سردرهای تنشی رایجترین نوع سردردها هستند. درد، معمولا همراه با گرفتگی اندک یا فشار، تمام سر را فرا میگیرد یا میتواند تنها در پیشانی، پشت یا بالای سر وجود داشته باشد. سردرد تنشی معمولا زمانی رخ میدهد که عضلات سر و پشت گردن دچار گرفتگی و انقباض شوند. عوامل متفاوتی موجب شروع این گرفتگی ماهیچهای میشوند. عوامل آغاز کننده رایج شامل استرس، وعدههای غذایی فراموش شده، کمبود خواب، خستگی، خستگی چشم، ضربه یا تکان سریع و طرز نامناسب قرار گرفتن بدن هستند. این مشکلات میتوانند موجب وخیمتر شدن سردردهای تنشی موجود شوند. سردردهای تنشی عموما به داروهای مسکن بدون نیاز به نسخه (OTC) پاسخ میدهند. با این وجود مسکنها تنها علائم سردردهای تنشی یعنی درد را بدون پرداختن به علت بروز آنها (گرفتگی و انقباض ماهیچهها) هدف قرار میدهند. مورد توجه قرار دادن و بررسی علت بروز سردردهای تنشی یعنی گرفتگی عضلات راهکار بهتری برای جلوگیری و درمان آنها است.
اگر شما به تازگی دچار یک سردرد تنشی شدهاید، یک شلکننده عضلات با اثری سریع، اما کوتاه مدت میتواند باعث شل شدن عضلات سر و گردن شود. این داروها نیز نسبت به داروهای مسکن بهطور موثرتری موجب بهبود درد نمیشوند، اما علت بروز سردرد تنشی را هدف قرار میدهند.
برای جلوگیری از بروز سردرد تنشی خواب کافی داشته باشید و وعدههای غذایی خود را حذف نکنید. مراقب باشید تا بیش از حد خسته نشوید. زمانی که احساس گرفتگی عضلات میکنید، یک حوله گرم بر روی گردن و شانههایتان قرار داده تا موجب شل شدن عضلات شود یا روغن نعناع روی شقیقه خود بمالید.
عضلات گردن و سر خود را در معرض فشارهای طولانی مدت قرار ندهید. اگر از میز تحریر استفاده میکنید، زمانهای استراحت متعددی را برای بلند شدن از پشت میز و تغییر موقعیت خود اختصاص دهید. زمانی که درحال مطالعه هستید، چانه خود را روی قفسه سینهتان قرار ندهید. برای مکالمه زمانهای طولانی را صرف گرفتن گوشی تلفن بین گوش و شانه نکرده و به جای آن از یک هندزفری استفاده کنید.
راهکارهای آرامش بخشی نظیر بازخورد زیستی (biofeedback) را امتحان کنید. در این روش شما یاد میگیرید، زمانی که عضلات شما دچار گرفتگی میشوند، چگونه براساس پیامهای دریافتی از طرف بدن خودتان باعث شل شدن و آرامش آنها شوید. اگر شما بهطور مکرر دچار سردردهای تنشی میشوید و بهخصوص اگر در ناحیه گردن و شانهها احساس درد دارید، بهطور منظم ورزشهای کششی مناسب برای عضلات گردن را انجام دهید.
برخی افراد واجد نقاط آغازگر سر درد در ناحیه پشت و گردن خود هستند که لمس این نقاط حساس میتواند، موجب بروز سردردهای تنشی شود. تزریق مواد بیحسی موضعی به این نقاط آغازگر ممکن است، موجب از بین رفتن درد و جلوگیری از بروز سردرد شود. این اثر معمولا برای چند روز باقی میماند. تزریقها عموما هرچند هفته یکبار انجام میشوند. معمولا چنین روشهای درمانی ضروری نبوده و روشها درمانی سادهتر موثر هستند. همچنین پزشک معالج شما میتواند، داروهایی را برای کمک به جلوگیری از سردردهای تنشی تجویز کند که شامل داروهای ضدافسردگی و شل کنندههای عضلانی طولانی اثر باشد.
در مورد سردردهای تنشی با درنظر گرفتن تمامی شرایط، کمی پیشگیری ارزشمندتر از روشهای درمانی متعدد است. از عوامل آغازگر سردرد دوری کنید و عضلات گردن و شانه خود را در حالت راحتی و آرامش حفظ کنید. این بخش کوچکی از پیشگیری است و به میزان زیادی شما را از مصرف داروهای مسکن بینیاز میکند و از تداخل سردرد تنشی در زندگی عادی شما جلوگیری میکند.
منبع: Harvard Health Letter
ترجمه: محمد ملائکه