دومین برنامه کتابگردی در آخرین روز از هفته کتاب ۲۸ آبان ۹۴ در حالی برگزار شد که با نگاهی اجمالی به این روز میتوان گفت نحوه برگزاری این مراسم هم از لحاظ تعداد افراد شرکتکننده در مراسم و هم ازنظر کیفیت برگزاری و سازماندهی حضور افراد، هنرمندان، اهالی فرهنگ و اهالی سیاست بسیار مناسبتر از سال پیش بود. همچنین برنامههای جانبی این دوره از کتابگردی مانند میزگردها و سخنرانی هنرمندان درباره کتاب و کتابخوانی درمجموع گستردهتر و برنامهریزیشدهتر از سال پیش بود. در ادامه گزارشی از این روز و سخنان اهالی هنر و فرهنگ درباره کتابخوانی را میخوانید.
تهرانگردی از روی کتابفروشی
صبح روز پنجشنبه احمد مسجد جامعی عضو شورای اسلامی شهر تهران، برای دومین سال پیاپی، در آخرین روز از هفته کتاب، برنامه کتابگردی خود را از کتابفروشی مهرگان واقع در خیابان شریعتی آغاز کرد. وی درباره مهرگان اظهار کرد: «کتابفروشی مهرگان از سالها پیش در خیابان جمهوری یا همان شاهآباد سابق فعالیت داشته و حدود 30 سال است که به خیابان شریعتی منتقلشده است که این نسل از خاندان بارانی چهارمین نسلی است که در شغل کتابفروشی فعالیت میکنند.»
عضو شورای اسلامی شهر تهران سپس به خیابان کریمخان رفت و با حضور در انتشارات علمی و فرهنگی، از مجموعههای تازه منتشرشده این ناشر بازدید کرد. مسجد جامعی در این دیدار بیان کرد: «مجموعهای ۱۰۰ جلدی رمان در این انتشارات در حال چاپ است که تاکنون ۴۰ جلد آن منتشرشده است.» در این بازدید که رضا صالحی امیری رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، امیرعباس فتاحزاده، مدیرمسوول سپید، برزین ضرغامی رییس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهر تهران، علیرضا تابش مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی، رجبعلی خسروآبادی رییس میراث فرهنگی استان تهران، مهرشاد کاظمی رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهر تهران، محمود آموزگار رییس اتحادیه ناشران و برخی از هنرمندان و اهالی فرهنگ و نشر حضور داشتند، از اولین ماهنامه «پرنده آبی» که برای کودکان و نوجوانان منتشر میشود، رونمایی شد. مسجد جامعی سپس به خیابان ۱۶ آذر و انتشارات تیمور زاده رفت که در این بازدید، رحمتالله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت و محیطزیست شورای اسلامی شهر تهران نیز حضور داشت. از نکات جالبتوجه در این انتشارات، نمازخانه کوچکی بود که با محرابی کاشیکاری، در طبقه زیرین آن قرار داشت.
مسجد جامعی سپس به نشر مرکز رفت. در این انتشاراتی مهدی غبرایی، لیلی گلستان، فرهاد قائمیان و لیلی گلستان، حاضر بودند. وی پس از نشر مرکز، به کتابسرا و موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب رفت که در هر دو مکان، گروهی از تاریخشناسان و تهران پژوهان حضور داشتند. وی سپس به شهر کتاب پردیس رفت و در مراسمی که با حضور اسدالله امرایی، جعفر ابراهیمی، غلامرضا امامی، شهرام اقبالزاده و مهدی ضرغامیان برگزار شد، حضور پیدا کرد. شهر کتاب فرشته مقصد نهایی کتابگردی احمد مسجد جامعی بود. در برنامهای که در این مکان ترتیب دادهشده بود، شرکت کرد.
