این روزها اهالی غرب تهران در فاصله ساعات 15 تا 19 اتوبوسی را میبینند که یک روز در میان در محلههای مختلف میچرخد؛ اتوبوسی که روی آن بنری با عبارت «اتوبوس ایدز» دیده میشود. در کنار این اتوبوسهم غرفهای به پا شده است که خدمات آموزشی ارائه میکند. «پیامآوران همیاری» سازمانی مردمنهاد است که در اقدامی خودجوش با همکاری دانشگاه علوم پزشکی ایران و اداره رفاه شهرداری تهران این حرکت را آغاز کرده است تا افرادی که نگران سلامتیشان هستند، بتوانند رایگان تسست بدهند. این اتوبوس به مدت ١٨ شب در مناطق مختلف غرب تهران مستقرمیشود و هر دو شب در یکی از نقاط شلوغ و پرتردد غرب تهران توقف میکند و یک گروه پزشکی و روانشناس برای ارائه خدمات مشاورهای در آن حضور دارند. قرار است از مراجعهکنندگان آزمایش سریع اچآیوی بگیرند و به آنها مشاوره پیشگیری از ایدز دهند.
محمدرضا سیدقاسمی، مدیرعامل موسسه پیامآوران همیاری درباره هدف از اجرای این حرکت تبلیغاتی به خبرنگار «سپید» گفت: «تشویق مردم به دادن آزمایش ایدز و ارائه اطلاعات صحیحی دراینباره در کنار کنترل و پیشگیری یکی از اهداف این برنامه است. آسانسازی زندگی برای کسانی که مبتلابه ایدز هستند و از بین بردن نگاه تبعیضآمیز به این بیماران بخشی از این حرکت انسان دوستانهای است که روی آن کار میکنیم.»
ادامه این حرکت در همه شهرهای ایران هدف نهایی است که موسسه «پیامآوران همیاری» برای خودش درنظر گرفته است: «ما کارمان را از غرب تهران شروع کردهایم و قصد داریم این کار را ابتدا در همه مناطق شهر تهران و سپس استان تهران و درنهایت در کل کشور اجرایی کنیم.»
اما هزینه این طرح از کجا تامین میشود؟ این سوالی بود که خبرنگار «سپید» از مدیرعامل موسسه پیام آوران همیاری پرسید. سید قاسمی در پاسخ گفت: «موسسه ما مردمنهاد است و مخارج این پروژه با همکاری و مشارکت مردم و کمک مالی و امکاناتی بعضی از سازمانها مانند اداره رفاه شهرداری تهران و وزارت بهداشت تامین شد. البته موسسه ما سالهاست درزمینه ایدز و اعتیاد فعالیت میکند. کارگاههای کارآفرینی خیاطی دارد و بخشی از هزینهها نیز از این بخش تامین میشود.»
هرچند اتوبوس ایدز تنها جایی نیست که خدمات آزمایش را رایگان انجام میدهد اما استفاده از این روش راهی برای در دسترس بودن ارائه این خدمت است. سید قاسمی گفت: «بحث اتوبوس ایدز بیشتر روی مسائل روانی فعالیت میکند. قصد ما این است که درجاهای پررفتوآمد حضورداشته باشیم و تابوی حرف زدن درباره ایدز را بشکنیم. البته در پاسگاهها و برخی مراکز این آزمایش رایگان انجام میشود. مراکز آزمایشگاهی نیز با هزینه نهچندان بالا این آزمایش را انجام میدهند.»
مدیرعامل این سمن درباره استقبال مردم گفت: «همکاری مردم با ما بسیار خوب است. از نیروهای داوطلب برای ساماندهی استفاده کردهایم. گروهی در کلاسهای آموزشی شرکت کردهاند وبخشی نیز اطلاعرسانی تلگرامی را انجام دادهاند. برای انجام آزمایش نیز افراد زیادی متقاضیاند که جوانان در راس مراجعه هستند. این گروه بیشتر سعی میکنند اطلاعات بگیرند. افرادی که در گروه پرخطرها هستند نیز برای دریافت مشاوره و آزمایش مراجعه کردهاند.»
