سپید: حرف زدن از بیماری ایدز در ایران با محدودیتهای اخلاقی وعرفی همراه است. بحث و گفتگو درباره بلوغ، بهداشت جنسی و بیماریهای آمیزشی در خانوادهها محدود است.
مبتلایان به ایدزهمواره نگران واکنشهای جامعه بودهاند. ابراز ابتلا به این بیماری موجب «انگ اخلاقی» و طرد بیمار از خانواده، اطرافیان و جامعه میشود. این امر باعث پنهانکاری و مخفی کردن بیماری شده است، بنابراین ایدز در خفا گسترش مییابد و کنترل بیماری را دشوار میکند.
نخستین مورد گزارش و ثبت شده ازابتلا به ایدز در ایران مربوط به سال ۱۳۶۶ و در مورد یک کودک شش ساله مبتلا به بیماری هموفیلی است که فرآوردههای خونی آلوده دریافت کرده بود. در سالهای اولیه شیوع بیماری، وجود ایدز در ایران اساساً انکار میشد. اما در سالهای اخیر تلویزیون به عنوان یک رسانه ملی تا حدودی در مورد نحوه ابتلا به بیماری ایدز از طریق شبکه تخصصی سلامت اطلاعرسانی میکند.با این وجود، هنوز هم اطلاع رسانی به شکل فراگیر از تلویزیون به عنوان رسانه ای با مخاطبان نامحدود به شکل برنامهریزیشده وجود ندارد. تا جایی که برخی از هنرمندان نیز نسبت به این موضوع واکنش انتقادی نشان میدهند.
کوروش تهامی بازیگر سینما و تلویزیون درباره اهمیت پرداختن به سوژه بیماران صعبالعلاج و از جمله بیماران اچ.آی.وی به ایرنا گفت: «یکی از دلایل ابتلا به بیماری ایدز عدم آگاهی جوانان و نوجوانان درباره ریشههای ابتلاست و این خود ناشی از آن میشود که سینما و تلویزیون چنان که باید درباره آن تصویرسازی نکرده اند.»
او ادامه داد: «یکی از دلایل عدم استفاده از سوژه مبتلایان به ایدز در آثارنمایشی آن است که تهیه کنندگان و کارگردانان از سخن گفتن درباره روابط پرخطر جنسی که یکی از ریشههای ابتلاست میهراسند چون فکر میکنند این مساله خط قرمز است. در صورتی که شخصا فکر میکنم یک هنرمند میتواند با رعایت چارچوبها حتی در اینباره هم محصول سینمایی یا تلویزیونی خوب تولید کند.»
بازیگر سریال «زیر تیغ» خاطرنشان کرد: «تلویزیون ما در زمینه پرداختن به ایدز پیشرو بوده و سالها پیش از این یکی ازاپیزودهای «داستان یک شهر»اصغر فرهادی به دقت در این باره واکاوی کرد. با این حال در سالهای بعد چنان که باید این سوژه جدی گرفته نشد.»
او ادامه داد: «زمان آن رسیده که تلویزیون تعارف را کنار بگذارد و سوژه بیماران اچآیوی را در زمره سوژههای دارای الویت خود قرار دهد و نویسندگان و کارگردانان با دغدغه بیشتری روی این سوژه کار کنند. مدیران تلویزیون با روی باز از فیلمنامههای با مضمون بیماران اچ.آی.وی استفاده کنند.»
این بازیگر افزود: «جامعه ما جامعهای جوان است و یکی از وظایف رسانه ملی در قبال این جامعه جوان، آشنایی او با ریشههای ابتلا به بیماریهای مهلکی چون ایدز است. تلویزیون و در کنار آن سینما وظیفه دارند در اینباره اطلاعرسانی کند.»
بازیگر فیلم «گناهکاران» درباره ترس برخی از بازیگران برای ایفای نقش در قالب بیماران ایدزی گفت: «ترس از نشناختن کاراکتر و عدم تحقیقات کافی درباره آن نشات میگیرد. وقتی شما به فیلمنامه ای که دست گرفتهای اعتقاد نداشته باشید باید هم بترسید. »
او ادامه داد: «کارگردانان باید با تحقیق کامل سراغ سوژه ایدز برود و درامی واقع گرایانه خلق کند که به نقض غرض دچار نشود. این هم منوط به جدی گرفتن پروسه تحقیقاتی کار است. وقتی درباره یک مبتلا به ایدز حرف میزنیم باید به لحاظ جسمی و روحی او را شناخته باشیم و این میسر نیست مگر با انجام کار تحقیقاتی کافی.»
کوروش تهامی با ابراز امیدواری نسبت به جدی گرفتن سوژه بیماران ایدزی در سینما و تلویزیون بیان کرد: «شخصا اعلام آمادگی میکنم برای بازی در نقش یک مبتلا به ایدز تا وظیفه خود را در قبال این بیماران انجام دهم. اما قبلش لازم است مدیران محافظه کاری را کنار بگذارند و نگارش سناریوهای مبتنی با واقعیت در این باره در دستور کار قرار گیرد.»
در راستای کمک به اطلاع رسانی درباره ایدز از طریق هنر، از ابتدای سال جدید کمپین «هنر+ ایدز» راه افتاده که میکوشد در گفتگو با هنرمندان، چرایی عدم پرداخت به سوژه ایدز در آثار هنری را واکاوی کند.