تحمل بار استرس سلامت و کیفیت زندگی، ما را تحت تاثیر قرار میدهد. تحقیقاتی که توسط دانشگاه بریستول انجام شده، ثابت کرده که ژنهای مغز از طریق مکانیسم اپیژنتیک (تغییرات وراثتپذیری که تنها رویکرد فنوتیپ داشته و تغییر ژنوتیپ به همراه ندارند) نقشی حیاتی در تطبیقپذیری انسان در چالشهای استرسآور ایفا میکنند.
لازمه تطبیقپذیری در شرایط پرتنش ایجاد تغییر در ژنهایی است که ژنهای بیواسطه ـ در دسترس مغزنامیده میشوند و خصوصا در منطقه هیپوکامپ، بخشی از مغز که حافظه و یادگیری به آن مربوط است، وجود دارند. تاکنون مکانیسم مولکولی که این فرآیند را کنترل میکند، بهطور واضح مشخص نشده است. دانشگاه بریستول با همکاری دانشگاه کینگز کالج و دانشگاه اکستر سلسله تحقیقاتی را انجام داده و دریافتهاند که وقایع تنشزا سبب بهوجود آمدن اصلاحات اپیژنیکی در ژنهای سلولهای عصبی هیپوکامپ میشود. این اصلاحات از طریق متیلاسیون DNA بهوجود میآیند و عملکرد ژن مربوطه را سرکوب میکند. شرح آزمایش و نتایج آن در مجله دستاوردهای آکادمی علوم منتشر و نشان میدهد که تنش سبب متیلزدایی از DNA ژنهای بیواسطه دردسترس واقع در هیپوکامپ شده و ژنهایی را که عملکرد آنها سرکوب شده، آزاد کرده و ظهور پاسخهای رفتاری را به تنش وارده تسهیل میکند.
محققین دریافتهاند که نمایان شدن پاسخهای رفتاری به تنش به غلظت ترکیب SAM) S-Adenosy- Methionine) وابسته است. گفته میشود که SAM دهنده عامل متیل است و حضورش برای فعالیت آنزیمی که DNA را متیله میکند، ضروری است.
با بالا رفتن غلظت SAM در خون، دیگر رخ دادن رویدادهای تنشزا به متیلن زدایی DNA منجر نمیشود اما باعث تحریک متیلاسیون DNA میشود که تطبیقپذیری رفتاری را تحلیل میبرد.
هانس روئل، پروفسور علوم اعصاب در دانشکده علوم بالینی بریستول، میگوید: «ما در تحقیقات خود دریافتهایم که ارتباط مستقیمی بین SAM که ترکیبی است که در کبد ساخته میشود و و پاسخ مغز به تنش وجود دارد که میتواند بنیان تحقیقات آینده را تشکیل دهند.»
بیماریهای روانی ناشی از استرس مثل افسردگی، اضطراب و تنشهای پساتروماتیک از مخاطرهانگیزترین بیماریهایی هستند که انسان امروزی با آن مواجه است. پیشگیری از ابتلا به عوارض استرس بستگی به شناخت ما از چگونگی شکل گرفتن تطبیقپذیری رفتاری مغز دارد. این دانشمندان امیدوارند از طریق برررسیهای یاد شده بتوانند درمانهای دارویی مناسبی برای کنترل استرس و بیماریهای روانی ناشی از آن بیابند.