با توجه به گسترش روزافزون بیماریهای مزمن به دلیل کمتحرکی، تغذیه نامطلوب و استرسها، سازمان غذا و دارو تصمیم گرفت تا همگام با دیگر کشورهای توسعهیافته در حوزه سلامت اقدام به سیاستگذاری و اجرای طرح برچسبگذاری جدید مواد غذایی و نشانگرهای رنگی تغذیهای و همچنین کدرهگیری کند.
بنا بر اعلام سازمان غذا و دارو این طرح که زیرساختهای آن در سالهای 91تا 93 فراهم شده است، پس از تصویب از ابتدای امسال با الزامات سازمان غذا و دارو در دانشگاههای علوم پزشکی سراسر کشور بر روی محصولات غذایی و آشامیدنی درحال اجرا است.
به گزارش «سپید» کارشناسان تغذیهای سازمان غذا و دارو بر این باورند که نشانگرهای رنگی به شکل بسیار ساده و قابل درک، مصرفکنندگان را در سطوح مختلف اجتماع مانند یک کارشناس تغذیهای همراه، برای انتخاب سالمتر ومطمئنتر هدایت میکند.
همچنین این نظر کارشناسی نیز وجود دارد که نشانگرها به منظور مقایسه یک محصول با محصول دیگر نیست بلکه یک محصول را در شرایط مختلف تولید بررسی میکند.
این درحالی است که برخی از واردکنندگان مواد آرایشی و بهداشتی مخالف اجراییشدن طرح برچسبگذاری و کدرهگیری روی کالاها هستند. این دسته از مخالفان بر این باورند که زیرساختهای لازم برای اجرای این طرح در کشور وجود ندارد.
چرا این طرح با مقاومت واردکنندگان همراه است؟
در واکنش به این موضوع معاون نظارت و برنامهریزی سازمان غذا و دارو مخالفان اصلی طرح رهگیری کالاهای سلامتمحور را قاچاقچیان دانست و در واکنش به این اعتراضات گفت: «در همان ابتدای راه با حضور کارشناسان متعدد، طرح ردیابی، رهگیری و کنترل اصالت، ارزیابی و اشکالات طرحهای قبل مطرح و برطرف گردید و هم اکنون نیز امیدواریم با موفقیتهایی که در این زمینه بدست آوردهایم دولتمردان در سایر ارگانها، نهادها و وزارتخانهها نیز از ما حمایت کنند. قاچاقچیان مخالفان اصلی طرح رهگیری کالاهای سلامت محور هستند. منتقدان دلسوز اگر از ماهیت طرح آگاه شوند، قطعا با آن همسو خواهند شد.
اکبرعبداللهیاصل در خصوص زیرساختهای این طرح گفت: «زیرساختهای موجود در کشور درحال حاضر پاسخگوی نیازهای اجرای این طرح است. هر چند که در اجرای طرح در صنعت داروسازی مشکلاتی وجود دارد که کارشناسان در حال مرتفعکردن آن هستند. حوزه مواد غذایی با درخواست اتحادیه مربوطه چند ماه پیش استثنا شد و به آنها فرصت داده شد که طرحی بهتر ارائه کنند که البته تا به الان طرحی مطرح نشده است.»
وی افزود: «تا چند سال پیش واردکنندگان هزینه برچسبهای طرح شبنم را بدون اعتراض پرداخت میکردند. اما درحال حاضر که این هزینهها به پنج درصد قیمت فراورده هم نمیرسد، اعتراض میکنند.»
گفتنی است، طرح ردیابی کنترل اصالت برای اولینبار در سال 85 درحالی آغاز شد که ایران اولین مجری آن بود ولی درحال حاضر این طرح با مقاومت فعلی واردکنندگان درحالی اجرا میشود که 58 کشور دیگر آنرا اجرایی کردهاند.
حوزههای دارو و مکمل، حوزههایی ملزم به اجرای طرح رهگیری
معاون نظارت و برنامهریزی سازمان غذا و دارو این طرح را در حوزه آرایشی و بهداشتی وارداتی فقط در بستهبندیهای ثانویه اجباری دانست و گفت: «بسیاری از شرکتها به دلیل تمایز کالاهای خود با اجرای این روش اصرار به انجام آن دارند.»
وی با اعتقاد به اینکه عدم آگاهی و اطلاع کافی نسبت به سیستم ردیابی و رهگیری و کنترل اصالت و نیز داشتن منافع در عدم تفکیک فراورده اصیل و غیراصیل دو علت عمده عدم مقاومت در این طرح است؛ حوزههای دارو و مکمل را حوزههایی ملزم به اجرای این طرح برشمرد.
عبداللهیاصل با بیان اینکه برچسب مورد استفاده ماهیت هولوگرامی نداشته و صرفا یک بارکد استاندارد است، افزود: «کدهای درجشده روی کالا به عنوان پاسپورتی برای آن محصول است و افراد از طریق سامانه 20008822 و سامانه ttac.ir میتوانند مشخصات کالایشان را پیگیری کنند و با استعلام کد پوشیده شده میتوانند از اصالت آن مطمئن شوند.»
این درحالی است که رئیس سازمان غذا و دارو نیز با مثبت شمردن این طرح گفت: «سامانه رهگیری، ردیابی و کنترل اصالت فراوردههای سلامت محور سامانهای است که تمامی اطلاعات در حوزه سلامت از جمله دارو، تجهیزات پزشکی، آرایشی و بهداشتی و محصولات غذایی را بهروز و دقیق میکند و موجودی کشور کاملا قابل ردیابی و رهگیری خواهد شد.»
اجرای این طرح عرصه را بر قاچاقچیان تنگ خواهد کرد
رسول دیناروند در ادامه با بیان اینکه کنترل اصالت نیز موضوع دیگری است که در کنار سامانه رهگیری و ردیابی پیگیری میشود خاطرنشان کرد: «با این اقدام عرصه بر قاچاقچیان تنگ خواهد شد.»
وی امکان شناسایی کالاهای اصیل از قاچاق را برای مردم از طریق سامانه کنترل اصالت امکانپذیر دانست و افزود: «این سامانه متفاوتتر از سامانهای است که قبلا مردم به عنوان برچسب اصالت و یا شبنم استفاده میکردند. زیرا در این سامانه استعلام برچسب از طریق پیامکی، اینترنتی و یا نرمافزارهای مختلف تلفن همراه وجود دارد.»
دیناروند تصریح کرد: «اطلاعات مهم محصولات در سامانه کنترل اصالت از جمله تاریخ تولید، انقضاء، قیمت و غیره برای مردم قابل پیگیری است.»
گفتنی است علاوه بر این سامانه درج نشانگرهای رنگی بر روی محصولات نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. برای نشانگرهای رنگی تغذیهای از سه رنگ سبز، نارنجی و قرمز استفاده میشود که رنگ سبز نشاندهنده یک انتخاب مطمئنتر وسالمتر است. در نشانگرهای رنگ سبز میزان قند، چربی و نمک در آن محصول کم است، رنگ نارنجی نشاندهنده یک انتخاب نسبتا خوب و رنگ قرمز نشاندهنده یک انتخاب خطرناک است. یعنی میزان قند، چربی و نمک در آن محصول زیاد است.