هفته گذشته دستگاه تصویربرداری از قلب با حضور وزیر بهداشت رونمایی شد. «اسپکت قلبی» دستگاهی است که با همت محققان یک شرکت دانش بنیان دانشگاه علوم پزشکی تهران ساخته شده و گفته میشود در ساخت آن کپیبرداری انجام نگرفته و متمایز از 5 نمونه از دستگاههای خارجی است. سیستم تصویربرداری اختصاصی از قلب، یک روش تصویربرداری پزشکی هستهای است که جهت تصویربرداری توموگرافیک از قلب استفاده میشود و هدف آن، آشکار کردن و تعیین موقعیت رادیودارویی است که به بدن تزریق شده و در بافت قلب یا دیگر ارگانهای بدن نفوذ کرده است.
محمدرضا آی، مدیرعامل شرکت دانش بنیان پرتو نگار پرشیا که ساخت این دستگاه تصویربرداری را بر عهده داشته، در اولین همایش و نمایشگاه فناوری در سلامت دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: «این دستگاه از پیشرفتهترین تجهیزات الکترونیکی هستهای است که برای تصویربرداری قلب از آن استفاده میشود و عملکرد قلب را به کمک این دستگاه مورد بررسی قرار میدهند.» وی با ذکر این نکته که برای مراحل طراحی و ساخت این دستگاه 4 سال زمان صرف شده، افزود: «این دستگاه برای انجام تستهای جدید در بیمارستان امام خمینی (ره) نصب شده بود و حالا به مرحله ثبت اختراع نیز رسیده است.»
بهنوش تیموریان، مدیر پروژه ساخت دستگاه اسپکت قلبی در خصوص مراحل طراحی و ساخت آن به خبرنگار «سپید» گفت: «این پروژه از 4 سال پیش کلید خورد و یک نمونه تحقیقاتی برای آن ساخته شد. مراحل طراحی آن 6 ماه طول کشید و بعد از ساخت نمونه اولیه، مرحله ساخت نمونه اصلی آغاز شد.» وی با اشاره به اینکه ساخت نمونه اصلی 1 سال طول کشیده و در آن از بازوهای رباتیک استفاده شده است، افزود: «با آغاز تولید انبوه دستگاه، 4 عدد از آن ساخته شد.» تیموریان با ذکر این نکته که نمونه خارجی این دستگاه وجود دارد، اما طراحی مکانیکی این دستگاه منحصر به فرد است، گفت: «مواردی که دستگاه را در دنیا منحصر به فرد میکند، تکنیک آشکارسازی و استفاده از 3 بازوی گردشی با کنترل رباتیک در مکانیک آن است.»
وی در خصوص حمایتهای دولتی انجام شده برای ساخت اسپکت قلبی به خبرنگار «سپید» گفت: «پروژه توسط دفتر ریاست جمهوری و معاون اول رئیس جمهور حمایت شد و توانستیم برای جبران هزینههای بالای ساخت، وام بگیریم. به واسطه این وام، تعهد ساخت 3 دستگاه را به دفتر ریاست جمهوری دادیم.»
تیموریان با اشاره به تستهای انجام شده روی دستگاه گفت: «به خاطر بالینی بودن دستگاه و اینکه با بیمار به طور مستقیم در ارتباط است، تستهای مختلفی از جمله مکانیکی، الکتریکی و الکترومغناطیسی روی دستگاه انجام شد و بعد از گذشت 1 سال، مجوز تولید را از اداره کل تجهیزات پزشکی گرفتیم.» وی افزود: «دستگاه در حال حاضر یک پروسه مطالعه بالینی را پشت سر میگذارد و حالا چیزی حدود 1 ماه است در بیمارستان امام خمینی (ره) نصب شده بود و احتمالا 1 ماه دیگر هم خواهد بود تا به یک بانک اطلاعاتی خوب کلینیکی دست پیدا کنیم.»
مدیر پروژه ساخت دستگاه اسپکت قلبی در خصوص عملکرد دستگاه نیز به خبرنگار «سپید» اظهار کرد: «این دستگاه هم قبل از سکته قلبی و هم بعد از آن کاربرد دارد. اگر سکته قلبی باعث گرفتگی عروق شده باشد، میتوان با استفاده از این دستگاه، گرفتگی عروق را مشخص کرد.» وی افزود: «عملکرد آن بدین طریق است که یک ماده رادیودارو به بدن بیمار تزریق میشود و هر جا این ماده تجمع داشته باشد، دستگاه به کمک هدهای آشکارسازی و اشعهای که از بدن بیمار بیرون میآید، نقطه را مشخص میکند. اگر جایی از عروق گرفتگی داشته باشد و به بخشی از عضله قلب خون نرسد، در تصاویر به صورت نقاط تاریک نشان داده میشود.»
تیموریان در خصوص تفاوتهای این روش با آنژیوگرافی نیز به خبرنگار «سپید» گفت: «آنژیوگرافی یک روش تهاجمی است و برای همه بیماران نمیتوان آنرا استفاده کرد، اما در این روش فقط یک تزریق انجام میشود و بیمار چیزی حدود یک ربع روی تخت میخوابد و اسکن انجام میشود.»
قرار است دستگاه اسپکت قلبی بعد از طی مراحل تجاریسازی، در بیمارستانها و مراکز درمانی مورد استفاده قرار بگیرد. اتفاقی که حسن هاشمی، وزیر بهداشت در مراسم رونمایی آن با اظهار امیدواری گفت: «با توجه به تاییداتی که از طریق مراکز علمی، محققین و متخصصین قلب انجام شده، امیدواریم شاهد نصب این دستگاه در دانشگاههای کشور و مهمتر از آن، بازاریابی در کشورهای دیگر باشیم.»