در شماره گذشته، تعریف سنکوپ، عوامل ایجاد کننده آن و میزان خطرناک بودن آن صحبت شد. در ادامه، دیگر موارد از نظر خواهد گذشت.
آیا نیاز به انجام آزمون خاصی خواهم داشت؟ به احتمال زیاد خیر. اغلب افرادی که دچار سنکوپ میشوند، نیاز به انجام آزمایش خاصی ندارند، به ویژه اگر این عارضه تنها یک بار برایشان اتفاق افتاده باشد، اما در صورتیکه پزشک شما بر این عقیده باشد که نیاز به بررسیهای بیشتر دارید، احتمالا آزمونهای زیر را برای شما درخواست خواهد کرد:
گرفتن نوار قلب: برای بررسی فعالیت الکتریکی قلب و مشخص شدن الگوی غیرطبیعی ضربان آن.
ماساژ سینوس کاروتید: برای انجام این آزمون، پزشک حین گرفتن نوار قلب با دست به آرامی فشاری روی یکی از عروق گردن شما وارد کرده و تغییرات احتمالی را در نوار قلب شما بررسی میکند. در صورتی که رگ شما بیش از حد به فشار حساس باشد، تغییرات چشمگیری در تعداد ضربان قلب شما روی نوار مشاهده خواهد شد.
اکوکاردیوگرافی: در این آزمون ضخامت دیوارهها، حجم حفرات و وضعیت دریچههای قلب بررسی شده و ضخیمشدگی بیش از حد ماهیچههای قلبی و اختلالات دریچهای به خوبی مشخص میشوند.
پایش درازمدت یا خانگی ضربان قلب: در این آزمون یک دستگاه پایشگر ضربان و فشار خون به مدت 1 تا 2 روز به فرد متصل شده و وضعیت این متغیرها را در طول این زمان و هنگام فعالیتهای مختلف ثبت میکند. نوع دیگری از این دستگاهها، اینگونه استفاده میشوند که فرد به محض احساس علائم دکمهای را روی دستگاه فشار داده و تنها ضربان قلب و تغییرات همان زمان را در دستگاه ثبت و ضبط میکند.
آزمون میز تیلت: برای این آزمون فرد روی یک میز متحرک دراز کشیده و ضربان قلب و فشار خون وی، هنگامی که به همراه میز از حالت خوابیده به ایستاده و بالعکس تغییر وضعیت داده میشود، توسط دستگاه بررسی و ثبت میشود.
آیا میتوان از بروز مجدد سنکوپ پیشگیری کرد؟ با انجام کارهای زیر ممکن است بتوانید از احتمال تکرار این عارضه در خود کاهش دهید:
علتی را که سبب بروز سنکوپ در شما شده، شناسایی کنید.
اگر فعالیت یا وضعیتی سبب بروز سنکوپ در شما میشود، سعی کنید تا جایی که امکان دارد از قرار گرفتن در این وضعیت یا انجام این فعالیتها خودداری کنید.
اگر استفاده از دارویی زمینهساز بروز سنکوپ در شما شده، میتوانید از پزشک خود بخواهید تا در صورت امکان داروی دیگری را جایگزین این دارو کند.
در صورتیکه سنکوپ شما ناشی از بیماری قلبی است، درمان مشکل قلبی میتواند از بروز مجدد این عارضه پیشگیری کند.
هنگامی که حس میکنید در شرف سنکوپ هستید. روی زمین دراز کشیده و پاهایتان را بالاتر از بدنتان قرار دهید تا خونرسانی به مغزتان افزایش یابد.
سنکوپ چگونه درمان میشود؟ درمان سنکوپ بسته به علت به وجود آورنده آن متفاوت است. در بسیاری از موارد تنها اقدام لازم خودداری از قرار گرفتن در موقعیتهایی است که سبب بروز این پدیده میشوند. ممکن است در موارد نادری نیاز به اقدامات درمانی باشد. به عنوان مثال، درصورتیکه ضربان قلب شما بسیار آهسته بوده و سبب بروز سنکوپ در شما شده باشد، ممکن است نیاز به استفاده از ضربانساز مصنوعی یا پیسمیکر داشته باشید. این وسیله، یک دستگاه کوچک است که زیر پوست شما کار گذاشته شده و به قلب کمک میکند تا با سرعت مناسبت یا الگوی منظمی بتپد.
اگر کودکم دچار سنکوپ شد، چه؟ اگر فرزند خردسالتان دچار سنکوپ شد، او را به پیش پزشک برسانید. اغلب دلایل بروز سنکوپ در کودکان خطرناک و جدی نبوده و بیشتر ناشی از واکنش وازوواگال هستند. سنکوپ ممکن است در کودکان به دلایل زیر نیز رخ دهد:
در صورتیکه نفسشان را برای مدت طولانی حبس کنند.
هنگام برخاستن یا تغییر وضعیت ناگهانی از حالت خوابیده به وضعیت نشسته، دچار افت فشار خون شوند.
دارو، الکل یا مواد دیگری را فرو داده باشند.
در صورتیکه با گاز مونوکسید کربن مسموم شده باشند.
در موراد بسیار نادری، سنکوپ در کودکان بسیار خطرناک بوده و حتی میتواند کشنده باشد. از جمله این موارد میتوان به مشکلات جدی قلبی، گرمازدگی شدید و نوعی واکنش شدید حساسیتی (که به آن آنافیلاکسی میگویند)، اشاره کرد.
ارغوان حاجشیخالاسلامی
UpToDate