ضروری است کسانی که به عنوان عطار در عطاریها فعالیت میکنند، آموزشهای اولیه را در زمینه مفردات و گیاهان دارویی و همچنین عوارض و تداخلاتی که میتوانند با داروهای شیمایی داشته باشند، ببینند. عطارهای بسیار با تجربه و دارای دانش کافی، سهم بزرگی را در برافراشته نگاه داشتن پرچم طب سنتی در کشور دارند، اما متاسفانه در سال های اخیر بسیاری از عطاریها تحت عنوان فروشندگان گیاهان دارویی رشد زیادی داشتهاند. این درحالی است که به اعتراف و استناد صنف عطاران، مجوز فعالیت ندارند.
طبق مطالعات و بررسیها، بخش عمدهای از عطاران ، سابقه کار در چنین مکانهایی را نداشته و شاید خیلی از مفردات و گیاهان دارویی را نمیشناسند. این افراد صرفا به اقبال بیش از حد مردم برای استفاده از گیاهان دارویی، بدون مجوز از سوی صنف، اقدام به بازگشایی عطاری کردهاند. در عطاریها تخلفهای عینی بروز میکند و به نظام سلامت آسیبهای جدی وارد میکند. کار این دست ازعطاریها باعث شده حرفه عطاری زیر سوال برود. داروهای ترکیبی بینام و نشان تحت عنوان داروهای ضد چاقی، ضد لاغری، ضد سرطان، ضد دیابت و موارد دیگر در تبلیغات پشت شیشه این عطاریها به وفور دیده میشود. طبق مطالعاتی که روی این عطاریهای بدون مجوز در تهران که در مرکز تحقیقات پزشکی قانونی صورت گرفت، روی داروهای ترک اعتیاد که ادعا میشد، صد در صد گیاهی هستند، بررسیهایی انجام شد و مشخص شد که عمده ترکیبات این داروها هم شیمیایی بوده و هم مخدر و مسکن است. مطالعات دیگر روی داروهای ضدچاقی و ضد لاغری نشان داد این داروهای ترکیبی عمدتا شیمیایی هستند و صرفا با یکسری از مواد گیاهی، رنگ و بوی داروی گیاهی به خود گرفتهاند. به مردم توصیه میکنیم که از این گونه داروهای ترکیبی بدون مجوز و بدون تجویز پزشک استفاده نکنند، چون مشخص نیست، ترکیبات این داروها چه خطراتی برای مردم دارد و حتی چه تداخلاتی با داروهای شیمیایی که به صورت روزانه توسط مردم استفاده میشود، ایجاد میکنند. ضروری است در تفاهمی با وزارت صنعت، معدن و تجارت با صنف عطاریها، بایدها و نبایدهایی برای عطاریها ترسیم کرد تا آنها که مجوز ندارند، تحت پوشش صنف قرار گرفته و به شرط رعایت قوانینی که از سوی متولیان سلامت به صنف اعلام شده، مجوز بگیرند.
در وزارت بهداشت کمیتهای متشکل از کارشناسان حوزه معاونت طب سنتی و سازمان غذا و دارو و معاونت درمان تشکیل شده است. در این کمیته در بحث ساماندهی عطاریها برنامهای را تدوین کردیم و مشخص شد که در کوتاه مدت و میان مدت چه اقداماتی را در بحث نظارت روی عطاریها باید انجام دهیم. یکسری ضوابط در این کمیته باید به وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام شود تا مسئولان این وزارتخانه نیز به صنف عطاریها آنها را ابلاغ کنند. همچنین ضروری است، کسانی که به عنوان عطار در عطاریها فعالیت میکنند ،آموزشهای اولیه را در زمینه مفردات و گیاهان دارویی و عوارض و تداخلاتی که میتوانند با داروهای شیمیایی داشته باشند، ببینند.
محمود خدادوست
معاون طب سنتی وزارت بهداشت