ایجاد مرکز جوانان و نوجوان در بخش ایدز
وسعت تهران، گستردگی جمعیت و مهاجرپذیر بودن این کلانشهر خبر از بالا بودن تعداد جوانان آن دارد.این ویژگیها پایتخت را در زمره شهرهای خطرپذیر در برابر ایدز قرار میدهد. این دغدغه و احساس مسئولیت برای حساس کردن مردم نسبت به موضوع ایدز باعث شد تا زهرا غلامی پور، کارشناس ایدز معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ایران و همکارانش طرح اقدامی غیرمعمول برای اطلاعرسانی را در سر بپرورانند. او به «سپید» گفت: «به فکر حرکتی غیرمعمول بودیم تا کاری مبتنی بر فرهنگسازی انجام دهیم. در حال حاضر عمده فعالیتهایی از این دست در حوزه مراکز مشاوره بیماریهای رفتاری پرخطر انجام میشود که دسترسی برای همه مردم به آنها بهآسانی فراهم نیست و حتی بسیاری از افراد از وجود چنین مرکزی بیخبرند و نمیدانند برای یک مشاوره صحیح باید کجا بروند و چهکاری کنند.»
غلامی درباره چگونگی راهاندازی اتوبوس ایدز توضیح داد: «سال گذشته مرکز مدیریت بیماریهای واگیر فراخوانی داد تا سازمانهای مردمنهاد پیشنهادهای خود را در زمینه آموزش ایدز برپایه فعالیتهای جامعه محورمطرح کنند. طرح ما این بود که این بار بهجای اینکه مردم به ما مراجعه کنند، ما به سراغ مردم برویم و ارائه خدمات سیار را پیشنهاد کردیم. با کمیته ایدز استانداری و سایر اداراتی که در این حوزه فعالیت داشتند، رایزنی کردیم و سرانجام اداره رفاه شهرداری باتجربه موفقی که از اتوبوس سلامت داشت، به ما کمک شایانی کرد.»
به گفته این کارشناس دانشگاه علوم پزشکی انتخاب مناطق استقرار اتوبوس، بر اساس خطرسنجی انجام شده است: «این مناطق بر اساس محلهایی که تردد جوانان بهعنوان گروه در معرض خطر بیشتر است، انتخاب شد و در همین چند روز شاهد استقبال گستردهای بودیم.»
ارائه مشاوره ایدز متناسب با افراد
غلامیپور مدت ارائه مشاوره به هر مراجعهکننده را 15 دقیقه اعلام کرد: «مراجعهکنندگان به این اتوبوس افرادی هستند که نیاز به تصحیح اطلاعات دارند. برخی نیز اطلاعاتی دارند که از اینترنت گرفتهاند و باید تکمیل شود. برای هرکدام از افراد آموزشها و مشاوره متناسب با میزان شناخت آنها و مسائلی که مطرح میکنند، در نظر گرفته میشود.»
او از ایجاد مرکز پیشگیری ایدز جوانان و نوجوانان تا دوماه آینده خبر داد: «مشاوره آنلاین و تلگرامی دو خدمت دیگری است که بهزودی در سطح گستردهتر ارائه میشود. مرکز جوانان و نوجوانان نیز در دست احداث است وامیدواریم تا دو ماه آینده به نتیجه برسد. ما معتقدیم این سن نیاز به آموزش بیشتری دارد زیرابه دلیل هیجان ناشی از سن و سالشان بسیاری از خطرها را جدی نمیگیرند.»
اتوبوس ایدز تا 7 آذرماه در غرب تهران مستقراست و امکان تمدید زمان نیز وجود دارد. نتایج همه اقداماتی که انجامشده است در این 18 روز در اختیار مرکز مدیریت بیماریهای واگیر قرار میگیرد تا بر اساس آن برای فعالیتهای آینده برنامهریزی شود.
خط تلفن اضطراری 66038920 ایدز راهی برای بیان کردن مشکلات آسیبدیدگان ایدز است. آنها حتی میتوانند از 118 آدرس و شماره تلفن نزدیکترین مراکز مشاوره ایدز را بگیرند.