هنرمندانی که در این روز از کتاب گفتند
لیلی گلستان، گلی امامی، هوشنگ کامکار، ابراهیم حقیقی، کریستف رضاعی، فرهاد توحیدی، فرشته طائرپور، محمدرضا گلزار، مهتاب کرامتی، پوریا عالمی، منوچهر شاهسواری، مهناز افشار، پوریا عالمی، مرتضی کاظمی و علیرضا سمیعآذر نیز در این روز مهمانِ شهر کتاب فرشته بودند. در این مراسم برخی از هنرمندان و نویسندگان به بیان دیدگاههای خود درباره این فراخوان و اهمیت کتابخوانی پرداختند. کریستف رضاعی در این مراسم گفت: «به اعتقاد من هر حرکتی که در جهت آشنایی و گسترش هنر و فرهنگ انجام شود هرچند کوچک، ارزش و اهمیت بسیاری دارد. اساساً قطره قطره دریا به وجود میآید. مضافاً اینکه چاپ کتاب دچار دردهای شبکههای اجتماعی شده و باید حمایت شود، چراکه فرهنگ هر کشور بر مبنای کتاب و کتابخوانی در آن جامعه رشد مییابد. متاسفانه در حال حاضر شبکههای اجتماعی آنقدر وقت مردم را به خود مشغول کردهاند که کتابخوانی بهشدت کم شده است. هنر و فرهنگ بهمثابه نوری برای جامعه است که مسیر درست را انتخاب کنند.» همچنین مهتاب کرامتی گفت: «به نظر من این اتفاق و این فراخوان، حرکت بسیار قشنگی است. من بهشخصه از سال گذشته که نخستین بار بود سعی کردم در کنار دوستان حضورداشته باشم و اطمینان دارم که امسال بازتاب گستردهتری خواهد داشت، درواقع بذرِ این جریان سال گذشته کاشته شد و امسال درو خواهد شد اما آرزویم این است که این اتفاق صرفاً در یک روز در سال خلاصه نشود و روزی برسد که هر کتابی که موردعلاقه مردم است، پرفروش شود و همه در پی خریداری آن باشند. به هر طریق امیدوارم که تعداد کتاب، چاپ کتاب، کسانی که کتاب مینویسند و کسانی که کتاب میخوانند روزبهروز بیشتر شود.»
وزیر هم به کمپین پیوست
علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و سید حسین هاشمی استاندار تهران نیز، به برنامه کتابگردی رفتند در برنامه کتابگردی تهران در کتابفروشیهای انقلاب حضور یافتند. وی دیدار از کتابفروشیها را از کتابفروشی ققنوس آغاز کرد و در این کتابفروشی درباره کاهش کتابخوانی گفت: «درباره کتاب باید تقاضا ایجاد شود؛ مانند زمانی که تشنه یا گرسنه هستیم و کسی به ما نمیگوید آب یا نان بخریم. در مورد کتاب هم باید اشتها ایجاد شود.» او در ادامه از کتابفروشان درباره تغییر کاربری کتابفروشیهای خیابان انقلاب پرسید و کتابفروشان نیز درباره مشکلات درآمدی خود با او صحبت کردند. یکی از کتابفروشان درباره مشکلات اقتصادی نشر به علی جنتی گفت: «ما از دولت کمک نمیخواهیم همینکه دولت چیزی از ما نگیرد کافی است ما مشکل بیمه داریم و پنج معافیت کتابفروشیها نیز برداشتهشده است.» وزیر ارشاد در ادامه کتابگردی خود درباره برنامه ششم توسعه بیان کرد: «این برنامه باید به مجلس برود و اگر موردتوافق وزیران قرار گیرد تصویب میشود. نهتنها راجع به حوزه کتاب، بلکه درباره تمام اصناف مالیات را مبنا بر اظهار فرد میگذاریم و دراینبین برخی نیز بررسی خواهند شد.»
