیئت تجدیدنظر میرود تا به هیئت عالی برسد. طیکردن این روند زمان مشخصی طول میکشد.»
خسرونیا در خصوص مدتزمان صرف شده برای رسیدگی به شکایات گفت: «برای صدور رای دادسرا حدود ۱تا ۲ هفته زمان، هیئت بدوی ۱ ماه و رسیدن پرونده از هیئت بدوی تا حکم تجدیدنظر ۱ تا ۲ ماه طول میکشد. در این زمان تجدیدنظر قطعی است، مگر در پروندههایی که برای پزشک حکم خیلی سنگینی بریده باشند، که در این مواقع پرونده به هیئت عالی میرود.»
وی درخصوص نتایج شکایات گفت: « در۶۰ تا ۶۵ درصد پروندههای بررسیشده حکم برائت و در35درصد محکومیت پزشک صادر شدهاست.» رئیس دادگاه بدوی سازمان نظامپزشکی کشور عملهای زیبایی را بیشترین علل شکایات دانست و گفت: «بیشترین علل شکایات از عملهای زیبایی بهخصوص عملبینی، جراحیهای پلاستیک، بیماریهای زنان و بعد از آن بیماریهای داخلی و اطفال و پزشکان عمومی است.»
یک دهم درصد اقدامات درمانی منجر به شکایت میشود
معاون انتظامی سازمان نظامپزشکی با اشاره به اینکه آمار شکایت از پزشکان در ایران بسیار کمتر از کشورهای دیگر است، گفت: «بر اساس آمارهای موجود در ایران تنها یکدهم درصد از اقدامات درمانی منجر به شکایت میشود که در مقایسه با خدمات ارزنده این قشر رقمی بسیار اندک است.»
علی فتاحی افزود: «سازمان نظامپزشکی سالانه چهار هزار و ۵۰۰ مراجعهکننده با موضوع قصور دارد که حدود یکهزار نفر از آنان در بدو ورود رضایت میدهند و این امر نشان میدهد که مراوده پزشک و بیمار و آگاهکردن بیمار از عوارض بیماری و اقدامات درمانی تا حد قابلتوجهی از اقدام برای شکایت از پزشک جلوگیری میکند.»
فتاحی با بیان اینکه رعایتنکردن اصول علمی و فنی بیشترین علت شکایت از پزشکان است، اظهار داشت: «۴۲درصد شکایت از پزشکان منجربه صدور کیفرخواست و محکومیت برای پزشک میشود، همچنین با توجه به فراوانی تعداد پزشکان در هر رشته و نیز آمار مراجعهکنندگان به آنان، پزشکانعمومی و دندانپزشکان در معاینات سرپایی و در جراحیها، زنان و زایمان، جراحیعمومی و ارتوپدی در صدر آمار شکایات قرار دارند.»
معاون انتظامی سازمان نظامپزشکی با اشاره به اینکه در کنار هر اقدام درمانی عوارضی نهفته است، افزود: «بیماران عوارض اقدامات درمانی را نهتنها عارضه محسوب نمیکنند، بلکه آن را مشکل یا دردسری میدانند که برای آنان ایجاد شده وگاه مرز خطا و عارضه بهحدی به یکدیگر نزدیک است که امکان تفکیک آن وجود ندارد.»
وی یادآور شد: «شکایت از کادر درمان در تمام دنیا وجود دارد و در هر کشور مراکزی نیز برای رسیدگی به این شکایات دایر شده که در ایران این امر برعهده دادسراها، نظامپزشکی، شورای حل اختلاف و سازمان تعزیرات است.»
فتاحی با اشاره به اصول رسیدگی به شکایات از کادر درمان بر ضرورت برخورد با فرد خاطی و نیز رسیدگی به پرونده با رعایت عدالت تاکید کرد و اظهار داشت: «برخورد در محاکم باید پیشگیرانه باشد، اعتماد مردم به جامعهپزشکی را سلب نکند، پزشک را در حالت دفاعی قرار ندهد، موجب کاهش شجاعت و شهامت پزشک در تصمیمگیری نشود و درنهایت اینکه موجب نشود کادردرمان از پذیرش بیماران پرخطر طفره بروند.»
پدیده مظفری