او درباره حمایت دولت از کتاب اظهار کرد: «هیئت خرید کتابخانههای عمومی همچون گذشته برای کتابخانهها کتاب میخرند و این بهنوعی حمایت از این صنف است. در مورد کتابهای تخصصی نیز خرید بهجای ۱۰۰ تا ۳۰۰ جلد و به خرید به چند جلد محدود میشود؛ اما سعی میکنیم تا خریدمان متنوع باشد. همچنین نمایشگاههای استانی به نفع ناشران هستند که 7 تا ۱۰ روز در استانها برگزار میشود.» وی سپس به دفتر نشر فرهنگ اسلامی رفت و کتابهای جلد اولی این انتشارات را بررسی کرد. او درباره شکل ظاهری کارها نکات مثبتی را بیان کرد و از مدیر این انتشارات درباره مشکلات عمده عرصه نشر پرسید. مدیر دفتر نشر فرهنگ اسلامی هم در پاسخ به علی جنتی گفت: «گرانی کتاب و رنجش مخاطب مهمترین مشکل عمده نشر است.» علی جنتی در واکنش به این گفته بیان کرد: «باید قبول کنیم که شرایط دنیا عوض شده است و همه بهسوی امور دیجیتال رفتهاند برای من موبایلی هدیه آوردهاند که صفحهای مخصوص به کتاب داشت. درباره گرانی نیز باید جایی رسمی کتابهای دست دوم را بفروشد و کسانی که قدرت خرید کتاب نو را ندارند از آن بهره ببرند.»
کتابگردی در شهرهای دیگر
در پی فراخوان احمد مسجد جامعی روز پنجشنبه جمعی از نویسندگان قم نیز با حضور محمدمهدی احمدی مدیرکل هماهنگی امور استانهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، از مجتمع ناشران بازدید کردند. در این بازدید که سید محمود حسینی مدیر تعاونی ناشران قم، حمید خرمی رییس اتحادیه ناشران قم و جمعی از ناشران، احمدی را همراهی میکردند، مدیرکل هماهنگی امور استانهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، از کتابفروشیهای اسوه، دارالفکر، هجرت، دارالعلم، انتشارات موسسه امام صادق (ع)و انتشارات دلیل ما دیدن کرد و ناشران در مورد مشکلات و موانع راهاندازی صددرصدی فروشگاههای کتاب مجتمع ناشران، گفتوگو کردند. در این بازدید درخواست شد که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در جهت ایجاد کتابفروشیهای جدید و ویترین برای ارائه کتابها، تسهیلاتی در جهت راهاندازی فروشگاههای کتاب در مجتمع ناشران اعطا کنند. همچنین طبق اعلام قبلی آیات عظام سبحانی، امینی، علوی بروجردی، یثربی، نجم الدین طبسی، حسینی صدر و بسیاری دیگر از علمای قم، با حضور در کتابفروشیها، در برنامه کتابگردی حضور پیدا کردند.
سید عباس صالحی، معاون فرهنگی وزیر ارشاد نیز صبح روز پنجشنبه در مشهد در بازارچه گلستان حضور یافت و در برنامه کتابگردی شرکت کرد. وی در تماس تلفنی با احمد مسجد جامعی گفت: «همزمان با آخرین روز هفته کتاب به انتشارات امام آمدهام تا در این حرکت پسندیده شرکت کنم. همچنین در بازارچه گلستان، مرکز فروش کتاب در این شهر نیز رفتم و در برنامه کتابگردی شرکت کردم.» همچنین محمدمهدی حیدریان معاون فرهنگی اجتماعی وزیر کار و جمعی از نمایندگان مشهد در مجلس شورای اسلامی نیز در برنامه کتابگردی شرکت کردند. معصومه آباد یکی دیگر از اعضای شورای اسلامی شهر تهران نیز در سفر خود به مسکو، به کتابفروشیهای مسکو رفت و باوجود حضور درجایی غیر از ایران، در این فراخوان شرکت کرد. اما جای بقیه وزرا و معاونانشان در این مراسم خالی بود. کاش هم وزرا و معاونانشان سال آینده به کمپین بپیوندند.